Pređi na sadržaj

Hematokolpos

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Hematokolpos

Hematokolpos (haematocolpos, od lat. hemato - krv i starogrčkog ϰόλπος - rodnica ili vagina) je medicinsko stanje u kojem rodnica zadržava menstrualnu krv iz menarhe, zbog neotvorenog devičnjaka (himena) ili atrezije devičnjaka ili rodnice. Anatomski devičnjak ima prostor za prolaz menstrualne krvi, izuzev kod oko 1 od 1.000 devojčica koje se ne rađaju sa ovim prostorom.[1] Takođe može biti uzrokovano malformacijom rodnice (atrezija), traumom krvarenja povezanom sa opstrukcijom rodnice ili opstrukcijom ožiljnog tkiva (fibroza).

Stanje je slično hematometri ( metra je grčki za matericu), kada materica zadržava menstrualnu krv jer je grlić materice opstruiran.

Leči se hirurškom korekcijom, koja se sastoji u ovalnom ili trouglastom isecanju centralnog dela devičnjaka (himena),[2] potpunom histerektomijom i uklanjanjem septuma rodnice (sa pristupom kroz perineum).[3]

Epidemiologija[uredi | uredi izvor]

Učestalost slučajeva nakupljanja menstrualne krvi u rodnici se ne vodi, ali se na osn ovu incidencije anomalija genitourinarnog sistema žena koje čine nešto više od 5% populacije može okvirno proceniti njena učestalost.

Urođeni defekti u vidu atrezije himena su retki: jedan slučaj na 2 hiljade devojčica (prema drugim podacima, jedan slučaj na 1.000-10.000 žena), dok je ovaj defekt najčešći uzrok vaginalne opstrukcije urođenog porekla. Dok se transvaginalni (poprečni vaginalni) septum, prema jednim izvorima javlja samo kod jedne žene od 70 hiljada; u drugim izvorima, učestalost ove anomalije se procenjuje na jedan slučaj na 2-2,5 hiljada žena.[4] [5][6][7][8][9]

Etiologija[uredi | uredi izvor]

Neperforiran devičnjak (himen)

Glavni uzroci hematokolposa su:

  • urođene anomalije rodnice: atrezija himena i poprečni septum vagine - membrana vezivnog tkiva.[10]
  • urođeno suženjem lumena vagine (striktura)
  • stečeno ili infekcijom izazvano suženje vagine (atrezija),
  • striktura ili vaginalna stenoza povezana je sa epiziotomijom (rez perineuma i zida vagine tokom porođaja), operacijom prolapsa karličnih organa kod žena i dugoročnim efektima terapije zračenjem raka materice, grlića materice, vagine ili kolorektalni kancer.

Etiološki faktor ovakvih poremećaja može biti bilo koje teratogeno dejstvo na fetus u prvom i ranom drugom tromesečju trudnoće, kao i gestacijski oblik šećerne bolesti.

Pored toga, anomalije rodnice mogu biti sastavni deo određenih sindroma, na primer, Robinov sindroma, Kušing-Kaufman sindrom, retka urođena anomalija genitourinarnog sistema - Herlin-Verner-Vunderlihov sindrom.

Faktori rizika[uredi | uredi izvor]

Rzličiti oblici himena (devičnjaka)

Rizik od hematokolposa se povećava sa malformacijama vagine i materice, posebno kod osoba sa navedenim urođenim vaginalnim anomalijama koje nastaju usled poremećaja intrauterinog razvoja urogenitalnih organa fetusa.

Kod ženskog fetusa razvijaju se iz mezodermalnih (primarnih) rudimenata - zvanog Mullerov (paramezonefričnih) kanal. A zbog njihove nepotpune fuzije, nedostatka fuzije sa urogenitalnim sinusom, kao i nepotpune involucije njihovih ostataka, dolazi do poremečaja u organogenezi.[3]

Patogeneza[uredi | uredi izvor]

Patogeneza hematokolposa je začepljenja u rodnici koje onemogućava normalno oticanje sekreta (krvi sa oljuštenim delom sluzokože materice - endometrijuma), koji se uklanja iz materične duplje tokom svake menstruacije.[11]

Atreziju himena i hematokolposa objedinjuje uzročno-posledična veza, pošto intaktna membrana koja nema prirodnu perforaciju okružuje otvor u vagini i potpuno ga zatvara i time mehanički sprečava odliv menstrualne krvi i drugog sekreta i sadrđaja materice.

