Uzun Mirkova ulica (Beograd)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Uzun Mirkova ulica
Opština Stari grad
Početak Studentski trg
Kraj Pariska ulica
Dužina oko 200 m
Nazvana 1872. godine
Uzun Mirkovom ulicom

Uzun Mirkova ulica je ulica u Starom gradu u Beogradu, u centru grada. Prostire se od Studentskog trga do Pariske ulice. Ova ulica spaja Studentski trg i Kalemegdan i jedna je od starogradskih ulica punih života. Nalazi se u neposrednoj blizini velikog broja fakulteta, kao i Univerzitetskog parka, Etnografskog i Pedagoškog muzeja. Ukršta se pod pravim uglom sa Ulicom kralja Petra.

Ime ulice[uredi | uredi izvor]

Ulica je dobila ime po Mirku Apostoloviću (1782—1868), koji je izučavao krojenje, šivenje i ukrašavanje gradske odeće, a u trenutku kada je izbio Prvi srpski ustanak, pristupio je četi Stanoja Glavaša. Zahvaljujući svojoj hrabrosti, istakao se u Prvom i Drugom srpskom ustanku, a naročito prilikom opsade Beograda (1806). Zbog svoje visine je poneo nadimak „uzun“, što na turskom jeziku znači „visok“. Upravo Uzun Mirkova ulica je prva ulica u Beogradu koja je ponela ime jednog od junaka Prvog srpskog ustanka, a to se dogodilo davne 1872. godine, samo četiri godine posle smrti Mirka Apostolovića, koji je inače za života bio odlikovan Ordenom Takovskog krsta i Zlatnom medaljom Obilića.[1] [2] [3] [4]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Postepeni razvoj Beograda je omogućen tek po završetku Drugog srpskog ustanka.[5] Istaknuti Srbi su u Starom gradu podizali svoje kuće i prosvetne institucije.

Uzun Mirkovom ulicom[uredi | uredi izvor]

Br. 1[uredi | uredi izvor]

Skulptura Karla Maldena

Danas se na ovom mestu nalazi Jugoslovenska kinoteka, ustanova kulture od nacionalnog značaja. Međutim, pre Jugoslovenske kinoteke, zgrada je predstavljala dom različitim institucijama. Jedan od primera je Opšta ambulanta, koja se nalazila u Uzun Mirkovoj 1, koju je osnovao Jovan Jovanović Zmaj zajedno sa Lazom Lazarevićem i još nekoliko kolega, gde je radio od marta do jula 1880. godine.[6] U prošlosti se na ovoj adresi nalazio i stari hotel „Srpska kruna“, kao i Beogradska opština i Opštinski sud. Veruje se da je zgrada podignuta 1846. godine kao konak kneza Aleksandra Karađorđevića, ali ime arhitekte koji je izradio njen nacrt nije ostalo zabeleženo. Zgrada u svom sastavu čuva dve ploče koje svedoče o njenoj bogatoj istoriji. Ispred zgrade Jugoslovenske kinoteke se nalazi skulptura američkog glumca i oskarovca srpskog porekla Karla Maldena (rođen kao Mladen Sekulović) u prirodnoj veličini, delo vajara Zdravka Joksimovića, dok se unutar zgrade nalazi i njegov legat.

Br. 5[uredi | uredi izvor]

Kuća arhitekte Milana Sekulića (1895—1970) je podignuta u međuratnom periodu prema njegovom projektu, sa detaljima bliskim secesiji.[7] U ovoj kući je stanovao sa suprugom Pavom i ovde se nalazi jedna od najvećih zbirki fresaka u Srbiji, koju su supružnici poklonili gradu. Legat Pave i Milana Sekulića se nalazi u sastavu Muzeja grada Beograda, iako ne zauzima njegove prostorije, i sadrži 165 ikona iz perioda od 15. do 20. veka, slike iz 19. veka, kao i ulja na platnu proslavljenih srpskih slikara koji su stvarali u međuratnom periodu Jovana Bijelića, Marka Čelebonovića, Ignjata Joba itd.[8]

Ulazna vrata kuće i legata arhitekte Milana Sekulića

U ovoj zgradi je i Jugoslovensko-poljska liga pružala pomoć poljskim izbeglicama za vreme fašističkih napada 1939. godine.

Br. 14[uredi | uredi izvor]

Sadašnja zgrada Pedagoškog muzeja, a nekadašnja zgrada Realne gimnazije u kojoj je predavao srpski književnik Stevan Sremac.[9] Zgrada je podignuta 1840. godine u stilu klasicizma, kao privatna kuća Cvetka Rajovića, tadašnjeg upravnika beogradske varoši. Zgrada je projekat arhitekte Franca Jankea.[10] U njoj su svojevremeno bili smešteni i engleski konzulat i srpska žandarmerija.

Detalj sa zgrade Pedagoškog muzeja, nekadašnje kuće Cvetka Rajovića

Ugao Uzun Mirkove i Kralja Petra (Ulica Uzun Mirkova br. 4)[uredi | uredi izvor]

Zgrada je sagrađena 1935. godine i predstavlja primer art dekoa. Pored toga što je dom Aero kluba, čuva nekadašnji atelje i sadašnju Spomen galeriju Petra Dobrovića, jednog od najznačajnijih slikara u periodu između dva svetska rata.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Tajna Uzun Mirkove ulice”. Dnevno.rs. Pristupljeno 19. 3. 2019. 
  2. ^ Radojević, Danilo M. (1966). Beogard i njegove ulice. Beograd: Turistička štampa. str. 167. 
  3. ^ „Uzun Mirko Apostolović”. Arhivirano iz originala 13. 04. 2010. g. Pristupljeno 19. 3. 2019. 
  4. ^ Velmar-Janković, Svetlana (2007). Dorćol. Beograd: Studevi kulture. str. 53. ISBN 978-86-7979-162-7. 
  5. ^ Roter Blagojević, Mirjana (2006). Stambena arhitektura Beograda u 19. i početkom 20. veka. Beograd: Arhitektonski fakultet. str. 34. ISBN 978-86-83305-27-8. 
  6. ^ Anđić, Jovo (2015). Književni vodič kroz Beograd. Beograd: Laguna. str. 36. ISBN 978-86-521-1859-5. 
  7. ^ Vujović, Branko (2003). Beograd u prošlosti i sadašnjosti. Beograd: Draganić. str. 150. ISBN 978-86-441-0014-0. 
  8. ^ „Projektant "Vinče" i dalje neprijatelj naroda”. Pristupljeno 19. 3. 2019. 
  9. ^ Anđić, Jovo (2015). Književni vodič kroz Beograd. Beograd: Laguna. str. 47. ISBN 978-86-521-1859-5. 
  10. ^ Đurić-Zamolo, Divna (2009). Graditelji Beograda. Beograd: Muzej grada Beograda. ISBN 978-86-80619-51-4. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Uzun Mirkova ulica na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Узун_Миркова_улица_(Београд)&oldid=27724956”