Takovski kamenoresci

Spomenik Stameni Marinković (†1925) na groblju u Ozremu, rad Dobrosava Stevanovića

Takovski kamenoresci potiču iz severozapadnog dela Rudničkog okruga, većinom sa pravaca Pranjani-Boljkovci i Suvobor-Vujan. Radili su u tri odvojena klesarska središta. Jedno je bilo na krajnjem istoku prema kačerskom kraju u kome su stvarali ručićko-vrnčanski kamenoresci. Drugo je zahvatalo najzapadniji deo područja prema Požegi, sa centrom u Pranjanima, a treće središte u podrajačkim selima Gornji Branetići i Ozrem. Takovski majstori izrađivali su spomenike i severno od suvoborske vodomeđe, prema valjevskom kraju.

Takovski kamenoresci

Istaknuti predstavnici

• Jovan Tomić (1838-1888) iz Vrnčana

• Josif Simić (1860-1908) rodom iz Teočina, radio u Pranjanima

• Uroš Marković (1883-1963) iz Pranjana

• Vujica Gavrović (?-1914) rodom iz Jelen Dola, radio u Gornjim Branetićima

• Dobrosav Stevanović (1890-1969) iz Ozrema

Manje poznati majstori

Među najbolje kamenoresce takovskog kraja treba uvrstiti još i Milisava Drobnjaka iz Donjih Branetića, Milana Baralića iz Šarana, Milana Jovanovića iz Ljevaje i Živojina Lučića i Milijana Marića iz Gornjih Branetića.

Literatura

• Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9. 
• Nikolić, Radojko (1998). Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: „Litopapir”. 
• Krstanović, Božidar; Radonjić Živkov, Estela; Kesić-Ristić, Sanja (2012). Narodno graditeljstvo opštine Gornji Milanovac. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd. ISBN 978-86-6299-006-8. 
• Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka : o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (2, dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.