Klinička slika[uredi | uredi izvor]

Prvi znaci nakupljanja menstrualne krvi urodnici mogu javiti tek nakon  menarhe, u prisustvu urođenih anomalija rodnice, pa se tako hematokolpos javlja kod devočica u pubertetu nakon prve menstruacije. U ovom slučaju, kliničku sliku karakteriše:

  • ciklični bol sa grčevima u suprapubičnom regionu;
  • bol u leđima (u lumbalnoj regiji) i intenzivan bol u karlici sa tenezmusom (lažni nagon za defekacijom);
  • povraćanje;
  • nadimanje, zatvor ili proliv (dijareja);
  • urinarni problemi (zadržavanjemokraće).

Neke žene sa stenozom rodnice povezanom sa amenorejom (odsustvom menstruacije) takođe mogu imati bolnu masu u trbuhu.

Istovremeno, u kliničkoj slici dominira hematokolpos i hematometra (hematometrokolpos) - nakupljanje menstrualne krvi u uterinoj šupljini: zbog istovetne atrezije devičnjaka ili  stenoze cervikalnog kanala.[12][13]

Dijagnoza[uredi | uredi izvor]

Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze, fizikalnog pregleda genitalija i instrumentalne dijagnostike koja se vrši korišćenjem:[3]

  • transabdominalnog  ultrazvuka karličnih organa i materice
  • kompjuterske tomografije
  • magnetne rezonance karličnih organa.

Diferencijalna dijagnoza[uredi | uredi izvor]

Diferencijalna dijagnoza perinealne mase kod novorođenčeta uključuje:

  • periuretralnu cistu - koja se od neperforiranog devičnjaka razlikuje identifikacijom uretralnog kanala
  • ektopični prolaps ureterokele - koji može prolapbirati iz uretre i imati poseban izgled,
  • botrioidni sarkom rodnice - koji obično ima multilobulirani izgled.[14]

Druge anomalije rodnice koje su rezultat razvojnih poremećaja urogenitalnog sinusa i Milerovih kanala razlikuju se od neperforiranog devičnjaka, kod koga se inače retko mogu javiti. Neuspeh dijagnostikovanja ovih anomalija opterećuje pacijenta dodatnim morbiditetom jer su tretmani različiti.

Glavne abnormalnosti uključuju poprečni septum rodnice, atreziju rodnice i ageneziju rodnice.

Neuspeh kanalizacije na mestu kontakta između urogenitalnog sinusa i Milerovog kanala dovodi do poprečnog septuma rodnice. Poprečne pregrade rodnice mogu se nalaziti na različitim nivoima unutar nje (gornji, srednji i donji nivo). Pregrade mogu biti povezane sa malim perforacijama.[15]

Ageneza rodnice je urođeno odsustvo proksimalnog dela rodnice koja može biti povezana sa agenezom ili hipoplazijom drugih derivata Milerovog kanala, uključujući jajovode, matericu i grlić materice. Uzrok izolovane ageneze rodnice je manje dobro definisan, ali kada su uključeni i Milerove tuberkul i kanali, rezultat je Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser sindrom, kod koga žene mogu ili ne moraju imati himen.[16]

Atrezija rodnice je rezultat aberacije urogenitalnog sinusa, i moguće rekanalizacije, tako da postoji septum ili stenoza. Dok žene sa agenezom rodnice možda neće moći da zatrudne zbog hipoplazije ili odsustva jajovoda i materice, trudnoća je moguća kod žene sa atrezijom rodnice nakon hirurške korekcije. Prilikom fizičkog rektalnog pregleda može da se definiše obim genitalnog trakta kod dece i da li postoje pregrade rodnice ili anomalije.[17] MRI je zlatni standard za procenu stanja karlice i isključivanje drugih Milerovih anomalija.[18]

Neperforirani devičnjak se može pojaviti kao deo nekih sindroma, kao što je McKusick-Kaufman-ov sindrom, koji karakteriše polidaktilija, urođena srčana bolest i hidrometrokolpos kod žena.[19] Hidrometromolpos može biti uzrokovan bilo kojom opstruktivnom anomalijom ženskog genitalnog trakta, uključujući neperforirani devičnja ili druge anomalije, kao što su ageneza ili atrezija rodnice.

Terapija[uredi | uredi izvor]

Hematokolpos pre i nakon terapije

Lečenje hematokolposa je hirurško, a u zavisnosti od uzroka može se sastojati od rezanja membrane devičnjaka (himenotomija), potpune histerektomije i uklanjanja septuma rodnice (sa pristupom kroz perineum).[3]

Definitivna himenektomija pod anestezijom se mora uraditi radi drenaže i ublažavanja simptoma, a ne himenotomija u ordinaciji. Naime ne savetuje privremena dekompresija karlične mase u ordinaciji kroz rez i drenažu pre definitivne himenektomije, jer svaki rez koji se uradi van operacione sale rizikuje razvoj jatrogene inflamatorne bolesti karlice i naknadno ponovno zatvaranje himena.[20]

