Amraška kultura
Amraška kultura (Nakada I) je staroegipatska kultura koja je trajala od 4000/3900 do 3600. p. n. e. a rasprostirala se između Asijuta na severu i 1. Katarakta na jugu. Glavni lokaliteti su Mostagada, Mahasana, Abidos, El-Amra i Nakada.
Kultura je uglavnom proučena na osnovu materijala sa nekropola. Kultura počinje da se razvija oko 4000/3900 godina p. n. e, a traje do oko 3600. godina p. n. e. U periodu 4000—3800 poklapa se sa Badarijenom, a pri kraju kulture sa Gerzeškom kulturom.
Naselja
[uredi | uredi izvor]
Naselja su slabo istražena, a mogući oblik staništa je koliba, bez krova, sa dva vertikalna zida koji nemaju otvor, koje su verovatno služile za zaštitu od vetra. Postoje i staništa kružnog oblika sa zidovima od blata mešanog sa sitnim krečnjakom i trskom. Pod je bio od naboja i neznatno udubljen, a krov u obliku kupole od trošnog materijala.
Nekropole
[uredi | uredi izvor]Sahranjivanje je vršeno van naselja. Grobovi su u obliku plitkih okruglih jama sa zgrčenim pokojnicima, orijentisanim glavom prema jugu. Telo je uvijano u asure ili kože. Moguće je postojanje kovčega od drveta.
Otkrivene su i grupne grobnice sa raskomadanim pokojnicima. Pitri smatra da je reč o ostacima kanibalističkih gozbi ili o sekundarnom sahranjivanju. Njegova teorija je da Gornji Egipat u ranom Amratijenu naseljavaju Libijci i da ova kolonizacija prestaje u drugoj fazi ove kulture.
Keramika
[uredi | uredi izvor]Keramiku Nakade je Pitri podelio u 9 grupa, a svaka se označava prvim slovom naziva grupe. U Amraškoj kulturi (NAKADI I) postoji:
- B KLASA – Crvena uglačana keramika sa crnim obodom (engl. Black topped polished red), koji je nastao karbonizacijom
- P KLASA – Crvena uglačana keramika(engl. Polished red) koja se izrađuje od prečišćene gline, posle čega je nanet crveni slip četkicom ili umakanjem. Površina se glača oblutkom i na kraju peče. Glavni oblici su zdele, jajolike posude, zdepaste posude, izdužene posude, ramenaste posude.
- R KLASA – Posude za svakodnevnu upotrebu(engl. Rough brown), koje su veoma rasprostranjene, grube i prave se od neprečišćene zemlje. Uglavnom su braon-mrke boje. Jedini ukras im je urezivanje pri obodu. Najčešći oblici su zdela, vaza i boca.
- N KLASA - Crna urezana keramika(engl. Black Incised pottery), koja je oznaku N dobila po poreklu, jer se nalazi u Nubiji. Retke su, crne boje sa unutrašnjom geometrijskom dekoracijom, inkrustirane belom bojom. Posude nisu veoma visoke, širokih recipijenata.
- F KLASA - (engl. Fancy forms of pottery)U ovu klasu spadaju posude neobičnih oblika, koji mogu da spadaju i u klase C, B i P. Od oblika se javljaju dvojne zdele, posude na nozi, asimetrične posude, posude sa plastičnim ornamentom crvene krune Donjeg Egipta, antropomorfne posude, teriomorfne posude.
- C KLASA - keramika sa slikanim belim linijama(engl. White cross lined pottery) koja je karakteristična samo za Nakadu I. Slikanje je izvođeno gustim belim linijama na crvenoj osnovi, koja je dobro uglačana. Motivi su geometrijski, floralni, a javljaju se i kompleksne scene. Predstava ljudskih figura je rtka, najpoznatija takva posuda je Londonska Vaza, sa prikazom dve figure koje se ili igraju ili bore.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Richard, S., and Dever, W. G. Near Eastern Archaeology, Winona Lake Eisenbrauns 2003.
- Pollock, S., and Bernbeck, R. Archaeologies of the Middle East, Malden, Blackwell, 2005.
- Levy, T. E., and van den Brink, E. C. M. Egypt and the Levant: Interrelations from the 4th through the Early 3rd Millennium, Leicester University Press, London & New York, 2002.
