Tonkinški tuponosi majmuni
.jpg)
Tonkinški tuponosi majmuni ili Dolmanov tuponosi majmun (Rhinopithecus avunculus) pripada natporodici Majmuna starog sveta. Nastanjuje područje severnog Vijetnama (oblast tonkiškog zaliva). To je crno-beli majmun ružičastih usana i nosa, sa plavim mrljama oko očiju. Vitkog je tela i nastanjuje se u grupama na drveću.
Boravi na nadmorskim visinama od 200 do 1.200 m (700 do 3.900 stopa) na fragmentarnim površinama šuma i krševitih površina krečnjaka.
Prvi opis je dat 1912. godine, ali je zbog svoje izuzetne retkosti iznova proučavan 1990. godine. U 2008. godini se smatralo da postoji manje od 250 jedinki, pa je ova vrsta bila predmet intenzivnih napora na očuvanju. Glavne pretnje s kojima se ovi majmuni suočavaju su gubitak staništa i lov, a Međunarodna unija za očuvanje prirode ocenila je vrstu kao "kritično ugroženu".
Opis[uredi | uredi izvor]
Tonkinški tuponosi majmun ima spljošteno lice sa ružičastim prevrnutim nosom, zgusnutim ružičastim usnama i delovima plave kože oko očiju. Gornji delovi tela su crni, donji delovi su kremasto-beli, a na grlu je narandžasta mrlja, naročito očigledna kod rasplodnih mužjaka. Rep ima beli vrh. Dužina glave i tela je 51 do 65 cm i rep od 66 do 92 cm. Ženke teže oko 8 kg, dok mužjaci teže 14 kg. Mladunci su sivi, a ne crni i nemaju narandžasto grlo.[1]
Biologija[uredi | uredi izvor]
Tokinški tuponosi majmun je aktivan tokom obdanice i njegova ishrana se sastoji od niza listova, voća, cveća i semena. Kreće se u malim grupama. [2]
Status[uredi | uredi izvor]
Zabeležen je na visinama između 200 i 1.200 m, njegova raspodela je trenutno ograničena na male fragmentirane tropske zimzelene šume povezane sa strmim krškim brežuljcima i planinama.
Od ponovnog otkrivanja 1990. identifikovano je pet izolovanih postojećih populacija. [3]Uprkos tome što su proglašeni vodećom vrstom i nakon toga dobili međunarodnu pažnju i aktivnosti očuvanja, trend populacije i dalje opada, zbog čega je ova vrsta neprestano navedena kao jedan od "25 najugroženijih primata na svetu" [4],[5] nakon što je prva globalna procena ne-ljudskih primata počela 2001. godine.
Gubitak staništa i lov su neki od glavnih uzroka opadanja prirodnih populacija nehumanih primata, uključujući tokinškog tuponosog majmuna. Decenije širenja ljudske populacije i sve veći zahtevi za oskudnim poljoprivredno održivim zemljištima doveli su do gubitka i fragmentacije staništa majmuna. Međutim, staništa poznatih populacija tonkinških tuponosih majmuna dugo su se gubila i fragmentisala pre njihovog ponovnog otkrivanja.
Pionirska studija iz 1993. godine, u prirodnom rezervatu Na Hang, prikazala je populaciju od 72 jedinke (procijenjena 80), a naknadna studija na istom mjestu 2005. dobila je broj od 17 jedinki (procijenjenih 22). Na osnovu primarnih i sekundarnih podataka, pad broja stanovnika u tom 13-godišnjem periodu može se pripisati samo lovnim aktivnostima. Opažanja majmuna postaju sve ređa.
Smatralo se da je ova vrsta primata izumrla do devedesetih godina, kada je mala populacija otkrivena u okrugu Na Hang u provinciji Tuien Kuang u Vijetnamu. Teški krivolov za hranu, kao i crno tržište divljih životinja i uništavanje staništa glavni su razlozi zbog kojih se tonkinški tuponosi majmun smatra jednim od najugoženijih vrsta primata na planeti.
Do 2008. godine, kada je u udaljenoj šumi otkrivena mala populacija sa tri bebe, smatralo se da postoji manje od 250 primata. [6]Decembra 2013, Fauna & Flora international, objavila je rezultate istraživanja stanovništva provedenog između septembra i oktobra te godine u Khau Ca Species (Khau Ča vrstama) i Habitat Conservation Area (Prostoru za očuvanje staništa), provinciji Ha Giang, Vijetnam.
Istraživanje je identifikovalo između 108-113 pojedinaca koji su živi u zoni očuvanja, što je gotovo polovina procene stanja za svetsku populaciju i najveći broj na lokalitetu nakon što je populacija počela da se prati. [6] Istraživači su ovo shvatili kao ohrabrujući znak da napori za očuvanje utiču na naglo opadanje broja vrsta. Najnovija anketa, od novembra 2017. godine, koju je izvršila Fauna & Flora international ( Fauna & Flora international ) u šumi Khau Ca (Khau Ca) u aprilu 2017. godine, zabeležila je najmanje 113-121 jedinki kojima je ova oblast bila stanište.
Popularni Instagram nalog @ SavetheSnubs stvorio je viralni izazov koristeći haštag # SnubYourselfChallenge. Milioni su se okupili da se pridruže ovom ludom i zabavnom izazovu. Mladi širom svijeta bore se za ovaj važan cilj. Svaki put kada se postavi izazov, novac se doniraa kako bi se spasiila ova retka vrsta primata.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Mammal Species of the World - Browse: avunculus”. www.departments.bucknell.edu. Pristupljeno 13. 4. 2019.
- ^ Boonratana, Ramesh; Canh, Le Xuan (1. 6. 1998), Conservation of Tonkin Snub-nosed Monkeys (Rhinopithecus [Presbytiscus] avunculus) in Vietnam, WORLD SCIENTIFIC, str. 315—322, ISBN 9789810231316, Pristupljeno 13. 4. 2019
- ^ Boonratana, Ramesh; Canh, Le Xuan (2. 6. 1998), Conservation of Tonkin Snub-nosed Monkeys (Rhinopithecus [Presbytiscus] avunculus) in Vietnam, WORLD SCIENTIFIC, str. 315—322, ISBN 9789810231316, Pristupljeno 13. 4. 2019
- ^ Mittermeier, Russell A.; Wallis, Janette; Rylands, Anthony B.; Ganzhorn, Jörg U.; Oates, John F.; Williamson, Elizabeth A.; Palacios, Erwin; Heymann, Eckhard W.; Kierulff, M. Cecília M. (17. 11. 2009). „Primates in Peril: The World's 25 Most Endangered Primates 2008–2010”. Primate Conservation. 24 (1): 1—57. ISSN 0898-6207. doi:10.1896/052.024.0101.
- ^ Mittermeier, Russell A.; Wallis, Janette; Rylands, Anthony B.; Ganzhorn, Jörg U.; Oates, John F.; Williamson, Elizabeth A.; Palacios, Erwin; Heymann, Eckhard W.; Kierulff, M. Cecília M. (5. 11. 2009). „Primates in Peril: The World's 25 Most Endangered Primates 2008–2010”. Primate Conservation. 24 (1): 1—57. ISSN 0898-6207. doi:10.1896/052.024.0101.
- ^ a b „Glimmer of hope for rare monkey” (na jeziku: engleski). 7. 12. 2008. Pristupljeno 13. 4. 2019.
