Vendski krstaški rat

Vendski krstaški rat
Deo Drugog krstaškog rata i Severnih krstaških ratova
Vendski krstaški rat
Vreme 1147 Mesto današnja severna i istočna Nemačka Ishod pobeda Hrišćana
Sukobljene strane
Krstaši: Danska Kraljevina Nemačka Poljska Češka	Sloveni: Bodrići Ljutići Rujini
Komandanti i vođe
Anselmo od Hafelberga Hajnrih Lav Adolf II od Holštajna Sven III Grat Knut V Magnusen	Niklot
Jačina
nepoznato	nepoznato
Žrtve i gubici
nepoznato	nepoznato

Vendski krstaški rat (nem. Wendenkreuzzug) povela je Kraljevina Nemačka protiv Polapskih Slovena 1147. godine. Deo je Drugog krstaškog rata i Severnih krstaških ratova. Završen je pobedom hrišćana.

Uvod

Otonska dinastija krenula je u osvajanje teritorija Zapadnih Slovena još tokom 10. veka. Henrik I Ptičar i Oton I Veliki osvojili su teritorije Lužičkih Srba. Episkopije osnovane u Majsenu, Hafelbergu, Brandenburgu i Oldenburgu učvrstile su položaj Nemaca u slovenskim zemljama. Velika slovenska buna 983. godine završena je neuspehom. Do početka 12. veka arhiepiskom Bremena i Magdeburga je mirnim putem pokrštavao susedne Slovene. Značajniji misionari bili su Vikelije, Norbert od Ksantena i Oton od Bamberga. Saksonski plemići su, međutim, želeli slovenske teritorije. U nedostatku pomoći kraljeva Salijske dinastije, oni su se našli u pat poziciji sa slovenskim vođama. Od 1140. do 1143. godine holštajnsko plemstvo zauzima Vagriju. Adolf II od Holštajna zauzeo je polapska naselja na čijim teritorijama će kasnije nastati Libek i Raceburg. Adolf je želeo mir sa Niklotom, vođom Bodrića, podstičući misionarsku delatnost i kolonizaciju Vagrije.

Pad grofovije Edese 1144. godine šokirao je hrišćanski svet. Papa Evgenije III i cistercit Bernard iz Klervoa propovedali su pokretanje novog krstaškog rata. Mnogi plemići južne Nemačke su sa carem Konradom III pristali da ratuju u Svetoj zemlji. Međutim, Saksonci iz severne Nemačke nisu bili voljni. Zbog toga su prihvatili papin poziv da ratuju protiv paganskih Slovena na saboru u Frankfurtu 13. marta 1147. godine. Papska bula kojom je proglašen rat poznata je kao Divina dispensatione. Na rat su krenuli pre svega Danci, Saksonci i Poljaci., mada je bilo i nešto Čeha Vođstvo je preuzeo papski legat Anselmo od Hafelberga.

Rat

Uznemiren krstaškim pripremama, Niklot je preventivno napao Vagriju juna 1147. godine. Ovaj napad pokrenuo je mase krstaša koji su do kraja leta proterali Bodriće sa njihove teritorije. Adolf je potpisao mirovni sporazum sa Niklotom. Otpor su sada pružali samo Bodrići sa Dobina i Ljutići sa Demina. Jake snage napadaju Dobin početkom jeseni 1147. godine. Krstašku vojsku su, između ostalih, predvodili i Knut V Magnusen, Sven III Grat, Hajnrih Lav i Adalbert II, arhiepiskop Bremena. Izbegavajući otvoren sukob, Niklot je sa uspehom branio močvare oko Dobina. Jedan odred Danaca doživeo je poraz kod Dobina dok je drugi morao braniti dansku flotu od Niklotovih saveznika, Rujina sa Rigena. Henri i Adalbert preduzeli su opsadu Dobina nakon povlačenja Danaca. Hajnrih Lav se povukao nakon što je Niklot pristao da se pokrsti garnizon iz Dobina.

Saksonsku vojsku usmerenu protiv Demina predvodilo je nekoliko biskupa, uključujući i one iz Majnca, Halberštata, Minstera, Mersenburga, Brandenburga i Olomuca. Pridružio im se i Anselmo od Hafelberga. Povod za pokretanje rata bilo je pokrštavanje pagana. Međutim, stvarni razlog bilo je osvajanje novih teritorija. Iguman Vibald iz Korveja je u rat krenuo u nadi da će osvojiti ostrvo Rigen. U kampanju protiv Demina uključili su se i sekularni vladari Konrad od Majsena i Albert Medved. U ratu je učestvovala i poljska vojska nameravajući da osvoji Lebus. Albert od Medveda povratio je Hafelberg koji je u slovenskim rukama još od ustanka 983. godine. Krstaši su potom uništili paganski hram i dvorac u Malhovu. Nakon neuspešne opsade Demina, jedan deo krstaša se odvojio i napao centralnu Pomeraniju. Dospeli su do Šćećina nakon čega su se, posle sastanka sa vladikom Adalbertom od Pomeranije i vojvodom Ratiborom I od Pomeranije, razišli.

Posledice

Vendski krstaški rat završen je pobedom hrišćana. Saksonci su potvrdili svoju vlast nad Vagrijom i Polabijom. Niklot je zadržao kontrolu nad teritorijom Bodrića istočno od Libeka. Saksoncima je Niklot potvrdio plaćanje danka i oslobodio je neke danske zarobljenike. U ratu je pokršten veći deo Venda. Pokrštavanje Dobina bilo je simbolično jer su se Sloveni ubrzo vratili svojim paganskim verovanjima. Predeo oko Meklenburga i centralna Pomeranija opljačkan je i raseljen uz krvoproliće koga je posebno sprovodila vojska Hajnriha Lava.

Literatura

• Barraclough, Geoffrey (1984). The Origins of Modern Germany. New York: W. W. Norton & Company. str. 481. ISBN 978-0-393-30153-3. 
• Christiansen, Eric (1997). The Northern Crusades. London: Penguin Books. str. 287. ISBN 978-0-14-026653-5. 
• Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford: Oxford University Press. str. 1365. ISBN 978-0-06-097468-8. 
• Herrmann, Joachim (1970). Die Slawen in Deutschland. Berlin: Akademie-Verlag GmbH. str. 530.