Činjenični poremećaj
| Činjenični poremećaj | |
|---|---|
 | |
| Dermatitis kod osobe sa činjeničnim poremećajem | |
| Specijalnosti | psihijatrija, psihologija |
Činjenični poremećaj ili veštački poremećaj (ili patomimija) je vrsta mentalnog poremećaja u kome se pacijent svesno i namerno, ponaša kao da ima fizičku ili mentalnu bolest kada mu se zaista ništa nije dogodilo. Pacijenti sa ovim poremećajem na različite načine stvaraju i preuveličavaju simptome bolesti. Oni mogu lagati o svojim simptomima, ili namerno se povređuju kao bi na taj način stvorili vidljive simptoma ili promeniti medicinske analize (na primer, uzorak urina) kako bi izgledali bolesno. Takve osobe su u stanju da prođu i bolne testove ili rizične operacije kako bi zadobili simpatije ljudi koji obraćaju pažnju na pojedince koji su zaista bolesni. Ovaj napad na telo je dobrovoljan, svestan i nema za cilj bilo kakvu direktnu korist.[1]
Iako je istina da se ovi poremećaji ne mogu smatrati kontrolisanim, ponekad postoji kompulzivna komponenta. Dijagnoza mora da pokaže da pojedinac preduzima radnje kako bi lažno prikazao, simulirao ili izazvao znakove ili simptome bolesti ili povrede u odsustvu očiglednih spoljnih činjenica.
Etiologija[uredi | uredi izvor]
Tačni uzroci ovog poremećaja nisu poznati, ali istraživači veruju da su izazvani biološkim i psihološkim faktorima.
Neke teorije tvrde da su ovi pacijenti pretrpeli zlostavljanje ili nedostatak osećanja tokom detinjstva koja mogu biti povezani sa ozbiljnim emocionalnim problemima, kao istorijom bolesti koja se karakteriše čestom prisutnošću bolesti koje zahtevaju hospitalizaciju..
Studije pokazuju da je ovo stanje češće kod muškaraca nego kod žena.
Vrste činjeničnih poremećaja[uredi | uredi izvor]
Prema različitim simptomima, postoje četiri vrste fiktivnih poremećaja:[2]
Činjenični poremećaj s uglavnom psihološkim simptomima[uredi | uredi izvor]
Pojedinci s ovom psihopatologijom oponašaju tipične simptome shizofrenog poremećaja. Stoga, oni imaju tendenciju da simuliraju konfuziju, daju apsurdne izjave i tvrde da imaju halucinacije ili zablude; na primer, čuju glasove.
Činjenični poremećaj s uglavnom fizičkim simptomima[uredi | uredi izvor]
Osobe s ovim poremećajem tvrde da imaju simptome povezane s fizičkom bolešću, kao što su bolovi u prsima, problemi s želudcem ili groznica. Ovaj poremećaj je takođe je poznat kao Minhauzenov sindrom.
Činjenični poremećaj sa psihološkim i fizičkim simptomima[uredi | uredi izvor]
Osobe s ovim poremećajem navode simptome telesne i duševne bolesti.
Činjenični poremećaj koji nije naveden na drugom mestu[uredi | uredi izvor]
Ovaj tip uključuje nered koji se zove tpo punomoćje, a poznat je i kao Minhauzenov sindrom preko posrednika Osobe s ovim poremećajem izmišljaju simptome bolesti u drugoj osobi pod njihovim nadzorom. Najčešće se javlja kod majki (iako se to može dogoditi kod roditelja) koje namerno nanose štetu deci kako bi ostvarili negu.
Klinička slika[uredi | uredi izvor]
Pacijenti sa ovim poremećajem obično imaju sledeće karakteristične simptome:
- Dramatična, ali nedosledna istorija bolesti
- Nejasni simptomi koji se ne mogu kontrolisati i koji postaju ozbiljniji ili se menjaju nakon početka lečenja
- Predvidljivi recidivi nakon poboljšanja bolesti
- Prisustvo mnogih ožiljaka
- Pojava novih ili dodatnih simptoma nakon negativnih rezultata medicinskog ili psihološkog testa
- Prisustvo simptoma samo kada je pacijent sa drugima ili se posmatra
- Želja da izvrši testove ili operacije
- Pacijent ne dozvoljava zdravstvenim radnicima da razgovaraju sa članovima porodice, prijateljima i prethodnim lekarima
Diferencijalna dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Činjenični poremećaj je sličan psihopatološkom somatoformnom poremećaju, koji takođe uključuje prisustvo simptoma koji nemaju nikakve veze sa pravom bolešću. Pri tome osobe sa somatoformnim poremećajem ne lažiraju simptome niti varaju druge, ali misle da imaju bolesti koju zapravo nemaju.[2]
Terapija[uredi | uredi izvor]
Najvažniji cilj lečenja ovog poremećaja je modifikovati ponašanje pacijenta i eliminisati ili smanjiti zloupotrebu medicinskih resursa. U slučaju činjeničnog nereda preko punomoćnika, primarni cilj je zaštita svake potencijalne žrtve.[3]
Nakon što se ti ciljevi ispune, sledeći korak je shvatiti psihološke razloge koji uzrokuju takvo ponašanje pacijenta.
Lečenje se može sprovesti psihoterapijom, po mogućnosti kognitivno-bihevioralnom terapija ... Na taj način terapeut deluje na pacijentovo razmišljanje i ponašanje.
Porodična terapija može biti korisna, jer u njoj članovi porodice ne nagrađuju štetno ponašanje pacijenta.
U teškim slučajevima daju se antidepresivi i anksiolitički lekovi.[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Nolan- Hoeksema, Susan. (2014). Abnormal Psychology. McGraw Hill Publishing; 6th int ed. p. 159
- ^ a b v „Činjenični poremećaji, simptomi, uzroci i liječenje / Klinička psihologija”. Psihologija, filozofija i razmišljanje o životu. (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2021-10-12.
- ^ „Factitious disorder - Diagnosis and treatment - Mayo Clinic”. www.mayoclinic.org. Pristupljeno 2021-10-12.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Klasifikacija |
|---|
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