U idealnom slučaju, operaciju treba odložiti do puberteta kada je vaginalno tkivo adekvatno estrogenizovano, što podstiče zarastanje rana nakon hirurškog reza himenalnog tkiva. Opcije lečenja neperforiranog devičnjaka uključuju:[11]

  • Himenektomiju pomoću ukrštenih ili prstenastih rezova
  • Himenektomiju pomoću elektrokautera
  • Postavljanje 16Fr Folijevog katetera sa insuflacijom balona od 10 ml radi očuvanja himenalnog tkiva
  • Laserski tretman ugljen-dioksidom

Gnojna vaginalna tečnost pri aspiraciji iglom može se naći pre drenaže, što sugeriše da se hidrometrokolpos može inficirati i pre hirurške intervencije.

Tradicionalna metoda himenektomije podrazumeva pravljenje ukrštenog reza (u obliku krsta) preko tkiva himena sa ekscizijom kvadranata i približavanje ivica himena predvorju apsorbujućim šavovima, dok druge metode opisane u literaturi uključuju tehnike štednje devičnjaka.[21]

Prognoza[uredi | uredi izvor]

Uspešna drenaža zatvorenog himena na zadovoljavajući način rešava simptome. Retko, neperforiran himen je bio povezan sa neonatalnom smrću usled respiratorne insuficijencije usled abdominalne distenzije.[22] Čak i sa postoperativnom infekcijom nakon himenektomije, prohodnost himena ostaje zadovoljavajuća.[23]

Teorijski rizik od dispareunije nije dobro razjašnjen u literaturi. Adolescenti koji su lečeni umetanjem Folei katetera radi očuvanja strukture himena nisu se žalili na tešku dispareuniju pri prvom koitusu nakon praćenja.[21] U prosečnom periodu praćenja od 8,5 godina, žene koje su bile podvrgnute himenektomiji prijavile su dismenoreju bez pritužbi na seksualnu disfunkciju. Uspešno živo rođenje prijavljeno je među onima koje su pokušale da zatrudne.[24]

U drugoj studiji, 86% žena je zatrudnelo nakon himenektomije bez dispareunije.[25] Dismenoreja je verovatno posledica karlične endometrioze usled retrogradne menstruacije kod žena sa nezupčanim himenom.[24] Dugotrajno praćenje 40 pacijenata sa nezupčanim himenom ili poprečnim vaginalnim septama pokazalo je da su pacijenti sa zatvorenim himenom imali značajno bolju stopu uspešnih terminskih trudnoća.[25]

