Pređi na sadržaj

Vizantijska svila

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
David, između personifikacija mudrosti i proročanstva, prikazan je u klamidi od šarene vizantijske svile. Pariski psaltir, 10. vek.

Vizantijska svila jeste svila tkana u Vizantijskom carstvu (Vizantiji) od otprilike četvrtog veka pa do pada Carigrada 1453. godine.

Vizantijska prestonica Carigrad bio je prvi značajniji centar za tkanje svile u Evropi. Svila je bila jedna od najvažnijih roba u vizantijskoj privredi. Država je koristila svilu i kao sredstvo plaćanja i za potrebe diplomatije.

Sirova svila se kupovala iz Kine i prerađivana je u fine tkanine koje su dostizale visoke cene širom sveta. Kasnije su svilene bube prokrijumčarene u Carstvo i kopnena trgovina svilom je postepeno postajala sve manje važna. Posle vladavine Justinijana I, proizvodnja i prodaja svile postala je carski monopol, samo se prerađivala u carskim fabrikama i prodavala ovlašćenim kupcima.

Vizantijska svila je značajna po svojim briljantnim bojama, upotrebi zlatnog konca i kompleksnim dezenima koji se približavaju slikovnoj složenosti veza u tkanini sa razboja.[1]

Vizantija je dominirala proizvodnjom svile u Evropi tokom ranog srednjeg veka, sve do uspostavljanja italijanske industrije tkanja svile u 12. veku i osvajanja i raspada Vizantijskog carstva u Četvrtom krstaškom ratu (1204).

Dizajn[uredi | uredi izvor]

Vizantijska svila sa šarom ptica i grifona u kolutima.

Propisi koji su regulisali upotrebu skupih tirskih ljubičastih boja su varirali tokom godina, ali tkanina obojena u ove boje je uglavnom bila ograničena na određene klase i korišćena je u diplomatskim poklonima. Druge boje koje su korišćene u vizantijskim radionicama svile bile su mader, kermes, indigo, vara i sapan drvo.[2] Zlatni konac je napravljen od srebrno pozlaćenih traka omotanih oko svilenog jezgra. [3]

Vizantijska svila sa figurama iz 6. (a možda i 5.) veka prikazuje ukupne dizajne malih motiva kao što su srca, svastike, palmete i listovi.[4] Kasnije se javljaju prepoznatljivi biljni motivi (kao što su listovi i cvetovi lotosa) i ljudske figure. Preživeli tekstili dokumentuju bogatu razmenu tehnika i ikonografskih tema između Konstantinopolja i novoislamskih tekstilnih centara Mediterana i Centralne Azije u godinama nakon muslimanskih osvajanja u 7. veku. Dizajni iz 8. i 9. veka prikazuju redove okruglih ili medaljona naseljenih parovima ljudskih ili životinjskih figura preokrenutih u ogledalu na vertikalnoj osi.[5] Mnogi motivi odražavaju sasanidski dizajn, uključujući drvo života, krilate konje, lavove i zamišljene zveri,[1] a postoji i veliki broj sačuvanih komada svile za koje se stručnjaci ne mogu složiti da li su vizantijskog ili islamskog porekla.[6] Modni uzorci su evocirali aktivnosti i interesovanja kraljevskog dvora, kao što su scene lova ili kvadriga.[5]

Skupocene svile – bukvalno vredne svoje težine zlata – bile su moćno političko oružje Vizantijskog carstva između 4. i 12. veka. Diplomatski pokloni vizantijske svile učvrstili su saveze sa Francima. Vizantija je dala ustupke za trgovinu svilom morskim silama Venecije, Pize, Đenove i Amalfija da bi obezbedila pomorsku i vojnu pomoć za vizantijske teritorije.[7]

Pad proizvodnje[uredi | uredi izvor]

Godine 1147, tokom Drugog krstaškog rata, Ruđer II Sicilijanski (1095–1154) napao je Korint i Tebu, dva važna centra proizvodnje vizantijske svile, zarobio je tkalje i njihovu opremu i osnovao sopstvenu fabriku svile u Palermu i Kalabriji.[8] Nakon zauzimanja Carigrada 1204. godine tokom Četvrtog krstaškog rata (1202–1204) i uspostavljanja Latinskog carstva (1204–1261) i drugih „latinskih“ država na vizantijskim teritorijama, vizantijska industrija svile je opala, snabdevajući samo domaće tržište luksuza,[7] a liderstvo u evropskom tkanju svile i dizajnu prešlo je na Siciliju i novonastale italijanske centre Luku i Veneciju.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Schoeser (2007), p. 27
  2. ^ Muthesius, "Essential Processes, Looms, and Technical Aspects...", pp. 158–160.
  3. ^ Muthesius, Anna, "Silk in the Medieval World". In Jenkins (2003), p. 344.
  4. ^ Wild, John Peter. "The later Roman and early Byzantine East, AD 300–1000." In Jenkins (2003), pp. 148–149
  5. ^ a b Wild, John Peter. "The later Roman and early Byzantine East, AD 300–1000." In Jenkins (2003), p. 151
  6. ^ Hoffman, p. 318
  7. ^ a b Muthesius, "Silk in the Medieval World", p. 326.
  8. ^ Muthesius, "Silk in the Medieval World", p. 331.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Burnham, Dorothy K. (1980) Warp and Weft, A Textile Terminology, Royal Ontario Museum, ISBN 0-88854-256-9.
  • Dodwell, C.R. (1982) Anglo-Saxon Art, A New Perspective, Manchester UP, ISBN 0-7190-0926-X (US edn. Cornell, 1985)
  • Feltham, Heleanor B. (2009) Justinian and the International Silk Trade, in: Sino-Platonic Papers, No.: 194 (2009).
  • Hoffman, Eva R. (2007): Pathways of Portability: Islamic and Christian Interchange from the Tenth to the Twelfth Century, in: Hoffman, Eva R. (ed.): Late Antique and Medieval Art of the Mediterranean World, Blackwell Publishing, ISBN 978-1-4051-2071-5
  • Jenkins, David, ed. (2003) The Cambridge History of Western Textiles, Cambridge University Press, ISBN 0-521-34107-8.
  • Mannas, Lisa (2008) Merchants, Princes and Painters: Silk Fabrics in Northern and Italian Paintings 1300–1550, Appendix I:III "Medieval Silk Fabric Types and Weaves", Yale University Press, ISBN 978-0-300-11117-0
  • Laiou, Angeliki E., ed. (2002), The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century Arhivirano 2012-02-18 na sajtu Wayback Machine, Dumbarton Oaks.
  • Schoeser, Mary. (2007) Silk, Yale University Press, ISBN 0-300-11741-8.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Византијска_свила&oldid=27727461”