Geografija Ujedinjenog Kraljevstva

U prošlosti dok se život Evrope odvijao uz Sredozemlje geografski položaj Ujedinjenog Kraljevstva je bio periferan. U doba velikih geografskih otkrića, a posebno nakon otkrića Amerike položaj na Atlantskom okeanu postaje jako važan jer je ostrvo Velika Britanija služio kao odskočna daska na putovanju iz Evrope u Ameriku. Ostrvski položaj je imao i pozitivne (širenje zaraznih bolesti, odbrana od napadača) i negativne (izolovanost) strane.

UK se nalazi uz najprometniji deo svetskog mora - Lamanš što u današnje doba predstavlja izuzetno povoljan prometno-geografski položaj. S druge strane Lamanša nalazi se najrazvijeniji deo Evrope čiji pozitivni uticaji povoljno deluju na privredni i društveni razvoj. Povoljan prometno-geografski položaj od UK je stvorio svetsku velesilu, a danas ga održava u samom vrhu.

Reljefna obeležja

Britansko i Irsko ostrvo je vrlo starog paleozojskog i mezozojsko postanka. Uzvišenja su snižena i zaobljena, a stene su izrazito bogata rudama što je posebno pozitivno uticalo za vreme Prve industrijske revolucije.

U reljefu Velike Britanije ističu se visije, pobrđa i nizije.

Visije su planinski prostori čije visine prelaze 1.000 metara, a nalaze se u severnom delu Škotske (najviši vrh Ben Nevis, 1.343m) i nešto malo u severnom Velsu. Planine su ogoljele pa su vrlo slabi uslovi za proizvodnju hrane zbog čega su i vrlo retko naseljene. Visije se koriste za ispašu ovaca.

Pobrđe se sastoji od Južnog škotskog pobrđa i Penina u Engleskoj. Pobrđa su stare gromadne planine, blago talasaste i prekrivena travama, a ne prelaze visinu od 1.000 metara. Penini su nastali kaledonskom orogenezom te su bogati rudama, a pogotovo ugljem što je krajem 18. veka i početkom 19. veka bio temelj Prve industrijske revolucije.

Ben Nevis, najviši vrh Velike Britanije sa 1.344m

Nizije- na severu se nalazi Središnja škotska nizija, a na jugu ostrva Engleska nizija. Središnja škotska nizija je najgušće naseljeni deo Škotske gde se nalazi većina škotskog stanovništva. Na plodnom tlu su povoljni uslovi za razvoj poljoprivrede, a razvoj industrije su olakšala bogata nalazišta uglja. Na jugu Velike Britanije nalazi se Engleska nizija - gde je najveća koncentracija stanovništva i industrije. Na dodiru Penina i Engleske nizije smestio se Birmingem - najjače industrijsko središte Kraljevstva. U južnom delu nizije nalazi se London- političko i ekonomsko središte UK.

Severna Irska pretežito je brdovita sa brojnim plodnim nizijama. Najveća koncentracija stanovništva je u dugo podeljenom obalnom gradu Belfastu. Nizije se koriste za poljoprivrednu proizvodnju, a brdski pašnjaci za ispašu stoke.

Prirodna osnova Na današnji izgled Britanskog ostrva veoma je uticalo ledeno doba, kad se ledeni sloj protezao sa severa Evrope i na Britansko ostrvo, na jug sve do današnjeg toka reke Temze.

Po završetku ledenog doba izdiže se more, pa Velika Britanija i irska postaju ostrva. Potapanjem dolina i delova ravnica nastaju veliki zalivi. Na zapadnoj obali Škotske nastali su fjordovi.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]