Dvojna monarhija
Dvojna monarhija predstavlja dvije odvojene monarhije kojima vlada isti monarh, koje imaju istu spoljnu politiku i koje su u carinskoj uniji jedna sa drugom i imaju zajedničku vojsku, ali su samoupravne po ostalim pitanjima. Termin se obično odnosi na Austrougarsku, dvojnu monarhiju koja je postojala u periodu od 1867. do 1918. godine.
Prateći austrougarski model dvojne monarhije, princ od Velsa Edvard (kasnije kralj Edvard VII) i Vilijam Gledston predlagali su tokom 1870-ih model dvojne monarhije za Irsku i Veliku Britaniju.[1] Njihovi napori nisu urodili plodom, ali je ideja korišćena kasnije 1904. godine u knjizi Artura Grifita „Vaskrsenje Ugarske”. Artur navodi da je Ugarske 1867. godine prestala da bude dio Austrijskog carstva i da je postala odvojeno ravnopravno kraljevstvo u Austrougarskoj. Iako i sam nije bio monarhista, Grifit je zagovarao takav odnos u anglo-irskim odnosima. Ideju nisu prihvatile druge irske političke vođe i Irska je krenula u rat za nezavisnost (1919—1921) do napuštanja Ujedinjeno Kraljevstva Velike Britanije i Irske i osnivanja zasebne nezavisne države, Irske Slobodne Države 1922. godine.
Istoričari su kasnije koristili termin dvojna monarhija za druge primjere u kojima je jedan monarh vladao dvjema državama, kao što su Henri V i Henri VI, koji su bili vladari i Engleske i Francuske u 15. vijeku kao rezultat formiranja marionetske države na velikom dijelu Francuske tokom Stogodišnjeg rata.[2][3] Ostali primjeri su Danska—Norveška, dvojna monarhija koja je postojala od 1536. do 1814,[4] Iberijska unija između Portugalije i Španije u periodu od 1580. do 1640. godine i Državna zajednica Poljske i Litvanije koja je postojala od 1569. do 1795. godine.[5]
Dvojna monarhija ne mora nužno biti i personalna unija. U personalnoj uniji dvije ili više monarhija vlada ista osoba, ali ne postoje druge zajedničke državne strukture. Države u personalnoj uniji imaju odvojene oružane snage, odvojenu spoljnu politiku i zasebne carinske dužnosti. Austrougarska nije bila personalna unija, jer su obje države imaju zajedničko ministarstvo spoljnih poslova, vojske, finansija i dvora.[6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Matthew, H. C. G.; Harrison, B. (septembar 2004; online edn. May 2006), „Edward VII (1841–1910)”, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, doi:10.1093/ref:odnb/32975, Pristupljeno 208-11-24 Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|access-date=, |date=(pomoć) (Subscription required) - ^ Saul, Nigel (maj 1986), „Henry V and the Dual Monarchy”, History Today, 36 (5): 39—43
- ^ McKenna, J.W. (1965), „Henry VI of England and the Dual Monarchy: Aspects of Royal Political Propaganda, 1422–1432”, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 28: 145—162, JSTOR 750667, doi:10.2307/750667
- ^ Slagstad, Rune (2004), „Shifting Knowledge Regimes: the Metamorphoses of Norwegian Reformism”, Thesis Eleven, 77 (1): 65—83, doi:10.1177/0725513604044236
- ^ Findlay, Ronald; Kevin, O H.'Rourke (2009). Power and Plenty: Trade, War, and the World Economy in the Second Millennium. Princeton University Press. str. 189. ISBN 978-1-4008-3188-3.
- ^ Columbia encyclopedia http://www.bartleby.com/65/au/AustroHu.html Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. februar 2009)