Vaginalni adenokarcinom je retkost i prijavljen je kod pacijenata koji su imali vaginalnu adenozu i ranu istoriju nezupčanog himena. Vaginalna adenoza, perzistentnost stubastog epitela u vagini, prijavljena je na kolposkopskim biopsijama dve godine nakon himenektomije kod 13-godišnje pacijentkinje koja nije bila izložena estrogenu in utero. Autori su pretpostavili da vaginalna adenoza povezana sa nezupčanim himenom može biti povezana sa nediferenciranim paramezonefričnim tkivom tokom razvoja.[26]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Kloss, Brian T.; Nacca, Nicholas E.; Cantor, Richard M. (6 May 2010). "Hematocolpos secondary to imperforate hymen". International Journal of Emergency Medicine. 3 (4): 481–482. . PMC 3047835 Slobodan pristup. doi:10.1007/s12245-010-0171-2 //www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3047835.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć) Freely accessible. . PMID 21373333.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  2. ^ „Hymen imperforatus”. Stetoskop.info (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-07-05. 
  3. ^ a b v g „Hematokolpos: uzroci, simptomi, lečenje”. sr-m.iliveok.com. Pristupljeno 2022-07-04. 
  4. ^ Postoev VA, Grjibovski AM, Kovalenko AA, Anda EE, Nieboer E, Odland JØ. Congenital anomalies of the kidney and the urinary tract: A murmansk county birth registry study. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol. 2016 Mar;106(3):185-93.
  5. ^ Bondagji NS. Antenatal diagnosis, prevalence and outcome of congenital anomalies of the kidney and urinary tract in Saudi Arabia. Urol Ann. 2014 Jan;6(1):36-40. [PMC free article] [PubMed]
  6. ^ Andrés-Jensen L, Jørgensen FS, Thorup J, Flachs J, Madsen JL, Maroun LL, Nørgaard P, Vinicoff PG, Olsen BH, Cortes D. The outcome of antenatal ultrasound diagnosed anomalies of the kidney and urinary tract in a large Danish birth cohort. Arch Dis Child. 2016 Sep;101(9):819-24.
  7. ^ Tain YL, Luh H, Lin CY, Hsu CN. Incidence and Risks of Congenital Anomalies of Kidney and Urinary Tract in Newborns: A Population-Based Case-Control Study in Taiwan. Medicine (Baltimore). 2016 Feb;95(5):e2659.
  8. ^ Laurichesse Delmas H, Kohler M, Doray B, Lémery D, Francannet C, Quistrebert J, Marie C, Perthus I. Congenital unilateral renal agenesis: Prevalence, prenatal diagnosis, associated anomalies. Data from two birth-defect registries. Birth Defects Res. 2017 Sep 01;109(15):1204-1211
  9. ^ Friedman MA, Aguilar L, Heyward Q, Wheeler C, Caldamone A. Screening for Mullerian anomalies in patients with unilateral renal agenesis: Leveraging early detection to prevent complications. J Pediatr Urol. 2018 Apr;14(2):144-149.
  10. ^ Abdelrahman, Houda M.; Feloney, Michael P. (2022), Imperforate Hymen, StatPearls Publishing, PMID 32809411, Pristupljeno 2022-07-04 
  11. ^ a b Abdelrahman, Houda M.; Feloney, Michael P. (2022), Imperforate Hymen, StatPearls Publishing, PMID 32809411, Pristupljeno 2022-07-05 
  12. ^ İlker İnan Arıkan, Müge Harma, Mehmet İbrahim Harma, Ülkü Bayar, and Aykut Barut, Herlyn-Werner-Wunderlich syndrome (uterus didelphys, blind hemivagina and ipsilateral renal agenesis) - a case report Journal List J Turk Ger Gynecol Assoc v.11(2); 2010 PMC3939086
  13. ^ Acién P, Acién M, Sánchez-Ferrer M. Complex malformations of the female genital tract. New types and revision of classification. Hum Reprod. 2004;19:2377–84.
  14. ^ Sharifiaghdas F, Abdi H, Pakmanesh H, Eslami N. Imperforate hymen and urinary retention in a newborn girl. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2009 Feb;22(1):49-51.
  15. ^ Passos IMPE, Britto RL. Diagnosis and treatment of müllerian malformations. Taiwan J Obstet Gynecol. 2020 Mar;59(2):183-188.
  16. ^ Kimberley N, Hutson JM, Southwell BR, Grover SR. Vaginal agenesis, the hymen, and associated anomalies. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2012 Feb;25(1):54-8. [PubMed] [Reference list]
  17. ^ Kahn R, Duncan B, Bowes W. Spontaneous opening of congenital imperforate hymen. J Pediatr. 1975 Nov;87(5):768-70.
  18. ^ Friedman MA, Aguilar L, Heyward Q, Wheeler C, Caldamone A. Screening for Mullerian anomalies in patients with unilateral renal agenesis: Leveraging early detection to prevent complications. J Pediatr Urol. 2018 Apr;14(2):144-149.
  19. ^ Adam A, Hellig J, Mahomed N, Lambie L. Recurrent Urinary Tract Infections in a Female Child With Polydactyly and a Pelvic Mass: Consider the McKusick-Kaufman Syndrome. Urology. 2017 May;103:224-226.
  20. ^ Wong JWH, Siarezi S. The Dangers of Hymenotomy for Imperforate Hymen: A Case of Iatrogenic Pelvic Inflammatory Disease with Pyosalpinx. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2019 Aug;32(4):432-435.
  21. ^ a b Acar A, Balci O, Karatayli R, Capar M, Colakoglu MC. The treatment of 65 women with imperforate hymen by a central incision and application of Foley catheter. BJOG. 2007 Nov;114(11):1376-9.
  22. ^ Shaw LM, Jones WA, Brereton RJ. Imperforate hymen and vaginal atresia and their associated anomalies. J R Soc Med. 1983 Jul;76(7):560-6.
  23. ^ Grimstad F, Strickland J, Dowlut-McElroy T. Management and Prevention of Postoperative Complications in a Neonate with a Symptomatic Imperforate Hymen. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2019 Aug;32(4):429-431.
  24. ^ a b Liang CC, Chang SD, Soong YK. Long-term follow-up of women who underwent surgical correction for imperforate hymen. Arch Gynecol Obstet. 2003 Nov;269(1):5-8
  25. ^ a b Rock JA, Zacur HA, Dlugi AM, Jones HW, TeLinde RW. Pregnancy success following surgical correction of imperforate hymen and complete transverse vaginal septum. Obstet Gynecol. 1982 Apr;59(4):448-51
  26. ^ Hansen K, Egholm M. Diffuse vaginal adenosis. Three cases combined with imperforate hymen and haematocolpos. Acta Obstet Gynecol Scand. 1975;54(3):287-92.

Spoljašnje vez[uredi | uredi izvor]

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хематоколпос&oldid=27442387”