Tvrđava Ajo Teodori
| Tvrđava Ajo Teodori | |
|---|---|
_-_1688.jpg) Tvrđava Ajo Teodori na slici iz 1688. | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Kalami |
| Država |  Grčka |
| Vrsta spomenika | tvrđava |
| Vreme nastanka | 1872. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
Tvrđava Ajo Teodori (grčki: Φρούρια της Θοδωρού) jadan je od mnogobrojnih fortifikacijiskih objekata na ostrvima u okolini Krita u južnoj Grčkoj.
Položaj i razmeštaj[uredi | uredi izvor]
Tvrđava Ajo Teodori nalazi se na istoimenom ostrvu nasuprot plaže Ajo Marina u Haniji. Trenutno na njemu postoje ostaci dve razrušene venecijanske tvrđave.
Ostrvo je kamenito, površine 697 hektara. Pored njega se nalazi i velika stena, ostrvo Glaraki. Stanovnici Krita oba ostrva nazivaju Teodori". Na južnoj strani ostrva nalazi se velika lučna pećina zbog koje ostrvo izdaleka podseća na čudovište.
- Geografski položaj
- 35.537°N
- 23.931°E
- nadmorska visina ≈ 120 m
Naziv[uredi | uredi izvor]
Tvrđava Ajo Teodori, dobila je naziv po ostrvu na kome je izgrađena. Izvorno nosila je naziv Akitos ili Akoition, što znači „neprikladno za življenje”.
Njegov trenutni naziv tvrđava je dobila po ranohrišćanskoj crkvi Ajos Teodoros, jer je još u minojskom periodu ostrvo je bilo sveto mesto. Od crkve kao i od tvrđave danas su samo preostale ruševine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na vrhu ostrva Mlečani su 1574. godine sagradili poligonalnu tvrđavu (koju su nazvali Turluru) i drugu nešto nižu (koju su nazvali Sveti Teodor ili Sveti Franjo, po hramu koji je postojao na ostrvu).
Izgradnja tvrđave koštala je 21.500 dukata, što je za to vreme bio ogroman iznos, jer su Mlečani ostrvu pripisali veliki strateški značaj i na njemu smestili stalnu stražu od 70 ljudi.
Nešto kasnije planirali da da sagrade i treću tvrđavu na severnoj strani otočića, ali ovaj plan se nije ostvario.[2]
Osmanlije su 1645. godine napale ostrvo i zauzeli ga i pored herojske odbrane 70 branitelja. Ne želeći da se preda, šef dvorske straža Vlasios zapalio je skladište baruta i razneo čitavu stražu i sve Osmanlije koji su ušli u tvrđavu.[2]
Mlečani su ostrvo povratile 1650. godine i njim vladali sve do 1699. godine, kada su ga ponovo predali Osmanlijama, 30 godina od pada Handakasa i 50 godina nakon dolaska Osmanlija na Krit.[2]
Godine 1897. godine snaga grčke vojske, koju je predvodio Timoleon Vasos, iskrcale su se na ostrvo, uprkos pretećem prisustvu ratnih brodova velikih sila.[2]
Danas su na ostrvu osim dva kaštela i crkve Agija Teodoros ostalo još samo nekoliko ruševina.[2]
Legende i predanja[uredi | uredi izvor]
Pećina koja se nalazi na južnoj strani ostrva izgleda poput nekog čudovišta koje deluje preteći svojim ogromnim otvorom, koji liči na otvorene čeljusti neke nemani, a meštani ostrvo često nazivaju i „divljim ostrvom".[2]
Najrasprostranjenija legenda o ostrvu kaže da u prvim godina hrišćanstva ostrvo uopšte nije postojalo. Samo su jednog dana stanovnici Krita ugledali na moru ogromno čudovište kako se preteći približava Kritu. U strahu počeli su da bacaju koplja i strele iz daljine da bi ga ubili, ali bezuspešno. Užasnute tim prizorom, žene Krita klekle su na kolena i počele da mole Svetog Đorđa i Devicu Mariju, ne bi li oni spasili stanovnike njihovog sela. Na njihove molitve Bog je odgovorio nastankom dva „kamena čudovišta” manjeg i većeg (ostrva Agios Teodori), ili ostrva Teodori i Glarakija. Vremenom čudovište se okamenilo, ali sa „otvorenim ustima” na većem ostrvu.
Zaštita[uredi | uredi izvor]
Da bi na ostrvu zaštitili autohtonu vrstu kritskih divokoza od istrebljenja, poznatu kao Kri-Kri (latinski: Capra aegagrus cretica),[3][4] Grčka je ostrvo proglasila zaštićenim područjem i na njemu zapatila nekoliko životinja kako bi se one mogle reprodukovati daleko od lovaca i drugih opasnosti, zabranjujući svako ljudsko prisustvo i aktivnosti na ostrvu, osim (u vreme verskog praznika Agio Teodorisa), kada je ostrvo dostupno tog dan (8. juna).[2]
Prvi par koza prevezen je na ostrvo iz Samarske klisure 1935. godine, a danas se procenjuje da na ostrvu živi oko 80 divokoza, koje čuva posebna straža. Ostrvo povremeno nudi zoološkim vrtovovima širom sveta, primerke Kri-Kri divokza.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ The coast of Platanias at Chania province, with the islets of Thodorou/ Agioi Theodoroi, on which Venetian fortifications had been built.
- ^ a b v g d đ e ž „Thodorou Forts or Castelli Turluru”. www.kastra.eu. Kastrologos Castles of Greece. Pristupljeno 14. 4. 2020.
- ^ Bar-Gal, G. K. et al. (2002): Genetic evidence for the origin of the agrimi goat (Capra aegagrus cretica). Journal of Zoology 256:369-377. . doi:10.1017/S0952836902000407. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ Manceau, V. et al. (1999): Systematics of the genus Capra inferred from mitochondrial DNA sequence data. Molecular Phylogenetics and Evolution 13:504-510
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Položaj ostrva na mapi
- Ostrvo Teodori na: wikimapia.org (jezik: engleski)