Preventivni uzroci smrti — разлика између измена

С Википедије, слободне енциклопедије
Интерактиван преглед историје
← Старија изменаНовија измена →
Садржај обрисан Садржај додат
ВизуелноВикитекст
.
.
Ред 1: Ред 1:
[[Svetska zdravstvena organizacija]] je tradicionalno klasifikovala smrt prema primarnom tipu [[bolest]]i ili [[povreda|povrede]]. Međutim, [[List of causes of death by rate|uzroci smrti]] se isto tako mogu klasifikovati u pogledu preventivnih faktora rizika, kao što su pušenje, nezdrava ishrana, seksualno ponašanje, i nesmotrena vožnja, svi od kojih doprinose znatnom broju različith oboljenja. Takvi faktori rizika se obično ne evidentiraju direktno na umrlicama, iako su zastupljeni u medicinskim izvještajima.
[[Svetska zdravstvena organizacija]] je tradicionalno klasifikovala smrt prema primarnom tipu [[bolest]]i ili [[povreda|povrede]]. Međutim, [[List of causes of death by rate|uzroci smrti]] se isto tako mogu klasifikovati u pogledu preventivnih faktora rizika, kao što su pušenje, nezdrava ishrana, seksualno ponašanje, i nesmotrena vožnja, svi od kojih doprinose znatnom broju različith oboljenja. Takvi faktori rizika se obično ne evidentiraju direktno na umrlicama, iako su zastupljeni u medicinskim izvještajima.

{{rut}}
== Globalni uzroci ==
== Globalni uzroci ==
It is estimated that of the roughly 150,000 people who die each day across the globe, about two thirds—100,000 per day—die of age-related causes because they have aged.<ref name="doi10.2202/1941-6008.1011"/> In industrialized nations the proportion is much higher, reaching 90 percent.<ref name="doi10.2202/1941-6008.1011">{{cite journal | last = Aubrey D.N.J | first = de Grey | authorlink = Aubrey de Grey | title = Life Span Extension Research and Public Debate: Societal Considerations | journal = Studies in Ethics, Law, and Technology | volume = 1 | issue = 1, Article 5 | year = 2007 | url = http://www.sens.org/files/pdf/ENHANCE-PP.pdf | format = PDF | doi = 10.2202/1941-6008.1011 | accessdate = August 7, 2011| citeseerx = 10.1.1.395.745 }}</ref> Thus, albeit indirectly, [[biological aging]] (senescence) is by far the leading cause of death. Whether senescence as a biological process itself can be slowed down, halted, or even reversed is a subject of current scientific speculation and research.<ref>{{cite web |url=http://sens.org/ |title=SENS Foundation}}</ref>
Procenjuje se da od oko 150.000 ljudi koji svakodnevno umiru širom sveta, oko dve trećine - 100.000 dnevno - umiru od uzroka povezanih sa uzrastom, od starosti.<ref name="doi10.2202/1941-6008.1011"/> U industrijalizovanim zemljama proporcija je znatono veća, i doseže 90 percenata.<ref name="doi10.2202/1941-6008.1011">{{cite journal | last = Aubrey D.N.J | first = de Grey | authorlink = Aubrey de Grey | title = Life Span Extension Research and Public Debate: Societal Considerations | journal = Studies in Ethics, Law, and Technology | volume = 1 | issue = 1, Article 5 | year = 2007 | url = http://www.sens.org/files/pdf/ENHANCE-PP.pdf | format = PDF | doi = 10.2202/1941-6008.1011 | accessdate = August 7, 2011| citeseerx = 10.1.1.395.745 }}</ref> Stoga je [[biološko starenje]] (senescencija) vodeći uzrok smrti. Da li se senescencija kao sam biološki proces može usporiti, zaustaviti ili čak preokrenuti, predmet je aktuelnih naučnih spekulacija i istraživanja.<ref>{{cite web |url=http://sens.org/ |title=SENS Foundation}}</ref>


=== Statistike iz 2001 ===
=== Podaci iz 2001 ===
Leading causes of preventable death worldwide as of the year 2001, according to researchers working with the [[Disease Control Priorities Project|Disease Control Priorities Network (DCPN)]]<ref>{{cite web|url=http://globalhealth.washington.edu/project/4236|title=DCP3|website=washington.edu|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130128022124/http://globalhealth.washington.edu/project/4236|archivedate=2013-01-28|df=}}</ref> and the [[World Health Organization]] (WHO).<ref name=Lopez>{{cite journal |vauthors=Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJ |title=Global and regional burden of disease and risk factors, 2001: systematic analysis of population health data |journal=Lancet |volume=367 |issue=9524 |pages=1747–57 |date=May 2006 |pmid=16731270 |doi=10.1016/S0140-6736(06)68770-9 |url=}}</ref> (The WHO's [http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index.html 2008 statistics] show very similar trends.)
Vodeći uzroci preventivnih smrtnih slučajeva širom sveta do 2001. godine, prema stanovištu istraživača koji sarađuju sa [[Disease Control Priorities Project|Projektom prioriteta kontrole bolesti (-{DCPN}-)]]<ref>{{cite web|url=http://globalhealth.washington.edu/project/4236|title=DCP3|website=washington.edu|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130128022124/http://globalhealth.washington.edu/project/4236|archivedate=2013-01-28|df=}}</ref> i [[World Health Organization|Svetskom zdravstvenom organizacijom]] (-{SZO}-) su prikazani u donjoj tabeli.<ref name=Lopez>{{cite journal |vauthors=Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJ |title=Global and regional burden of disease and risk factors, 2001: systematic analysis of population health data |journal=Lancet |volume=367 |issue=9524 |pages=1747–57 |date=May 2006 |pmid=16731270 |doi=10.1016/S0140-6736(06)68770-9 |url=}}</ref> (Podaci SZO iz [http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index.html 2008.] godine pokazuju veoma sličan trend.)


