Ružićeva zgrada
| Ružićeva zgrada | |
|---|---|
 „Ružićeva zgrada” u Paraćinu, 1974. godine | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Paraćin |
| Opština | Paraćin |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | oko 1930. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac |
| www | |
Ružićeva zgrada u Paraćinu predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. U zgradi poznatoj i kao „Ružićeva zgrada” nalaze se prostorije Zavičajnog muzeja Paraćina.[1]
Zgradu je između 1870. i 1875. godine podigao Petar Ružić, sudija paraćinskog suda i odbornik, koji je bio veliki zagovornik razvoja prosvete u Paraćinu, tako da je na njegov zahtev Ministarstvo prosvete odobrilo otvaranje prve dvorazredne Gimnazije „Realčice“ 1878. godine.
Ova zgrada je često menjala svoju namenu. Prvih godina srpsko–turskih ratova 1876 – 1878. godine korišćena je za smeštaj manje prihvatne bolnice. Nakon ovih ratova u zgradi su bila smeštena neka odeljenja gimnazije kao i Ženska zanatska škola, koju je osnovalo društvo „Kolo srpskih sestara“ oko 1910. godine. Od 1919. godine u nju se ponovo vraća škola sve do 1929. godine, kada zgradu za svoje potrebe, preuzima vojska. Nakon Drugog svetskog rata zgrada često menja namenu, sve do 1977. godine kada se odlukom Skupštine opštine Paraćin dodeljuje Zavičajnom muzeju.
Ovo je jedan od prvih spratnih građevina u Paraćinu. Građena je u uprošćenom stilu neorenesanse. Sastoji se od visokog prizemlja i sprata, dok se ispod dvorišnog dela zgrade nalazi podrum. Prizemni deo je hodnikom podeljen na dva dela, jer je nekad to bio kolski prolaz iz ulice prema dvorištu. Kasnije je ovaj prolaz zazidan, tako da se sada umesto velikih dvokrilnih vrata sa kolobranima, nalazi ozidan prozor, stilski i po dimenzijama isti kao i susedni prozori na fasadi. Krov je dvoslivan, pokriven biber crepom.
Fasada zgrade prema ulici je dekorativno obrađena plastikom u plitkom malteru, bojenom u dva tona. Upotrebom vitkih polupilastera i izduženih prozora koji se lučno završavaju, zgrada je vizuelno dobila na visini. Vertikalnost i simetričnost objekta, naglašeni su centralnim rizalitom, koji proseca višestruko profilisane kordonske vence, polukružno se završavajući iznad linije krovnog venca, i ritmično postavljenim vitkim prozorima lučno zasvedenim, po dva sa obe strane, i na oba sprata. Element nacionalnog stila u arhitekturi vidimo u čipkastom, orijentalnom ukrasu, koji ukrašava krovni venac, sa obe strane centralnog rizalita ulične fasade.
Enterijer zgrade je reprezentativan. Očuvane su dve slikane tavanice i jedan medaljon, sa prikazom srednjovekovnog ratnika. Tavanice su ukrašene geometrijskim i floralnim ornamentima.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Zgrada u Ul. Maksima Gorkog 17 u Paraćinu”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. Pristupljeno 16. 2. 2021.
