Grb Raške
Apokrifni grbovi Raške, po Pavlu Riteru-Vitezoviću i Hristoforu Žefaroviću | |
---|---|
Verzije | |
Detalji | |
Nosilac | Raška |
Usvojen | 16. vek - 18. vek |
Grb Raške je apokrifni (pripisani) grb srpske istorijske oblasti Raške (lat. Rascia / Rassia), koji se u poznim heraldičkim delima javlja u dva oblika. Prvi oblik sadrži predstavu tri srebrene potkovice okrenute nadole, na plavom polju štita, a javlja se prvenstveno u ilirskim grbovnicima iz perioda od kraja 16. veka do početka 18. veka. Drugi oblik sadrži predstavu jednoglavog orla u poletu, koji u kljunu i kandžama drži tri potkovice, na plavom polju štita, a javlja se u Stematografiji (1741) koju je izradio Hristofor Žefarović.
Prema mišljenju većine heraldičara, ne postoje dokazi da su to bili stvarni grbovi Raške oblasti u srednjem veku, pošto se u pomenutim oblicima javljaju tek kasnije, zajedno sa mnogim drugim apokrifnim grbovima koji su u sklopu ilirske heraldike pripisivani raznim oblastima i porodicama, na šta su se nadovezale i počesto nejasne predstave sastavljača ilirskih grbovnika o srvarnim prostornim odnosima između raznih istorijskih oblasti.[1]
Širenjem predstava iz ilirske heraldike, plavi grb Raške sa potkovicama pojavljuje se u mnogim evropskim grbovnicima iz ranog novovekovnog perioda.
Drugi grb Raške, koji se javlja u Žefarovićevoj "Stematografiji" (orao sa potkovicama) odražava zamisli predvodnika druge velike srpske seobe, patrijarha Arsenija IV Jovanovića, koji bio i pokrovitelj Žefarovićevog dela, a nastao je kombinacijom grba Raške iz starijih ilirskih grbovnikagrba sa grbom patrijarhovog zeta Atanasija Raškovića, kneza Starog Vlaha i jednog od komandanata raške (srpske) milicije u Habzburškoj monarhiji (srebrni orao na plavom štitu).
U modernoj heraldici, elementi tradicionalnog grba Raške se nalaze na grbu opštine Priboj, kao i na neformalnim grbovima i amblemima nekih naselja ili organizacija.
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Grb Raške iz
Fojničkog grbovnika -
Grb Raške
(stilizovani oblik) -
Srednji grb
Opštine Priboj
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Raška (oblast)
- Galerija grbova Srbije
- Grbovi Srbije kroz istoriju
- Grb Dušanovog carstva prema ilirskim grbovnicima
- Grb Uroševog carstva prema ilirskim grbovnicima
Reference
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Acović, Dragomir M. (2008). Heraldika i Srbi. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Marušić, Branko (2005). O osnovnim pitanjima srpske heraldike. Beograd: Književna omladina Srbije.
- Milićević, Milić (1995). Grb Srbije: Razvoj kroz istoriju. Beograd: Službeni glasnik.
- Novaković, Stojan (1884). Heraldički običaji kod Srba u primeni i književnosti. Beograd: Kraljevsko-srpska državna štamparija.
- Palavestra, Aleksandar (2010). Ilirski grbovnici i drugi heraldički radovi. Beograd: Zavod za udžbenike.
- Palavestra, Aleksandar (2010). „Izmišljanje tradicije: ilirska heraldika”. Etnoantropološki problemi. 5 (3): 183—199.
- Rudić, Srđan (2006). Vlastela Ilirskog grbovnika. Beograd: Istorijski institut SANU.
- Solovjev, Aleksandar (2000). Istorija srpskog grba i drugi heraldički radovi. Beograd: Pravni fakultet.