Beogradska šaka
Beogradska šaka predstavlja prvu bioničku šaku u svetu. Šaku su 1963. godine na Institutu Mihajlo Pupin konstruisali srpski naučnici i profesori sa Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu, Rajko Tomović i Miodrag Rakić. Ova bionička šaka ima svih pet prstiju koji imaju senzore za dodir i mogućnost hvatanja uporedivu sa današnjim. Predstavlja preteču svih bioničkih proteza i veštačkih pomagala. Sačuvani primerci Beogradske šake nalaze se na Institutu „Mihajlo Pupin“ i u Elektrotehničkom fakultetu u Beogradu, kao i u Bostonskom muzeju robotike u Sjedinjenim Američkim Državama.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Profesor i inženjer Rajko Tomović bio je jedan od glavnih učesnika u kreiranju prve računske mašine za elektroprivredu, prvog analognog računara domaće izrade, prvog domaćeg elektronskog računara, kao i prvog Jugoslovenskog digitalnog računar CER 10, 1960. godine. Zajedno sa Miodragom Rakićem, svojim kolegom sa Elektrotehničkog fakulteta u Beogradu 1963. godine započeo je pionirski rad na izradi veštačkog organa sa čulom dodira u Laboratoriji za automatsku kontrolu na Institutu „Mihajlo Pupin”. U svom istraživačkom radu koristili su teorijske radove iz oblasti rehabilitacione i ortotičke robotike[2][3][4]. Uz pomoć Miodraga Rakića 1963. godine konstruisali su model prve na svetu protetičke robotske šake. Šaka ima DC motor i eksterno napajanje.[5]
Robotska šaka ima pet prstiju, senzorsku povratnu spregu i mioelektrično upravljanje odnosno upravlje pomoću električnog signala. Mogla je da izvede dve osnovne radnje, skupljanje sa ispruženim prstima i stiskanje u pesnicu. Nije korišćena u medicinske svrhe, ali je poslužila za dalja istraživanja na polju robotike koja su uticala na dalji razvoj robotskih ruku u svetu.
Rad na bioničkoj šaci doveo je do povećane aktivnosti na polju robotike, kako u svetu tako i u Institutu. Profesor Tomović je posetio Ameriku i nakon povratka 1965. godine zajedno sa profesorom Miomirom Vukobratovićem posvetio se istraživanju i radu na konstrukciji egzoskeleta za donje ekstremitete. Godine 1967. postaju jako važni članovi Beogradske škole robotike i novoosnovane Laboratorije za robotiku.[6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stanić, Ivan (2017). Rođenje humanoidne robotike- 50 godina Instituta Mihajlo Pupin- katalog izložbe. Beograd: Muzej nauke i tehnike Beograd. str. 35.
- ^ Binder, U. (1957). Die fremdenergetisch angedriebene Handprothese. Hannover: Technische Hochschule Hannover.
- ^ Tomović, R. (1960). Human Hand as a Feedback System. London: IIFAC Congress Moscow. str. 624—628.
- ^ Tomović, R.; Boni, G. (1962). An adaptive artificial hand. Trans. Instit. Radio Engrs. Vol. PGAC.
- ^ Rakić, M. (1964). „An automatic hand prosthesis, u Medical electronics and biological engineering”. Pergamon Press. London: 47.
- ^ Stanić, Ivan (2017). Rođenje humnoidne robotike- 50 godina Instituta Mihajlo Pupin- katalog izložbe. Beograd: Muzej nauke i tehnike Beograd. str. 6—7.