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Ред 43: Ред 43:
|}
|}


Godine 2001. je u proseku 29.000 dece umiralo od preventabilnih uzroka svakog dana (drugim rečima oko 20 smrtnih slučajeva svakog minuta). Autori prižaju sledeći kontekst:
In 2001, on average 29,000 children died of preventable causes each day (that is, about 20 deaths per minute). The authors provide the context:
{{Cquote|About 56 million people died in 2001. Of these, 10.6 million were children, 99% of whom lived in low-and-middle-income countries. More than half of child deaths in 2001 were attributable to acute respiratory infections, measles, diarrhea, malaria, and HIV/AIDS.<ref name=Lopez/>}}
{{Cquote|Oko 56 miliona ljudi je umrlo 2001. godine. Od toga 10,6 miliona su bila deca, 99% kojih je živelo u zemljama sa niskim do srednjih prosečnih prihoda. Više od polovine smrti dece 2001. godine se može pripisati akutnim respiratornim infekcijama, [[Морбили|boginjama]], [[Дијареја|dijareji]], [[Malarija|malariji]], i [[HIV]]/[[AIDS]].<ref name=Lopez/>}}


==Reference==
==Reference==

Верзија на датум 2. децембар 2018. у 00:13

Svetska zdravstvena organizacija je tradicionalno klasifikovala smrt prema primarnom tipu bolesti ili povrede. Međutim, uzroci smrti se isto tako mogu klasifikovati u pogledu preventivnih faktora rizika, kao što su pušenje, nezdrava ishrana, seksualno ponašanje, i nesmotrena vožnja, svi od kojih doprinose znatnom broju različith oboljenja. Takvi faktori rizika se obično ne evidentiraju direktno na umrlicama, iako su zastupljeni u medicinskim izvještajima.

Globalni uzroci

Procenjuje se da od oko 150.000 ljudi koji svakodnevno umiru širom sveta, oko dve trećine - 100.000 dnevno - umiru od uzroka povezanih sa uzrastom, od starosti.[1] U industrijalizovanim zemljama proporcija je znatono veća, i doseže 90 percenata.[1] Stoga je biološko starenje (senescencija) vodeći uzrok smrti. Da li se senescencija kao sam biološki proces može usporiti, zaustaviti ili čak preokrenuti, predmet je aktuelnih naučnih spekulacija i istraživanja.[2]

Podaci iz 2001

Vodeći uzroci preventivnih smrtnih slučajeva širom sveta do 2001. godine, prema stanovištu istraživača koji sarađuju sa Projektom prioriteta kontrole bolesti (DCPN)[3] i Svetskom zdravstvenom organizacijom (SZO) su prikazani u donjoj tabeli.[4] (Podaci SZO iz 2008. godine pokazuju veoma sličan trend.)

Uzrok Broj smrtnih slučajeva koji su nastali
(miliona godišnje)
Hipertenzija 7.8
Pušenje duvana 5.4
Neuhranjenost 3.8
Seksualno prenosive bolesti 3.0
Loša ishrana 2.8
Prekomerna težina i gojaznost 2.5
Fizička neaktivnost 2.0
Alkohol 1.9
Kućno zagađenje vazduha od čvrstih goriva 1.8
Voda koja nije bezbedna i loša sanitacija 1.6

Godine 2001. je u proseku 29.000 dece umiralo od preventabilnih uzroka svakog dana (drugim rečima oko 20 smrtnih slučajeva svakog minuta). Autori prižaju sledeći kontekst:

Reference

  1. ^ а б Aubrey D.N.J, de Grey (2007). „Life Span Extension Research and Public Debate: Societal Considerations” (PDF). Studies in Ethics, Law, and Technology. 1 (1, Article 5). CiteSeerX 10.1.1.395.745 Слободан приступ. doi:10.2202/1941-6008.1011. Приступљено 7. 8. 2011. 
  2. ^ „SENS Foundation”. 
  3. ^ „DCP3”. washington.edu. Архивирано из оригинала 2013-01-28. г. 
  4. ^ а б Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJ (мај 2006). „Global and regional burden of disease and risk factors, 2001: systematic analysis of population health data”. Lancet. 367 (9524): 1747—57. PMID 16731270. doi:10.1016/S0140-6736(06)68770-9. 
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Preventivni_uzroci_smrti&oldid=21091467”