Dimitrije Daskal
Dimitrije Daskal je srpski pisar, ikonopisac i slikar, rodonačelnik slikarske porodice čiji su članovi u periodu od kraja 17. do druge polovine 19. veka slikali ikone i freske na prostoru južnog Primorja, Crne Gore i južne Hercegovine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je oko 1660. godine.[1] Podatke o svojim precima ostavio je u natpisu na ikoni Uspenja Bogorodice u manastiru Morača. Krajem sedamdesetih godina 17. veka učio je kod slikara Radula, sa kojim je 1680. živopisao crkvu Svete Trojice u Donjoj Praskvici. Oko 1680. doselio se u Risan. Imao je ćerku i četiri sina – Gavrila, Danila, Đorđa i Rafaila.
Dimitrije je živopisao nekoliko crkava: Svetog Đorđa u Šišićima 1699. god., Svete Petke u Mrkovima 1704. god, Svetog Nikole u Pelinovu 1718 godine, a pripisuju mu se i freske u porušenoj crkvi Svetog Mine u Prijeradima. Ostavio je i znatan broj ikonopisnih dela: četiri ikone iz 1680/81. godine – Deizis, Bogorodica sa Hristom i arhanđelima, Sv. Nikola sa sv. Đorđem i Sv. Jovan Preteča sa sv. Savom srpskim – u crkvi Svetog Petra i Pavla u Risnu, dva nadverija sa predstavama Nedremanog oka i Gostoljublja Avramovog u kotorskoj crkvi Svetog Luke 1688/89.god., ikonostas u Svetom Đorđu u Šišićima 1690/91.god., a tokom 1716/17. godine naslikao je oko 35 ikona za ikonostas u Pelinovu, koje nisu sačuvane. U manastiru Morača je izveo ikone Sveti Luka slika Bogorodicu, sada u Zbirci ikona Sekulić u Beogradu, Usekovanje Jovana Preteče u, Narodnom muzeju u Beogradu, obe sa kraja 18. veka, i Uspenje Bogorodice sa scenama vezanim za Bogorodicu 1713. god. Njemu se pripisuju i ikone sa ikonostasa u Mrkovima oko 1703. god., ikona Gostoljublja Avramovog iz Praskvice iz 1714.god., Deizisni čin iz beogradskog Narodnog muzeja, kao i ikonopisni radovi u manastirima Savina, Piva, Krka i u crkvi Svetog Đorđa u Srpskoj kod Podgorice[2].
Većinu svojih ikonografskih i stilskih izbora Dimitrije je prihvatio od svog učitelja Zografa Radula i od Zografa Jovana. Nasledio je kompoziciona i koloristička rešenja, obradu figura i organizaciju prostora, ali se od dela starijih majstora izdvaja po izraženijoj šematizaciji formi, prefinjenijim i manje plemenitim izborom boja i grubljom obradom. Neka od Dimitrijevih dela imaju i neke od ređe prezentovanih ikonografskih tema, poput pojedinih scena u obimnim ciklusima Svete Petke u Mrkovima i Svetog Nikole u Pelinovu, opširnog ciklusa crkvenog kalendara na freskama u Pelinovu, kompozicija od Bogorodice Živi Istok i Bogorodičin pokrov na ikoni Uspenja Bogorodice u manastiru Morači[3].
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Deliso, Christopher (2009). Culture and customs of Serbia and Montenegro. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-34437-4. OCLC 428980841.
- ^ „Dimitrije Daskal”. BOKOKOTORSKA SLIKARSKA ŠKOLA (na jeziku: engleski). 2014-03-24. Pristupljeno 2023-03-30.
- ^ „[Projekat Rastko - Boka] Ikone bokokotorske skole”. www.rastko.rs. Pristupljeno 2023-03-30.