Jagoda Brlić

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Jagoda Brlić
Lični podaci
Puno imeMarija Agata Brlić, udata Armuš
Datum rođenja(1824-02-05)5. februar 1824.
Mesto rođenjaBrod na Savi, Kraljevina Slavonija, Austrijsko carstvo
Datum smrti15. april 1897.(1897-04-15) (73 god.)
Mesto smrtiZagreb, Kraljevina Hrvatska, Austrougarska
Književni rad
Perioddruga polovina 19. veka
Zgrada porodice Brlić, na Trgu Ivane Brli-Mažuranić u Slavonskom Brodu, gde se do 1882.[1] godine nalazila rodna kuća Jagode Brlić

Jagoda Brlić (Brod na Savi, 5. februar 1824 — Zagreb, 15. april 1897) bila je srpska pesnikinja. Pisala je rodoljubivu, ljubavnu i elegijsku liriku, u duhu ilirizma.[2] Prvu, a ujedno i najbolju pesmu Čekanje objavila je 1842. godine u časopisu Kolo.[a] Popularnosti njene poezije doprineo je Ivan Zajc, komponujući muziku za njenu pesmu Uzdah. U svom domu u Zagrebu Jagoda Brlić okupljala je najuglednije pisce i političare druge polovine 19. veka.[5]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Jagoda Brlić rođena je 1824. godine u Brodu na Savi (današnji Slavonski Brod) kao Marija Agata Brlić. Otac joj je bio srpski književnik, lingvista i trgovac Ignjat Alojzije Brlić, a majka Katarina Benko. Porodica Brlić je, osim Jagode, imala još četvoro dece: ćerku Anu i sinove Ignjata, Ivu i Andriju Torkvata, kasnije poznatog publicistu i političara.[6] Sin Andrije Torkvata Brlića, Vatroslav, bio je oženjen čuvenom književnicom Ivanom Brlić-Mažuranić.[7] Vatroslava je, kao potencijalnog mladoženju Ivaninim roditeljima preporučila upravo Jagoda.[8]

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Jagoda Brlić je u Brodu na Savi pohađala tzv. trivialnu i glavnu učionu, a zatim i Državnu djevojačku školu.[2] Još u roditeljskom domu imala je veliki podsticaj za književni rad. Njen otac, Ignjat Alojzije brlić, ističe se svojim književnim radom još u predilirskom periodu. U okviru svog književnog i lingvističkog rada dopisivao se i sa Vukom Karadžićem.[9]

Porodični život[uredi | uredi izvor]

Godine 1848. Jagoda se udala za lekara Ivana Amruša, sa kojim je imala četvoro dece: Milana, Vilhelminu, Adu i Julku.[10] Porodica je u početku živela u rodnom Brodu na Savi, zatim u Novoj Gradiški od 1850. do 1859. Posle ponovnog kraćeg boravka u Brodu, godine 1861. porodica se seli u Zagreb.[2]

Kao devojka, Jagoda je pisala poeziju, ali se udajom potpuno posvetila porodici, tako da je sa pisanjem nastavila tek pod stare dane, kada su joj deca odrasla i napustila roditeljski dom.[10] Ipak, ni u tom periodu nije se sasvim odrekla književnosti. U njenom domu u Zagrebu okupljali su se poznati književnici i političari,[5] među kojima su bili Petar Preradović, August Šenoa, Josip Eugen Tomić i drugi.[2]

Umrla je 1897. godine u Zagrebu. Sahranjena je u porodičnoj grobnici na zagrebačkom groblju Mirogoj.[11]

Književni rad[uredi | uredi izvor]

Pisanjem je Jagoda Brlić počela da se bavi kao sasvim mlada devojka. Prva pesmu, Čekanje, objavila je u prvom broju časopisa Kolo 1842. godine, kad joj je bilo samo 18 godina. Iste godine objavljena joj je pesma i u časopisu Danica, koji je uređivao Ljudevit Gaj, a 1845. i u časopisu Zora dalmatinska. Posle udaje Jagoda je prekinula sa pisanjem, da bi ponovo objavila pesmu Tri cjelova[12] tek 1897. u časopisu Vienac (posle 1906 Vijenac).[4]

Pisala je rodoljubivu, ljubavnu i elegijsku liriku. Branko Vodnik svrstava je među retke, ali istaknute književnice Ilirskog pokreta (Hrvatski narodni preporod), zajedno sa Dragojlom Jarnević, Anom Vidović i kneginjom Ljubicom Obrenović.[6] August Šenoa uvrstio je rukovet njenih pesama u antologiju Vienac izabranih pjesama hrvatskih i srbskih iz 1873. Njenoj popularnosti doprineo je hrvatski kompozitor Ivan Zajc, kada je 1893. godine komponovao muziku za njenu pesmu Uzdah.[2]

Deo njene pesničke ostavštine objavljen je kao rukopis 1919. godine, u posebnoj knjizi Pjesme.[13] Rukopisna ostavština Jagode Brlić čuva se u Arhivu porodice Brlić u Slavonskom Brodu.[2]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Časopis Kolo je književno umetnički časopis u izdanju Matice hrvatske. Pokrenuo ga je 1842. godine Stanko Vraz, zajedno sa Ljudevitom Vukotinovićem i Dragutinom Rakovcem kao kritički časopis, posle razlaza sa urednikom časopisa Danica,[3] Ljudevitom Gajem.[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Slavonski Brod, Zgrada obitelji Brlić, Trg I.B. Mažuranić 8”. Središnji državni portal. Republika Hrvatska, Ministarstvo kulture. Pristupljeno 12. 11. 2019. [mrtva veza]
  2. ^ a b v g d đ Detoni-Dujmić, Dunja (1989). „Brlić, Jagoda”. Hrvatski biografski leksikon. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  3. ^ Brešić, Vinko. „Svi Pavletićevi časopisi”. Lični sajt. akademik Vlatko Pavletić. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  4. ^ a b Vodnik 1919, str. IX
  5. ^ a b „Brlić, Jagoda”. Hrvatska enciklopedija. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  6. ^ a b Vodnik 1919, str. IV
  7. ^ „Rodoslovlje obitelji Mažuranić - Brlić - Ružić”. Villa Ruzic. Spomenička knjižnica i zbirka Mažuranić - Brlić - Ružić. Arhivirano iz originala 02. 09. 2020. g. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  8. ^ „Ivana Brlić-Mažuranić - Biografija”. Europe Through the Lines of Literature. Erasmus. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  9. ^ Vodnik 1919, str. V
  10. ^ a b Vodnik 1919, str. X
  11. ^ Vodnik 1919, str. XI
  12. ^ „Brlić, Jagoda”. BRODENSIJA - zavičajna zbirka. Gradska knjižnica Slavonski Brod. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  13. ^ Brlić 1919

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јагода_Брлић&oldid=26794949”