Jon Kožar
| Jon Kožar | |
|---|---|
 Jon Kožar | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. januar 1931. |
| Mesto rođenja | Rekaš, Rumunija |
| Datum smrti | 18. oktobar 2009. (78 god.) |
| Mesto smrti | Bukurešt, Rumunija |
| Zanimanje | profesor glime, istraživač |
| Porodica | |
| Supružnici | Raluka Zamfiresku |
| Deca | Bogdan Kožar[1] |
| Rad | |
| Aktivni period | 1975—2003 |
| Veza do IMDb-a | |
Jon Kožar (rum. Ion Cojar; Rekaš, 9. januar 1931 — Bukurešt, 18. oktobar 2009) je bio rumunski profesor glume, istraživač, pozorišni reditelj i glumac šokačkog porekla.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Jon Kožar[a] je rođen 9. januara 1931. godine u Rekašu, županija Timiš. On je promenio stari način shvatanja glume u Rumuniji, kada je glumac učen kako da igra pozorište, pretvara se, tumači, imitira ili oponaša osećanja, emocije ili likove, novim koji obavezuje glumce, reditelje i nastavnike da stvaraju okolnosti. u kome se može roditi istina života, a glumci izaći na scenu ili na set kroz istinske realističko-psihološke procese, na kraju kojih se oni stvarno i lično menja kao ličnost, tako da gledaoci mogu pratiti životne procese, da razumeju i veruju u ono što vide i čuju, da mogu da saosećaju sa glumcima.
Kožar je smatrao da se za autentičnu ulogu ne smeju predviđati psihoemocionalni procesi glumca, uz njegove reči, pokrete tela i fiziološke promene koje su rezultat tih procesa, jer se na taj način bili bi usidreni u unapred stvorenim idejama i ne bi bili novi i originalni, a takođe ne moraju biti svesno kontrolisani, pošto ne možemo da posmatramo sopstvene procese dok se odvijaju, a da ih ne prekidamo. Tvrdio je da možemo sa sigurnošću znati da se glumac ne pretvara ili glumi, već da prolazi kroz istinski proces kada vidimo trenutne organske promene u boji i teksturi njegovog lica, kao kada krv trenutno preplavi njegove sudove u važnim trenucima, jer je ove transformacije nemoguće oponašati.
Kao profesor i istraživač na Nacionalnom univerzitetu pozorišta i filma u Bukureštu, vođen principom proces, a ne uspeh, Kožar je sa svojim studentima radio na tome da razviju specifičan psiho-emocionalni mehanizam koji uz korišćenje specifične metode glume, bi im omogućilo da lako transformišu konvencije u istinu o životu (konvencije kao što su izmišljene i imaginarne životne situacije, priča, tok i date linije, ličnost lika i njegov cilj, itd.), za razliku od stare škole glume gde su učenici učili kako da igraju pozorište. Uvek je govorio da glumačka umetnost nema ništa zajedničko sa pozorištem, izjava koja je postala njegov zaštitni znak.
Profesionalni glumci koji su obučeni Kožarevim pedagoškim metodom imaju tendenciju da u svojim kreativnim procesima koriste glumačku metodu proisteklu iz prethodnog. Jedna od njegovih bivših učenica, Luminica Georghiu, osvojila je nagradu Udruženja filmskih kritičara Los Anđelesa za najbolju glumicu u sporednoj ulozi ulogom u filmu Moartea domnului Lăzărescu (2005). Profesor Mirča Georgiu, još jedan bivši učenik Jona Kožara, smatra se glavnim nastavljačem njegove pedagoške metode u umetnosti glume.
Reditelj[uredi | uredi izvor]
Kao pozorišni reditelj, Kožar je takođe tvrdio da gledaoci, da bi u potpunosti saosećali sa onim što vide i čuju, ne smeju imati nikakve naznake ili utisak da su svedoci pozorišne predstave, već autentične situacije ili stvarnog životnog događaja. Hteo je da napravi pozorišne predstave koje, paradoksalno, uopšte ne liče na predstave, gde publika ne bi našla apsolutno nijedan element koji bi ukazivao na to da je svedok pozorišne predstave, a ne događaja iz stvarnog života.
Paralelno sa razvojem svoje metode, Jon Kožar je podržao obrazovni sistem u kojem učenike ne podučava niti oblikuje nastavnik, već u kojem je okruženje za učenje laboratorija eksperimentisanja i samospoznaje, despecijalizacije i oslobađanja, predubeđenja stečenih u porodici, školi i društvu, okruženje u kojem učenik ostvaruje i koristi svoj puni zavičajni stvaralački potencijal koji ga čini jedinstvenim.
Na teorijskom planu, Jon Kožar je sabrao sva svoja istraživanja i otkrića u svojoj knjizi pod naslovom Poetika glumačke umetnosti.[3] Bio je direktor Nacionalnog pozorišta u Bukureštu. Odlikovane je Ordenom Zvezda Rumunije oficirskog stepena, Doctor Honoris Causa na Univerzitetu umetnosti u Targu Murešu[4] i počasni je građanin opštine Rekaš.[5] U Rekašu Dom kulture i ulica nose njegovo ime.[2]
Filmografija[uredi | uredi izvor]
- Mere roșii (1976)
- Iarba verde de acasă (1977)
- Drumuri în cumpănă (1979)
- Clipa (1979)
- Salutări de la Agigea (1984)
- Cuibul de viespi (1987)
- Cale liberă (1987)
- Martori dispăruți (1988)
- Ambasadori, căutăm patrie (2003)[6]
Napomene[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Raluca Zamfirescu”. cinemagia.ro (na jeziku: rumunski).
- ^ a b „Rekaški Hrvati u Rumunjskoj danas”. matis.hr.
- ^ „Ion Cojar și metoda sa în arta actorului”. adriantofei.com (na jeziku: rumunski).
- ^ „Doctor Honoris Causa”. uat.ro (na jeziku: rumunski).
- ^ Barna, Bodo (2009). Hronologija banatskih gradova. Temišvar. str. 92.
- ^ „Ion Cojar”. imdb.com (na jeziku: engleski).
