Dašte Lut
| Dašte Lut دشت لوت | |
|---|---|
 Takozvani "zamci od peska" u mestu Dašte Lut blizu Kermana, u Iranu | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Iran |
| Pokrajina | Kerman |
| Stanovništvo | |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 30° 21′ 42″ S; 59° 02′ 25″ I / 30.3618° S; 59.0404° I |
| Vremenska zona | UTC+3:30, Iransko standardno vreme |
  Dašte Lut Dašte Lut na karti Irana | |
| Pozivni broj | 021 |
Pustinja Lut, u široj zoni Dašt-e Lut (persijski: دشت لوت, "Obična praznina"), velika je pustinja soli koja se nalazi u provincijama Kerman i Sistan kao i Balučistan, u Iranu. To je 25-ta po veličini pustinja na svetu i uvrštena je na UNESKO-ovu listu svetske baštine 17. jula 2016.[1] Površina njenog peska merena je na temperaturama od 70 °C (158 °F),[2][3] što je čini jednim od najsušnijih i najtoplijih mesta na svetu.
Opis[uredi | uredi izvor]
Iran je klimatski deo afro-azijskog pojasa pustinja, koji se proteže od Zelenortskih Ostrva do zapadne Afrike, sve do Mongolije. Pačasta, izdužena, svetla boja u prvom planu (paralelno sa planinskim lancem) je najsevernije od sušnih jezera Dašta, koja se protežu na jugu 300 km (190 mi). U skoro tropskim pustinjama povišena područja uzimaju većinu padavina. Kao rezultat toga, pustinja je u velikoj meri abiotska zona.
Geografija Irana sastoji se od visoravni okružene planinama i podeljene na drenažne bazene. Dašte Lut je jedan od najvećih pustinjskih bazena, dugačak 480 kilometara i širine 320 kilometara ,[4] a smatra se jednim od najsušnijih mesta na Zemlji.[5][6][7]
Površina pustinje je oko 51.800 km2 (20.000 sq mi).[8] Drugi veliki sliv je Dašte Kavir. Tokom prolećne vlažne sezone voda se kratko spušta sa Kermanskih planina, ali ubrzo presuši, ostavljajući iza sebe samo kamenje, pesak i so. Istočni deo Dašte Luta je niska visoravan prekrivena slanim površinama. Suprotno tome, centar je vetar isklesao u niz paralelnih grebena i brazdi, koji se prostiraju na preko 150 km (93 mi) i dostižu 75 metara visine.[4] Ovo područje je takođe prepuno jama i pećina. Jugoistok čini velika pečana masa, poput saharskog erga, sa dinama visokim 300 metara,koje su među najvišim na svetu.[4]
Geologija[uredi | uredi izvor]
Prema jednom istraživanju više od polovine površine pustinje prekriveno je vulkanskim stenama. Prirodne naslage soli se mogu primetiti tokom vrućih perioda.
Najtoplija površina zemlje[uredi | uredi izvor]
Merenja MODIS-a (Spektroradiometar za snimanje umerene rezolucije) instalirana na NASA-inom Akua satelitu od 2003. do 2010. godine svedoče da se najtoplija kopnena površina na Zemlji nalazi u Dašte Lutu, a temperature kopna ovde dosežu 70,7 °C (159,3 °F). temperatura vazduha je hladnija.[5][6][7][9][10][11] Preciznost merenja je 0,5 K do 1 K.[12][13]
Najtopliji deo Dašte Luta je Gandom Berjan, velika visoravan prekrivena tamnom lavom, površine oko 480 kvadratnih kilometara.[14] Prema lokalnoj legendi, ime (u prevodu sa persijskog - „Spržena pšenica“) potiče od nesreće u kojoj je u pustinji ostavljen tovar pšenice, koju je nakon nekoliko dana vrućina spalila.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Dašte Kavir
- Geografija Irana
Dalje čitanje[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Lut Desert”. UNESCO World Heritage Centre (na jeziku: engleski). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Pristupljeno 17. 7. 2016.
- ^ Mildrexler, D.; M. Zhao; S. W. Running (oktobar 2006). „Where Are the Hottest Spots on Earth?”. EOS. 87 (43): 461, 467. doi:10.1002/eost.v87.43.
- ^ Mildrexler, D.; M. Zhao; S. W. Running (2011). „Satellite Finds Highest Land Skin Temperatures on Earth”. Bull. Amer. Meteor. Soc. 92 (7): 850—860. doi:10.1175/2011BAMS3067.1.
- ^ a b v editors, Richard L. Scheffel, Susan J. Wernert ; writers, Oliver E. Allen ...; et al. (1980). Natural Wonders of the World. The Reader's Digest Association, Inc. str. 117. ISBN 978-0-89577-087-5.
- ^ a b Satellites seek global hot spots / The Christian Science Monitor - CSMonitor.com
- ^ a b Temperature of Earth
- ^ a b „Images of the Day - Images - redOrbit”. Arhivirano iz originala 01. 12. 2008. g. Pristupljeno 27. 03. 2020.
- ^ Wright, John W. (ed.) (2006). The New York Times Almanac
(2007 izd.). New York, New York: Penguin Books. str. 456. ISBN 978-0-14-303820-7.
- ^ The Hottest Spot on Earth : Image of the Day
- ^ Weather Iran Arhivirano 2004-12-13 na sajtu Wayback Machine (jezik: persijski)
- ^ PressTV Iran Arhivirano 2012-09-28 na sajtu Wayback Machine
- ^ MOD 11 - Land Surface Temperature and Emissivity, MODIS Website
- ^ Zhengming Wan (April 1999) MODIS Land-Surface Temperature Algorithm Theoretical Basis Document (LST ATBD) Version 3.3
- ^ A Journey To Earth's Hottest Point
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- NASA image and info Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. oktobar 2006)
- NASA survey on temperatures around the globe Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. avgust 2007)
- Sykes, Percy. A History of Persia. Macmillan and Company: London (1921). pp. 60–62.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
