Dimitrije Petrović
Dimitrije | |
|---|---|
| Datum rođenja | 6. septembar 1852. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 9. april 1911. (58 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Zanimanje | prosvetni radnik, istoričar |
| Aktivni period | 1869–1911. |
| Značajni radovi | Ratne beleške sa Javora i Toplice 1876, 1877. i 1878. |
Dimitrije Mita Petrović (Beograd, 6. septembar 1852 – Beograd, 9. april 1911), srpski istoričar i prosvetni radnik. Bio je otac slikarke Nadežde Petrović i pesnika Rastka Petrovića.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Dimitrije Mita Petrović rođen je 6. septembra 1852. u Beogradu, u imućnoj trgovačkoj porodici. Njegov otac, hadži-Maksim Petrović, rodom iz Rađevine, bio je imućan vinarski trgovac na Paliluli. Majka, Marta Čalmanac, bila je rodom iz Zemuna. Nakon završene osnovne škole, tri godine je privatno učio slikanje kod tada čuvenog slikara Stevana Todorovića, završivši za to vreme dva razreda gimnazije i jedan (treći) razred takozvane realke u Beogradu. Sa svega 17 godina stupio je u državnu službu kao učitelj crtanja i lepog pisanja u tek otvorenoj gimnaziji u Čačku, školske 1869/70. godine. Tamo je upoznao mladu učiteljicu Milevu Zorić iz Titela, sestričinu Svetozara Miletića, sa kojom je 1870. stupio u brak. Kao vojnik Čačanske brigade I klase učestvovao je u Srpsko-turskim ratovima 1876-1878. godine. Godine 1884. napustio je prosvetnu službu i vratio se u Beograd, gde se zaposlio u ministarstvu finansija. U službi je napredovao sve do predsednika poreske uprave, a 1898/99. izabran je za poslanika Narodne skupštine koja je zasedala u Nišu. Godine 1903. penzionisan je po nalogu kralja Aleksandra Obrenovića iz političkih razloga, pošto je odbio da kao istoričar dokazuje visoko poreklo kraljice Drage. Nakon penzionisanja posvetio se pisanju istorije kneževine Srbije od 1815. do 1842, kao i uspomena iz ratova sa Turcima 1876-1878. Umro je u Beogradu 9. aprila 1911. Supruga Mileva umrla je godinu dana kasnije.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Sa suprugom Milevom imao je devetoro deceː
- Nadežda (1873-1915), studirala slikarstvo u Minhenu i Parizu, profesorka Više ženske škole u Beogradu. Umrla kao dobrovoljna bolničarka u Valjevu.
- Milica Mišković (1876-1967), pesnikinja.
- Vladimir (1880-1915), borio se kao dobrovoljac u Balkanskim ratovima, poginuo pri povlačenju preko Albanije.
- Zora (1882-1949), posvetila se odgajanju Drage i Rastka posle smrti roditelja.
- Jela (1883-1943), studirala muziku.
- Anđelija (1884-1914), vršila dužnost sekretara svoga oca, dopisivala se sa Lavom Tolstojem tokom aneksione krize 1908.
- Ljubica Luković-Petrović (1885-1979), studirala muziku u Minhenu, Pragu i Parizu. Kao poslednji član porodice poklonila je očeve rukopise Arhivu Srbije 1977. godine. U njenoj kući nalazi se Memorijalni muzej Nadežde i Rastka Petrovića.
- Draga (1895-1915), studentkinja medicine, umrla u Nemačkoj tokom rata.
- Rastko (1898-1949), završio prava u Parizu, pesnik.
Dela[uredi | uredi izvor]
Obimno delo Finansije i ustanove obnovljene Srbije do 1842 u osam knjiga sa oko 9.000 rukopisnih stranica, pisano od 1879. do 1897. Objavljene su samo prve tri knjige (u državnoj štampariji u Beogradu 1897, 1898. i 1899. godine, uz ponovljeno izdanje prve knjige 1901), dok su preostalih pet ostale u rukopisu. Rukopisi su propali u bombardovanju Beograda 6. aprila 1941, kada je srušena porodična kuća Petrovića u Ratarskoj ulici broj 32.
Njegovo najvažnije delo jesu Ratne beleške sa Javora i Toplice 1876, 1877. i 1878. Ovo delo je važan primarni izvor za Srpsko-turske ratove 1876-1878, u kojima je Mita Petrović učestvovao kao borac srpske narodne vojske u inžinjeriji Čačanske brigade I klase. Delo je posle piščeve smrti ostalo u rukopisuː prva sveska objavljena je tek 1955. godine, a druga 1979. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Petrović, Mita (1955). Ratne beleške sa Javora i Toplice 1876, 1877. i 1878. Sveska 1, Događaji sa Javora 1876. Čačak: Narodni muzej.
- Petrović, Dimitrije-Mita (1979). Ratne beleške sa Javora i Toplice : 1876, 1877. i 1878. Sveska 2, Borbe u Toplici 1877-1878. Beograd: Arhiv Srbije.
- Petrović, Dimitrije (1897). Finansije i ustanove obnovljene Srbije do 1842. : s jednim pogledom na raniji istoriski razvoj finansiskog uređenja u Srbiji. [Knjiga 1, Od dolaska Srba na Balkansko poluostrvo do 1842.]. Beograd: Državna štamparija Kraljevine Srbije.