Dijeceza Dakija
| Dijeceza Dakija Dioecesis Daciae Διοίκησις Δακίας | |
|---|---|
| 4. vek—6. vek | |
 Dijeceza Dakija i susedne dijeceze Rimskog carstva oko 400. godine | |
| Glavni grad | Serdika |
| Regija | jugoistočna Evropa |
| Zemlja | Rimsko carstvo |
| Događaji | |
| Status | bivša pokrajina |
| Istorija | |
• Uspostavljeno | 4. vek |
• Ukinuto | 6. vek |
Dijeceza Dakija (lat. Dioecesis Daciae, grč. Διοίκησις Δακίας) bila je upravna oblast, odnosno dijeceza (lat. dioecesis) u poznom Rimskom carstvu i ranoj Vizantiji. Osnovana je tokom 4. veka, podelom dotadašnje Dijeceze Mezije na severni (Dijeceza Dakija) i južni deo (Dijeceza Makedonija). Pojedini istraživači smatraju da je ta podela izvršena već za vreme vladavine cara Konstantina I, nakon 324. godine, dok se drugi opredeljuju za sredinu 4. veka ili za početak vladavine cara Valensa (364-378), pošto je podela izvorno posvedočena tek oko 370. godine. Novostvorena Dijeceza Dakija Obuhvatala je pet provincija (Sredozemna Dakija, Priobalna Dakija, Prva Mezija, Dardanija i Prevalitana). Na čelu uprave nalazio se carski namesnik sa titulom vikar (lat. vicarius), odnosno egzarh (grč. ἔξαρχος), a glavni grad dijeceze bila je Serdika (današnja Sofija). Nalazila se u sastavu Prefekture Ilirika. Prilikom podele Rimskog carstva (395) pripala je istočnom delu (potonja Vizantija). [1]
Tokom 5. veka ovu dijecezu su u nekoliko navrata opustošili Huni i Goti, a tokom 6. veka na to područje počinju da prodiru Sloveni i Avari. Carska vlast na tom prostoru slomljena je početkom 7. veka, kada su se na području ove dijeceze nastanili Srbi.[2][3]
U pogledu crkvenog uređenja, celokupno područje ove dijeceze potpalo je 535. godine pod jurisdikciju novostvorene Arhiepiskopije Justinijane Prime, čije je sedište nalazilo u gradu Justinijana Prima (današnji lokalitet Caričin grad kod Lebana u Srbiji).[4][5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mirković 1981, str. 89-105.
- ^ Kovačević 1981, str. 109-124.
- ^ Ivanišević 2015, str. 653-665.
- ^ Granić 1925, str. 113-134.
- ^ Turlej 2016, str. 47-86.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Granić, Branko (1925). „Osnivanje arhiepiskopije u gradu Justiniana Prima 535 godine posle Hr.” (PDF). Glasnik Skopskog naučnog društva. 1 (1): 113—134.
- Zeiller, Jacques (1918). Les origines chrétiennes dans les provinces danubiennes de l'Empire romain. Paris: E. De Boccard.
- Zečević, Nada (2002). Vizantija i Goti na Balkanu u IV i V veku. Beograd: Vizantološki institut SANU.
- Ivanišević, Vujadin (2015). „The Danubian Limes of the Diocese of Dacia in the 5th Century”. The Frontier World: Romans, Barbarians and Military Culture. Budapest: Institute for Archaeological Sciences. str. 653—665.
- Kovačević, Jovan I. (1981). „Doseljenje Slovena na Balkansko poluostrvo”. Istorija srpskog naroda. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 109—124.
- Mirković, Miroslava (1981). „Centralne balkanske oblasti u doba poznog carstva”. Istorija srpskog naroda. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 89—105.
- Mócsy, András (2014) [1974]. Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire. New York: Routledge.
- Petrović, Vladimir P. (2007). Dardanija u rimskim itinerarima: Gradovi i naselja (PDF). Beograd: Balkanološki institut SANU.
- Turlej, Stanisław (2016). Justiniana Prima: An Underestimated Aspect of Justinian's Church Policy. Krakow: Jagiellonian University Press.
