Amfipolj
40° 49′ S; 23° 51′ I / 40.82° S; 23.85° I
Amfipolj ili Amfipolis (grč. Αμφιπολις) je drevni grčki Polis u oblasti koju su nekada nastanjivali Edonci, a koja se danas nalazi u grčkoj regiji Centralna Makedonija. Sagrađen je na platou iznad istočne obale reke Strimon oko 5 km od Egejskog mora. Osnovan je 437. p. n. e., a napušten je u 8. veku.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
U 5. veku p. n. e. zemljište na kome je kasnije osnovan grad, pripadalo jr tračkom plemenu Edoncima. Tokom grčko-persijskih ratova, Atinjani pod komandom Kimona osvojili su edonsku tvrđavu i predele oko nje pripojili svojoj državi. Ovo mesto je postalo važan trgovački centar i pomorska baza, međutim, bilo je zavisna od trgovine sa kopna, koji se nalazio u samom srcu kontinenta.
437/436. p. n. e. u vreme Perikla, Atinjani stvaraju svoje naselje pod nazivom Amfipolis.
Grad je naglo porastao i stekao veliku ekonomsku važnost, jer se preko njega izvozila drvna sirovina sa okolnih planina. Atinjani su imali velike potrebe za drvnom građom za izgradnju brodova; i drugih dobara. Preko Amfipolisa je izvoženo i zlato i srebro iz rudnika Pangea.
Tokom Peloponeskog rata 424. p. n. e. Amfipolis je bio pod opsadom od strane Spartanaca. Tukidid, koji je bio na Tasosu sa malom silom, požurio je u pomoć gradu pod opsadom, ali nije mogao da spreči predaju grada.
422. p. n. e. Atinjani su pokušali da povrate grad slanjem vojsk4 pod komandom Kleona, ali nisu uspeli da povrate Amfipolis, U žestokoj borbi koja se odigrala pod njegovim zidinama, poginuli su Brasida i Kleon.
357. p. n. e. Amfipolis je osvojio Filip II Makedonski, što je dovelo do Atina-makedonskog rata. Filip osnovao u gradu kovačnicu zlatnog i srebrnog novca. U vreme makedonske vlasti postao je jedan od najvažnijih stanica na kraljevskom putu kroz istočnu Makedoniju. Amphipolis je postao administrativni centar istočne Makedonije.
U rimsko doba Amfipolis je dobio status „slobodnog grada.” Prema svedočanstvu iz Dela apostolskih na putu od Filipa do Soluna apostol Pavle se zadržao u ovom gradu.
Poznato je da Amfipolis na središtu puta Via Egnatia, a danas kroz grad prolazi moderan autoput Egnatia Odos.
Godine 2014. na lokalitetu Amfipolja otrivena je velika grobnica koja datira iz 4. veka pre nove ere i sadrži gotovo netaknute skulpture i mozaike. Grobnica je više puta bila opljačkana pre nego što je obezbeđena, ali su i pored toga pronađene brojne kovanice oko grobnice, uključujući i one sa likom Aleksandra Velikog, ali i drugih koji datiraju iz 3. i 2. veka pre nove ere. Kovanice sa likom Aleksandra Velikog pronađene su u najvećoj grobnici ikada otkrivenoj u Grčkoj.[2]
Na njegovom lokalitetu se nalazi savremena opština Amfipoli (grč. Αμφιπολη), koja administrativno pripada prefekturi Ser i ima 3.623 stanovnika (popis 2001).[traži se izvor]
Znameniti Amfipolitanci[uredi | uredi izvor]
- Demetrije iz Amfipolisa, Platonov učenik
- Zoilo (400. p. n. e.-320. p. n. e.) Gramatičar i filozof kinička škole
- Pamfilovom slikar, vođa sikionške škole i nastavnik Apela
- Etion, vajar
- Filip iz Amfipolisa, historičar
- Nearhu, makedonski admiral
- Erigije, makedonski general
- Damasija iz Amfipolisa, pobednik Arena ske trke na Olimpijadi 320. p. n. e.
- Hermagora iz Amfipolisa (c. 225. p. n. e.), Stoički filozof, sledbenik Perzeja iz Kitiona
- Damip, Pitagorejac
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Borza, Юdžin Istoriя antičnoй Makedonii (do Aleksandra Velikogo). — SPb.: Filologičeskiй fakulьtet SPbGU; Nestor-Istoriя, 2013—592 s. —. ISBN 978-5-8465-1367-9.
- ^ Amfipolis — otkriće koje okupira celu Grčku RTS 30. NOV 2014.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Papazoglu, Fanula (1953). „Eion-Amfipolj-Hrisopolj”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 2: 7—24.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
