Hotel Neretva (Mostar)
| Hotel Neretva (Mostar) | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija | Musala bb, Mostar |
| Koordinate | 43.34365° N 17.80771° E |
| Status | zatvorena |
| Otvaranje | 1892. |
| Zatvaranje | 1992. |
| Reference: Hotel je porušen 1992. | |
Hotel Neretva jedan je od nacionalnih spomenika na privremenoj listi Bosne i Hercegovine, sagrađen u specifičnom pseudomaurskom stilu (koji je s kraja 19. veka bio dominantna) u Mostaru 1892. godine za vreme austrougarske vladavine. U njemu su do danas boravili brojni svetski lideri, od cara Franje Josipa do Josipa Brozai brojni turisti iz mnogih krajeva sveta. Na otprilike stotu godišnjicu hotela (i pored nekoliko renoviranja i dogradnje), hotel je sazreo za ozbiljno renoviranje, koje nije došekao jer je zgrada hotela uništena u prvim mesecima rata na prostoru Bosne i Hercegovine 1992. godine, zajedno sa gotovo svim važnijim gradskim zgradama.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
U Mostaru se krajem 19.veka definiše gradska zona na vrhovima trouglaste doline koju je uzduž preseca reka Neretva. Povećane saobraćajne potrebe zahtevale su bolju povezanost preko Neretve, pa su uz postojeći Stari most, koji se adaptira za drumski saobraćaj, izgrađena još tri mosta. Centralna gradska osovina koja je povezala železničku stanicu - novi poslovni centar na zapadu - sa mostom Franje Josifa (1888) sa džamijom na levoj obali,preuređena je u novi društveni centar. Na tom prostoru grade se škola, hotel „Neretva” i Gradsko kupatilo, zgrade koje zamenjuju stare konake i hamame. Paralelno se gradnjom ovog prostora tadašnje arhitekte uvode eklektične dekorativne elemente prikupljene tokom studijskih putovanja austrijskih arhitekata po Egiptu i Španiji, sa ciljem da u potpunosti ne negiraju islamski arhitektonski duh gradskog okruženja.
Tako na kraju 19. veka nastaje hotel “Neretva” koji je u vreme izgradnje 1892. godine u Mostar uneo ne samo novi arhitektonski stil već i duh života u Evropi sa novim tipom gostinskih soba, sala za sastanke ili čitanje uz muziku klavira. U hotelu se služila čuvena Zaher torta i Bečka šnicla, pripravljena od strane kuvara angažovanih iz Praga.
Hotel je svedo njegovog rušenja bio jedno od nekoliko mesta u gradu Mostaru gde se moglo plesati uz večeru i kolače raznih boja, koje konobar dovozio do stola gostiju pa ih je teško neko od gostiju mogao odbiti.
U stotoj godini postojanja, objekat je umesto planirane obnove uništen u prvim mesecima rata na tlu Bosne i Hercegovine 1992. godine, zajedno sa gotovo svim značajnim gradskim objektima.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Svojim volumenom i izgledom objekta je bio je stran Hercegovačkom podneblju - kao ogroman, objekat sa imponzantnom fasadom u monarhijsko žuto-crvenim horizontalnim prugama. Građen je pseudomaorksom stilu (ili kako se u preciznije u nauci naziva, neoislamskom ili neoorijentalnom stilu) koji se odlkuje karakterističnim elementima helenističko-seldžučke i osmanske umetnosti preuzete iz mozarapskih umetničkih oblasti Španije, Magreba i Kaira. Većina objekata koje je austrougarska vlast ostavila u Bosni i Hercegovine izgrađena je u pseudomaurskom stilu, koji je ostao sinonim za austrougarski period vladavine u Bosni i Hercegovine. Formalne karakteristike najčešće obuhvataju potkovicaste lukove, štukaturnu ornamentiku, lukovičaste kupole i dekoraciju horizontalnih spoljašnjih linija u karakterističnim bojama.[2]
Objekat je podignut na samoj obali reke Neretve, tek mnogo godina nakon izgradnje, objekat je ostvario kontakt sa rekom preko dve terasa. Prvobitna orijentacija hotela bila je ka istoku, prema parku sa pregolama u kome je dominirao bazen sa zlatnim ribicama, koje su privlačile sve, a posebno decu, do 1976. godine, kada je celokupni prostor prepravljen odlukom tadašnje političke strukture.
Obnova[uredi | uredi izvor]
Nakon kupovine porušenog hotela, njegov novom vlasnik Halim Zukić, kome je trebalo punih šest godina za pribavljanje neophodnih odobrenje, nije izvoodio radove planirane u prvoj fazi obnove hotela, zbog čega je objekat postao pravo ruglo.[3]
Kada je Zukiću, konačno, 2018. godine iz nadležnog gradskog odeljenja izdano odobrenje za privremeno zauzimanje javne površine otvrio je gradilište za izvođenja radova i započeo sanaciju, restauraciju, dogradnju i revitalizaciju objekta hotela „Neretva“.[3]
Radovi koji se izvode pod nadzorom Zavoda za zaštitu spomenika Federacije Bosne i Hercegovine, prema Zukićevoj izjavi iz 2019. godine odvijaće se sledećom dinamikom...[3]
Trenutno se rade krovopokrivački radovi. Sljedeći korak su radovi na fasadi, čime bi „Neretva“ dobila skoro konačnu vanjštinu. Konačni završetak radova planiran je za ljeto 2021. godine i u svojim detaljima hotel će zadržati duh i vrijednost „Neretve“. Po okončanju obnove hotel će imati 84 sobe i biće deo jednog od svetski renomiranih hotelskih lanaca.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Amir Pašić, Hotel “Neretva” i Banja Mostarska informativna revija MM, brojevi 2 i 3, jun i avgust 1996. godine.
- ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. „Arhitektura europskog islama | DW | 17.07.2017”. DW.COM (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2022-11-25.
- ^ a b v „Simbol grada Mostara otvara svoja vrata na ljeto 2021.”. Bljesak.info (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-25.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Hotel Neretva na Vikimedijinoj ostavi
- Hotel Neretva u Mostaru - www.youtube.com