Borovinići
| Borovinići | |
|---|---|
| Država | Bosansko kraljevstvo |
| Posjedi | U Zemlji Pavlovića |
| Osnivač | Borovina Vukašinić |
| Vladavina | 15. vijek |
| Nacionalnost | srpska |
Borovinići su srpska srednjovekovna vlastelinska porodica koja je u doba Kraljevine Bosne upravljala posjedima u Istočnoj Bosni.
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Borovinići se u sačuvanim dokumentima prvi put pominju tek u 15. vijeku. Ova vlastelinska porodica potiče iz istočne Bosne iz Zemlje Pavlovića. Do sada nije utvrđeno kojom su tačno oblasti upravljali. Vladislav Skarić ukazuje da selo Borovinići kod Foče ukazuje na dinastiju Borovinića, dok Marko Vego samo konstatuje da su oni porijeklom iz istočne Bosne.
Po tumačenjima istoričara Bašlagića, Truhelke, Mandića Borovinići su rođaci Pavlovićima, dok je Pavao Anđelić smatrao da su Borovinići pripadali bratstvu Pavlovića. Rodonačelnik kuće, bio je Borovina Vukašinović. On se pominje samo jednom i to u povelji iz 1403. godine, iz koje se saznaje da je zarobljen od strane Turaka. Vjeruje se da je učestvovao u Kosovskom boju 1389. godine pod zapovjedništvom vojvode Vlatka Vukovića, gdje je zarobljen sa još jednim djelom vlastele.
Posle Kosovskog boja kralj Tvrtko se raspitivao šta se desilo sa zarobljenom vlastelom, te je tako 1390. godine dao firentincu Tadeju Jakubu dukate da se raspita po Turskoj o zarobljenoj vlasteli. Sledeća opsežna akcija u pronalasku zarobljenika pokrenuta je početkom 15. vijeka, odmah posle bitke kod Angore. Pročulo se da je vlastela koja je zarobljena na Kosovu 1389. godine, pobjegla u Konstantinopolj. Tako su Dubrovčani poslali Miloša Miliševića februara 1403. godine da ide mletačkom galijom do Konstantinopolja i da se raspita o pomenutoj vlasteli, te da dođe u kontakt sa njima ako je to moguće. Na kraju naloga nalazio se spisak najvažnije vlastele, na kome se na prvom mjestu nalazi ime Borovina Vukašinić.
Na čelo ove dinastije došao je Tvrtko Borovinić najznametiji član ove plemićke kuće. U izvorima se pominje prvi put 1417. godine kao knez svjedok u povelji srpskog kralja Stefana Ostoje. Na osnovu ove povelje se zaključuje da je Tvrtko nastupao u ime čitave dinastije, kao najstariji i najistaknutiji među njima. Pominje se i na povelji kojom kralj Stefan Ostojić potvrđuje Dubrovniku kupljeni dio Konavla. Sa provalom turske vojske u Bosnu početkom 1420. godine, sa njima je došao i bivši kralj Tvrtko Drugi, koji se 1421. godine vratio na presto Kraljevine Bosne. U ovom momentu kada je većina vlastele bila za Tvrtka Drugog, Borovinić je bio do kraja sa Stefanom Ostojićem, čak i u trenucima kada je bilo jasno da je Ostojić izgubio krunu. Borovinić se posle ovoga brzo izmirio sa novim kraljem.
Dubrovčani su im 1423. godine počeli isplaćivati polovinu prihoda od Hrvojeve zaostavštine, jer su prihvatili zahtjev Katarine unuke Hrvojeve. Iz povelje od novembra 1428. saznaje se da je Tvrtko imao posjede u Visokom i Slanom. Početko 1432. godine kralj Stefan Tvrtko Drugi mjenja politički pravac pa se počinje primicati politici Ugarske i odmicati od uticaja Turske, što ga dovodi do sukoba sa većinom vlastele. Uz kralja su tada ostali samo Đurađ Vojisalić, Radivojevići i knez Tvrtko Borovinić, dok su ostali ušli u sukob sa kraljem. Usled pritiska sa svih strana kralj se povlači u Ugarsku 1434. godine, da bi se vratio aprila 1435. godine. Iste godine decembra mjeseca kralj se opet povlači u Ugarsku, a sa njim se tada u pratnji nalazio i Tvrtko Borovinić. Tokom druge polovine 1436. godine kralj se vraća u zemlju, a sa njim i Borovinić, koji krajem godine izdaje povelju u Visokom. Ova povelja svjedoči novu titulu Tvrtka Borovinića i predstavlja poslednje svjedočanstvo djelatnosti velikog kneza bosanskog.
Tvrьtka Borovinka milostю Božiwm velikoga kneza bosanskoga
Tvrtka je naslijedio sin Ivan koji se pominje samo jedanput i to u povelji od marta mjeseca 1447. godine, gdje traži od Dubrovčana da digne novac od kuće u Dubrovniku. Ćerka Tvrtka, Milica se pominje u više izvora, a prvi pomen je iz 14. juna 1465. godine, kada traži od Dubrovčana da joj daju roditeljsko nasleđe, sledeće godine tražila je pomoć ali je i tada odbijena. Februrara 1469. godine Dubrovčani su joj dali kiriju od kuće u Dubrovniku, a od 1471. davali su joj polovinu prihoda od posjeda u novim zemljama. Milica je bila udata za humskog plemića Stefana Šimrakovića sa kojim je imala sina Vladislava.
O preostalim članovima dinastije Borovinić nema puno podataka, pominju u srednjovjekovnoj Bosni Ostoja, Tvrdislav i Vukmir sva trojica u službi Pavlovića sa titulom kneza.
Posle pada stare srpske države 1463. godine, dio Borovinića se islamizirao, te su od ove grane najpoznatiji bili: Sinan-paša Borovinić, Ferid-beg Borovinić, Kasum-beg Borovinić.
Porodično stablo[uredi | uredi izvor]
Боровина Вукашинић │ ├── Твртко Боровинић │ │ │ └── Иван Боровинић │ └── Остоја Боровинић │ │ │ └── ?Вукмир Боровинић │ └── Тврдислав Боровинић Синан-паша Боровинић │ ├── ?Ферид-бег Боровинић - │ Касум-бег Боровинић
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Srđan, Rudić (2003). Borovinići : vlasteoska porodica iz istočne Bosne. Banja Luka : Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske ; Srpsko Sarajevo.