Avion BS-1 „Student”
| Avion BS-1 "Student" | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Opšti podaci | ||
| Namena | akrobatsko-trenažni avion | |
| Posada | 1 | |
| Poreklo |  FNR Jugoslavija
| |
| Proizvođač | Akademski Aeroklub "Beograd" | |
| Probni let | 28. mart 1958. | |
| Status | neaktivan | |
| Prvi operater | VOC - Vazduhoplovni opitni centar | |
| Broj primeraka | 1 | |
| Dimenzije | ||
| Dužina | 6,26 m | |
| Raspon krila | 8,45 m | |
| Površina krila | 11,08 m² | |
| Masa | ||
| Prazan | 300 kg | |
| Normalna poletna | 450 kg | |
| Pogon | ||
| Broj motora | 1 | |
| Fizičke osobine | ||
| Klipnoelisni motor | 1 h CNA D4 | |
| Snaga KEM-a | 45,6 kW | |
| Snaga KEM-a u ks | 62 ks | |
| Performanse | ||
| Maks. brzina na Hopt. | 200 km/h | |
| Ekonomska brzina | 173 km/h | |
 Portal Vazduhoplovstvo
| ||
Avion BS-1 "Student" je akrobatski avion mešovite konstrukcije projektovan na Mašinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1953–1954. godine.
Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]
Projekat aviona BS-1 (Beogradski student, nekada označavan i SB-1) je počeo 1953/54 godine na Vazduhoplovnom odseku Mašinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Projektanti su bili ing. Mirko Josifović i ing. Jovan Čubrilo[1]. Ideja je bila da se konstruiše laki akrobatski avion, čija konstrukcija i realizacija ne bi zahtevala velika novčana i tehnička sredstva. Avion je izrađen u više radionica u Beogradu a po završetku je dobio registraciju YU-CKK.
Prvi let je bio izvršen u VOC-u 28. marta 1958 godine a probni pilot je bio Ivo Černarić. Ovom letu su prisustvovali konstruktori, kao i tadašnji dekan prof. Miroslav Nenadović, prof. Sima Milutinović i drugi.
Tehnički opis[uredi | uredi izvor]
Avion BS-1 "Student" je bio slobodnonoseći niskokrilac sa italijanskim bokser motorom CNA D4 snage 45,6 kW odnosno 62 KS. Imao je vučnu dvokraku drvenu elisu fiksnog koraka sopstvene konstrukcije i domaće izrade. Motor je imao kapotažu napravljenu od aluminijumskog lima. Iza motora a ispred kabine pilota se nalazio rezervoar goriva zapremine 60 litara. Pilotska kabina je bila opremljena svim potrebnim instrumentima za dnevno letenje. Poklopac kabine je bio napravljen od pleksiglasa kapljastog oblika i sastojao se iz dva dela vetrobrana i šiber poklopca a otvarao se povlačenjem šiber poklopca unazad. Trup je bio izrađen kao čelična rešetkasta konstrukcija napravljena od zavarenih čeličnih bešavnih cevi i presvučen platnom.
Krilo trapeznog oblika imalo je dve ramenjače kutijastog oblika, napadna ivica je bila presvučena lepenkom, a ostali deo krila je bio presvučen platnom. Upravljanje avionom preko krilaca i kormila pravca i visine obavljao se uz pomoć sajli koje su se kretale kroz trup i krila aviona preko užetnjača. Vertikalni i horizontalni stabilizatori kao i kormilo pravca i visine su imali drvenu konstrukciju a oblogu od platna.
Avion je imao klasičan neuvlačeći stajni trap sa dva točka opremljena gumama niskog pritiska (balon gume) napred i klavirski gumeni točak na repu aviona kao treću oslonu tačku aviona. Stajni organ je bio napravljen od zavarenih čeličnih cevi, klasičan fiksan sa nezavisnim nogama, koje su bile aerodinamički formirane tako da stvaraju najmanji mogući aerodinamički otpor. U nogama stajnog trapa su bili ugrađeni amortizeri sa spiralnim oprugama.
Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]
Posle prvih probnih letova se pokazalo da se avionom veoma lako upravlja i da je odličnih performansi. U toku ispitivanja se pojavio kvar na motoru, posle godinu dana ispitivanja predloženo je da se izvrši zamena motora, ali to nije izvršeno pa se odustalo od daljeg opitovanja[2]. Avion je ostao samo na prototipu tj. nije došlo do njegove serijske proizvodnje. Glavni razlog daljeg neostvarenja ovoga projekta se smatra i nezainteresovanost tadašnjeg rukovodstva za ovakve tipove aviona (kao što je to bio i slučaj kod aviona SOKO-1, V-55 i sl.), što je verovatno velika šteta.
Sačuvani primerci[uredi | uredi izvor]
Posle nezavršenog ispitivanja avion BS-1 je prepušten Muzeju i danas se nalazi u depou Muzeja Jugoslovenskog Vazduhoplovstva, na aerodromu "Nikola Tesla" u Beogradu ali nije izložen i time dostupan javnosti[3].
Zemlje koje su koristile ovaj avion[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jovičić, Milenko-urednik (2017). Zbornik biografija nastavnog osoblja (1948. do 1973) (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Univerzitet u Beogradu Mašinski fakultet. ISBN 978-86-7083-958-8.
- ^ Rendulić, Zlatko (1996). Avioni domaće konstrukcije posle Drugog svetskog rata. Beograd: Institut Lola.
- ^ „AAK BS-1 студент (YU-CKK)”. Arhivirano iz originala 19. 03. 2020. g. Pristupljeno 18. 03. 2020.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Jovičić, Milenko-urednik (2017). Zbornik biografija nastavnog osoblja (1948. do 1973) (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Univerzitet u Beogradu Mašinski fakultet. ISBN 978-86-7083-958-8.
- Rendulić, Zlatko (1996). Avioni domaće konstrukcije posle Drugog svetskog rata. Beograd: Institut Lola.
- Janić, Čedomir; Petrović Ognjan (2011). Kratka istorija vazduhoplovstva u Srbiji (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-1-9.
- Janić, Čedomir; Petrović Ognjan (2011). The Century of Sport Aviation in Serbia (na jeziku: (jezik: engleski)). Beograd: Aerokomunikacije.
- Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Paluba: AAK BS-1 "Student"
- AAK BS-1 студент (YU-CKK) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. mart 2020)