Česma na Trgu oslobođenja u Zaječaru

Česma na Trgu oslobođenja u Zaječaru arterska je česma, postavljena krajem 2019. godine i povezana na arteski bunar. Istih je dimenzija kao i stara, ali je za razliku od dosadašnje koja je bila od poroznog peščara, izrađena od monolitnog belog mermera i svojevrsna je replika česme iz 1865. godine.

Prvobitna česma prvi put je izgrađena u 19. veku i više puta je premeštana. Od 1927/28. do 1960. godine nalazila se ispred današnje zgrade Opštinskog suda, kada je na njenom mestu postavljena fontana „Majka i dete”, a česma je uklonjena. Sačuvana je do danas i sklonjena na privatnu parcelu u Crnorečkoj ulici.

Krajem 19. veka voda je do centra Zaječara, tada Velike pijace i do ove česme dovođena sa Kraljevice. Početkom 20. veka za ovu česmu je iskopan i prvi arteški bunar u Zaječaru.

Godine 1994. napravljena je kopija stare česme i postavljena je u centar Zaječara („česma na Skveru“). Na česmi su uklesane godine: 1833. kada je Timočka Krajina pripojena Srbiji, 1876. godina Prvog srpsko-turskog rata, 1878. kada je proglašena nezavisnost Kneževine Srbije, 1885. godina srpsko-bugarskog rata i 1994. kada je podignuta nova česma.

Tada je, nakon postavljanja bunarske konstrukcije do 274 metra konstatovan subarteski nivo na 0.50m od nivoa terena, te je postavljena pumpa koja je ubrzo prestala sa radom. Po prestanku rada pumpe, česma je priključena na gradski vodovod.

Voda je hidrokarbonatno natrijumskog tipa. Nakon izvršene hemijske analize po završenom bušenju bila je ispravna prema svim parametrima.

Investitori izrade i postavljanja česme su Grad Zaječar i Zaječarska pivara, a nosilac projekta i pokretač ideje rekonstrukcije arteske česme na Trgu oslobođenja je Udruženje „ZA česme”.

Spoljašnje veze

• „Postavljanje nove česme u centru Zaječara”. You Tube. Pristupljeno 5. 6. 2023.