Basurović
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Porodica Basurović je jedna od najstarijih užičkih pravoslavnih porodica. U užički kraj su se doselili u 18. veku, tačnije oko 1765. godine.
Poreklo[uredi | uredi izvor]
Poreklo porodice Basurović je crnogorsko. Naime, prvo su se iz okoline Kolašina (Crna Gora) doselili u selo Severovo kod Arilja, a zatim su u drugoj polovini 18. veka prešli u Užice.
Stanje u Srbiji 17. i 18. veka[uredi | uredi izvor]
Nakon austrijsko-turskih ratova krajem 17. i početkom 18. veka, Srbiju su zahvatile dve velike seobe naroda. Prva se dogodila 1690. godine pod vođstvom Patrijarha Arsenija III Čarnojevića, a druga 1740. na čelu sa Patrijarhom IV Arsenijem Jovanovićem. Teritorije oko mnogih srpskih gradova-utvrđenja ostale su bez stanovništva-Srba koji su izbegli u Austriju. Upravo je tada Srbija pa i užički kraj postao odredište mnogim srpskim doseljenicima iz Crne Gore, Hercegovine i Gornjeg Podrinja iz krajeva koji nisu bili zahvaćeni ustankom. Turci nisu bili zainteresovani da novodoseljeno stanovništvo islamiziraju, jer bi tako prestali biti „raja“, zbog čega su doseljenici zadržali svoj način života i dosta samostalnosti, plaćavši Turcima namete i obaveze uglavnom dva puta godišnje-za Đurđevdan i Mitrovdan.
Naseljavanje[uredi | uredi izvor]
Posle dolaska u Užice, Basurovići su naselili selo Buar udaljeno oko 7 kilometara severozapadno od grada i to njegov centralni i najplodniji deo. Na osnovu pisanih dokumenata koji datiraju od 1824. godine (Tefter čibuka nahije užičke-knežine Rujno za 1824.), može se tačno utvrditi da su svi članovi porodice Basurović tog vremena živeli u jednoj zadruzi-kući i da su bili prilično imućni, jer su u odnosu na druge porodice u selu plaćali dosta veće poreze i dažbine (122 groša). I danas se jedan deo sela naziva „Stara kuća“, u blizini groblja porodice Basurović. Sledeće 1825. godine u Tefteru čibuka se i dalje pominje jedna kuća Basurovića i to Mićo Basurović kao starešina kuće. Kada je zadruga Basurovića počela da se deli ne može se tačno utvrditi, jer je Buar kao tursko feudalno dobro imao poseban status, te u tefterima nema mnogo podataka o tome. Tek 1837. godine u tefteru poreskih glava u selu Buar, pominju se:
- Mićo Basurović
- Jovan Basurović-sin Miće
- Marko Basurović-sin Miće
- Lazar Basurović
- Ilija Basurović
Porodica nije nikada menjala prezime, a krsna slava svih Basurovića je Sveti Nikola.
Oslobođenje od Turaka[uredi | uredi izvor]
Užice je konačno oslobođeno od Turaka 4.9.1862. godine, a u velikom požaru je praktično izgoreo ceo stari grad. Oslobođenjem je došlo do iseljavanja muslimanskog stanovništva u Bosnu, tako da su prvi Basurovići počeli naseljavati i sam grad, koji je do tada bio naseljen skoro isključivo turskim i muslimanskim življem. Prvi Basurovići koji su napustili selo, bili su:
- Ivan Basurović, sin Radeta Basurovića koji je nakon služenja vojske ostao da živi i radi u Beogradu kao bolničar,
- Obren Basurović, sin Radoja Basurovića došavši 1874. godine, da bi izučavao pekarski zanat.
Nešto kasnije, početkom 20. veka u grad su na izučavanje zanata došla i braća:
- Radivoje Basurović i
- Nedeljko Basurović, sinovi Mirka Basurovića.
Danas su porodice Basurović raširene širom Srbije i sveta, ali su i dalje najzastupljenije u Užicu.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kosta V. Mijatović: Spomenica-mojim zemljacima iz buarske opštine kod Užica, Beograd 1937.
- Dr Jovan Ristović: Socijalni oblici života u selu Buar, doktorska disertacija, Beograd 1975.
- Novak Živković: Užički nemiri 1828-1838, Titovo Užice 1979.
- Ljubomir Pavlović: Užička Crna Gora-naselja, knjiga 19
- Dr Rade Poznanović: Gostinica, prošlost i stanovništvo, Užice 1991.
- Profesor Mirko Basurović: Basurovići-istorija i razvoj porodice-skripta, Užice 2004.