David Štrbac
| David Štrbac | |
|---|---|
| Osnovne informacije | |
| Nacionalnost | Srbin |
| Religija | Hrišćanin |
| Podaci o liku | |
| Rod | muški |
| Podaci o kreaciji | |
| Prvo prik. | Tuba (pripovetka) |
| Poslednje prik. | Sudanija (drama) |
| Izmislio | Petar Kočić |
David Štrbac je književni junak iz pripovedaka i drama srpskog književnika Petra Kočića. Osmišljen je kao snažno uobličeni književni tip lukavog seljaka, koji se na duhovit i domišljat način bori protiv visokih nameta i nepravdi usmerenih protiv siromašnog seljaštva. Smatra se jednim od najpoznatijih junaka srpske književnosti.
Štrbac je najpoznatiji kao glavni junak pripovetke Jazavac pred sudom (1904), koju je Kočić ubrzo preradio u istoimenu dramu. Ne bi li kazao gorku istinu o teškom položaju seljaka koga podjednako pljačkaju i okupatorska vlast i domaći zelenaši, Štrbac navlači na sebe masku lakrdijaša i dolazi na sud da tuži jazavca, jer mu je pojeo prinos kukuruza.[1] Ovaj književni lik je vremenom prerastao okvire političke satire jednog vremena i postao univerzalno oličenje obespravljenog i iskorišćenog čoveka, koji je svestan svoga očajnog položaja i traži pravdu. David Štrbac se pojavljuje i kao sporedni junak u Kočićevim pripovetkama Tuba, Mejdan Simeuna Đaka, Tavnovanje i u drami Sudanija. U gradu Banja Luka, u opštini Paprikovac, nalazi se ulica koja nosi Davidovo ime.
Istorijski prototip
[uredi | uredi izvor]Petar Kočić je većinu svojih književnih likova zasnivao na stvarnim ličnostima iz njegove rodne Bosanske Krajine. Istorijski David Štrbac se rodio 1836. a umro 1906. Prema rečima meštana stvarni Štrbac je bio: isti onakav kako ga Kočić opisuje, a ni događaj s jazavcem nije izmišljen jer je David uistinu donosio jazavca u sud, da ga tuži za pojedene kukuruze, pa ga je, praveći se luckast i naivan, pustio u sudnici.[2]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Deretić 2003, str. 44.
- ^ Kruševac 1951, str. 86.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Kruševac, Todor (1951). Petar Kočić - studija. Beograd: Prosveta.
- Deretić, Jovan (2003). Istorija književnosti za treći razred srednje škole. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 978-86-17-10754-1.