Folijev kateter

Folijev kateter
	Folijev kateter: 1. cev za balon, sa naznakom zapremine tečnosti za naduvavanje balona u ml; 2. cev za evakuaciju bešike; 3. indikacija veličine sonde na francuskoj skali i u mm; 4. balon; 5. otvor u bešici
Primena:	urologija, urgentna medicina

Folijev kateter medicinsko je pomagalo ili šuplja cev, namenjeno za kateterizaciju uretre (mokraćne cevi) kako bi se kroz njega izvršilo pražnjenje mokraćne bešike ili obavilo uzorkovanje mokraće za laboratorijske analize.^[1]

Folijev kateter spada u grupu stalnih (permanentnih) – kateteri sa balonom, jer mogu ostati postavljeni u mokraćnoj cevi do 12 nedelja.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Naziv katetera potiče od njegovog konstruktora hirurga Frederika Folija, hirurga koji je radio u Bostonu 1930-ih godina.^[2] Njegov originalni dizajn usvojila je kompanija C.R.Bard, Inc i na osnovu Folijevog izuma proizvela prve prototipove ovih katetera, koji je u čast hirurga Frederika Folija dobio eponim.

Karakteristike i oznake katetera[uredi | uredi izvor]

Folijev kateter se izrađuje u različitim realtivnim veličinam koje se izražavaju u francuskim jedinicama (Frencha (Fr))^[a] i kreću se od 6 Fr do 26 Fr (ili u mm od 2,0 do 8,7 mm). Alternativno, veličina katetera od 10 Fr može biti izražena kao 10 Ch (Charriere units) jedinica nazvanih po francuskom proizvođaču naučnih instrumenata iz 19. veka, Joseph-Frédéric-Benoît Charrière). Folijev kateteri su obično označeni bojom po veličini sa jednobojnom trakom na spoljnom kraju cevi za naduvavanje balona, što omogućava laku identifikaciju veličine.^[3] Boje za francuske veličine 5, 6, 8, 10 mogu značajno da variraju ako su namenjene pedijatrijskim pacijentima. Boja za francusku veličinu 26 takođe može biti ružičasta umesto crne.

	Francuska jedinica	mm
Žuto-zelena	6	2.0
Različak plava	8	2.7
Crna	10	3.3
Bela	12	4.0
Zelena	14	4.7
Oranž	16	5.3
Crvena	18	6.0
Žuta	20	6.7
Ljubičasta	22	7.3
Plava	24	8.0
Crna	26	8.7

Folijevi kateteri se izrađuju od tri vrste materijala koji su odobroni za upotrebu u humanoj medicini:

lateksa,
poliuretana - netoksičnog PVC
silikona

Primena[uredi | uredi izvor]

Plasiranje Folijevog katetera u ureter je invazivna terapijska ili dijagnostička metoda koja se izvodi u u aseptičnim uslovima u sledećim situacijama:^[4]

Slučajevi akutne retencije urina
Hronična retencija urina ako je simptomatska i/ili sa oštećenjem bubrega
Preoperativna priprema
Praćenje ravnoteže tečnosti
Kod palijativnih pacijenata
Prilikom praćenja satne diureze kod kritičnih pacijenata
Za primenu lekova (npr. hemoterapija za rak mokraćne bešike)
Prikaz položaja katetera u mokraćnoj bešici
U nekim dijagnostičkim procedurama
Kada se želi poboljšati zarastanje sakralnih i perianalnih dekubitusnih rana kod inkontinentnih pacijenata
Kada se želi dobijanje sterilnog uzorak urina za laboratorisku i mikrobiološku analizu.

Mere predostrožnosti – kateter menjati na svakih 6–7 dana i jedan do dva puta dnevno ispirati fiziološkim rastvorom; – za ispunjavanje balona katetera ne koristiti fiziološki rastvor radi sprečavanja stvaranja kristala u balonu; – kesa za sakupljanje urina se postavlja ispod nivoa mokraćne bešike, ali nikada se ne stavlja na pod.^[5]

Kontraindikacije[uredi | uredi izvor]

Kontraindikacije za postavljanje Folijevog urinarnog katetera su:^[6]

Povreda karlice

Traumatske povrede donjeg urinarnog trakta praćene masivnim krvarenjem
Prijapizam (produžena erekcija koja nije povezana sa seksualnom stimulacijom)

Urođene ili stečene anomalije urinarnog trakta

Operacija uretre ili bešike
Akutni prostatitis

Napomene[uredi | uredi izvor]

^ Jedan French (Fr) je ekvivalentan prečniku od 0,33 mm.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ Hrvatsko društvo za kliničku mikrobiologiju, Smjernice za mikrobiološku dijagnostiku, 2017.
^ Foley, FE (1937). "A hemostatic bag catheter: one piece latex rubber structure for control of bleeding and constant drainage following prostatic resection". Journal of Urology. 38: 134–139.
^ „Indwelling Catheter Types”. www.urotoday.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-06-29.
^ Sestrinske procedure, Springhouse. IV izdanje, DATA STATUS Beograd, 2010.
^ Matić, Đ. Zdravstvena nega u internoj medicini, Ma. De. Jan, Beograd, 2001.
^ Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH (januar 2013). „Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center.”. Korean Journal of Urology. 54 (1): 59—65. .

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).

[3] Jedan French (Fr) je ekvivalentan prečniku od 0,33 mm.

[1] Hrvatsko društvo za kliničku mikrobiologiju, Smjernice za mikrobiološku dijagnostiku, 2017.

[2] Foley, FE (1937). "A hemostatic bag catheter: one piece latex rubber structure for control of bleeding and constant drainage following prostatic resection". Journal of Urology. 38: 134–139.

[4] „Indwelling Catheter Types”. www.urotoday.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-06-29.

[5] Sestrinske procedure, Springhouse. IV izdanje, DATA STATUS Beograd, 2010.

[6] Matić, Đ. Zdravstvena nega u internoj medicini, Ma. De. Jan, Beograd, 2001.

[7] Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH (januar 2013). „Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center.”. Korean Journal of Urology. 54 (1): 59—65. .

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]