Grobnica Dušana Petrovića Šaneta
 | |
| Koordinate | 44° 17′ 18″ S; 20° 36′ 03″ I / 44.2882177° S; 20.6007745° I |
|---|---|
| Lokacija | Aranđelovac, Srbija |
| Autor | Bogdan Bogdanović |
| Materijal | beli mermer[1] |
Grobnica Dušana Petrovića Šaneta je spomenik u Aranđelovcu, podignut u čast narodnom heroju Jugoslavije i učesniku NOB-a, Dušanu Petroviću Šanetu.[2] Spomenik je projektovao srpski arhitekta Bogdan Bogdanović.
Nalazi na vrhu uzvišenja, s pogledom na poljoprivredno zemljište koje je u predgrađu Aranđelovca. Mjesto, padine Venčaca, je izričito odabrao sam Šane Petrović, koje je spomenuo u oporuci.[1] Spomenik se izvorno nalazio nekoliko stotina metara južnije, blizu glavne ceste, ali je u jednom trenutku preseljen.[1]
Godine 2002. Vuka, Petrovićeva supruga, takođe je sahranjena pored njega.
Dušan Petrović Šane[uredi | uredi izvor]
Dušan Petrović Šane je bio sindikalni aktivista prije Drugi svjetskog rata i partizanski borac. Kao predratni član Komunističke partije regrutovao je borce za pokret otpora tokom cijelog rata i popeo se na čin general-majora u rezervi. Nakon rata kao član Partije nastavio je svoje sindikalne aktivnosti radeći na raznim pozicijama. Narodnim herojem Jugoslavije proglašen je 1952. godine, a umro je u Beogradu 1977. godine.
Opis spomenika[uredi | uredi izvor]
Do spomenika se dolazi putem obilježenim zastavicama koji se odvaja od glavnog pristupnog puta za lokalno groblje. Ovaj put vodi posjetioca direktno do dvije spomen-ploče, a iza njih se nalazi spomenik. Sam spomenik sastoji se od ukrasnog nadgrobnog spomenika od bijelog vapnenca postavljenog na postolje, uz dvije spomen-ploče (u spomen na Petrovića i njegovu suprugu) i dodatne ploče (postavljene na 90 stepeni od dvije spomen ploče) na kojoj je natpis:
| „ | Čovek je stvoren da se bori da radi da misli: u tome je sva njegova vrednost sav njegov život. |
” |
Sam nadgrobni spomenik je kockastog oblika i jednostavno je ukrašen. Podignut je otprilike 10 centimetara iznad tla na postolju od pješčenjaka. Njegov donji dio je stepenast, a gornji je jednostavno ukrašen. Četiri strane su grubo isklesane i na njih su urezbareni cvjetni motivi za koje se pretpostavlja da predstavljaju makove. Neobično je da je Bogdanović potpisao ovo djelo, što se može vidjeti na gornjem dijelu sa strane.
Status zaštite[uredi | uredi izvor]
Spomenik nije zaštićen ni od jednog državnog, regionalnog ni opštinskog tijela niti se o njemu mogu naći bilo kakve informacije u nacionalnim ili regionalnim kancelarijama Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Stanje[uredi | uredi izvor]
Spomenik je u dobrom stanju i bez tragova vandalizma. Postoje očigledne male pukotine koje mogu biti rezultat postupka rezbarenja, preseljenja grobnice ili uopšte vremenskog uticaja, iako njihova koncentracija na određenim dijelovima spomenika – naizgled pravilne, redovne i paralelne pukotine – sugeriše da su rezultat prevoza pomoću kaiša od tkanine ili možda lanaca. Put do spomenika ne izgleda previše održavan, ali to i doprinosi seoskoj atmosferi nalazišta.
Nema putokaza prema spomeniku niti je popularan među članovima lokalne zajednice. Kod spomenika se ne održavaju prigodne priredbe za javnost.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Pašić, P. „Daj pare, pa počivaj i pored kralja ako hoćeš!”. Glas javnosti. Pristupljeno 28. februar 2021.
- ^ Arsenović, J. (17. maj 2016). „Dinastija u svađi i zbog grobnica”. Vesti onlajn. Pristupljeno 28. februar 2021.[mrtva veza]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Andrew Lawler, The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Spomen grobnica Dušana Petrovića Šaneta na zvaničnom sajtu nacionalne sekcije Do.ko.mo.mo. Srbija
