Trojan Gundulić
Trojan Gundulić | |
|---|---|
| Druga imena | Trojan Gondola |
| Datum rođenja | oko 1500 |
| Mesto rođenja | Dubrovnik, Dubrovačka republika |
| Datum smrti | oko 1555 |
| Zanimanje | trgovac i berberin |
| Delovanje | Finansirao objavljivanje jednih od najranije štampanih srbilja |
Trojan Gundulić (ital. Troiano Gondola; Dubrovnik, oko 1500 — oko 1555) bio je srpski trgovac i štampar poreklom iz Dubrovačke republike. Poznat je po tome što je učestvovao u štampanju prve knjige u Beogradu, Četverojevanđelje.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Trojan Gundulić rođen je u Dubrovniku oko 1500. godine. Jedno je od vanbračne dece Federika Gundulića, dubrovačkog plemića i pučanke, verovatno služavke u njegovoj kući, Tomuše. Iako zvanično priznat od oca, nikada nije stekao plemićku titulu. U Dubrovniku je završio berberski zanat, kojim je počeo da se bavi u rodnom gradu a nastavio i po dolasku u Beograd. Kasnije se bavio trgovinom, što mu je omogućilo da se upusti u štamparske poslove i finansira štampanje knjiga. Kao i većina Dubrovčana u Beogradu bio je stanovnik Dubrovačke kolonije.[2]
Velika štamparija osnovana je u Gundulićevoj kući, nakon što je učio o štampanju od strane svog mentora Radiše Dmitrovića. Gundulić je nastavio rad na Četverojevanđelju, koji je započeo Dmitrović, ali ubrzo preminuo.[3] Za uzvrat, Gundulić je Četvreojevanđelje preneo jeromonahu Mardariju, koji je osnovao štampariju u manastiru Mrkšina crkva i bio iskusan štampar.[4] Prema nekim izvora, jeromonah Mardarije inspirisao je prvo Dmitrovića, a potom i Gundulića, da investira u štampariju i organizovao sve aktivnosti tokom osnivanja štamparije u Beogradu.[5][6]
Gundulić je preminuo oko 1555. godine, a nakon toga 121 knjiga pronađena je u njegovoj kući, uključujući 59 kopija Jevanđelja.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Sakcinski, Ivan Kukuljević (1858). Slaovnik umjetnikah jugoslavenskih (na jeziku: Croatian). Tiskom narode tiskarne Ljudevita Gaja. str. 112.
- ^ „Beogradsko Četvorojevanđelje”. elektronske knjige. Antikvarneknjige.com. Pristupljeno 17. 8. 2021.
- ^ Srđ. Dubrovnik. 1902.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. jun 1942. godine
- ^ "Zastava", Beograd 1883. godine
- ^ Srpsko geografsko društvo (1922). Glasnik Srpskog geografskog društva: Bulletin de la Société serbe de geographie. Srpsko geografsko društvo. str. 189. „Sva tri, pak, zapisa utvrđuju : da je jeromonah Mardarije, osnivač štamparije, bio jedan od kaluđera velike glave i istrajne ...”
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Medaković, Dejan (1958). Grafika srpskih štampanih knjiga XV-XVII veka. Beograd: Naučno delo.
- Medaković, Dejan (1993). „Stare srpske štamparije”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 425—440.
- Plavšić, Lazar (1959). Srpske štamparije od kraja XV do sredine XIX veka. Beograd: Udruženje grafičkih preduzeća Jugoslavije.
- Miroslav Pantić Novopazarski zapisi Dubrovčanina Sima Budmanija iz 1734. godine
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
