Episkop aradski Gerasim
Episkop aradski Gerasim | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1793. |
| Mesto rođenja | Roit |
| Datum smrti | 1850. |
| Mesto smrti | Arad |
Episkop Gerasim (svetovno Gavril Rac,[1] Roit, 1793 — Arad, 15. avgust 1850) bio je episkop Karlovačke mitropolije (od 1844 Karlovačke patriaršije), episkop Aradskй (1835 — 1850).
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rodio se 1793. godine u mestu Roit, u Biharskoj županiji. Iako ima prezime "Rac" (što znači Srbin) smatrali su ga savremenici Vlahom[2][3], jer je sa bratom Jovanom (lipovskim protom): Srbe mrzeo i gonio na svakom koraku.[4] Školovao se u Oradiji i Temišvaru, gde je završio gimnaziju, i Sremskim Karlovcima - na bogosloviji. Studirao je teologiju na univerzitetu u Beču.
Pre stupanja na vladičanski tron bio je pravoslavni sveštenik.[5] Bio je 1828. godine protoprezviter Peštiški (Peštiš (Bihor)) i "vrhovni" profesor Klerikalne škole u Aradu (1822-1835).[6] Njegov rođeni brat Jovan bio je prota u Lipovu. Postriženik je fruškogorskog manastira Rakovca.[7] 2. decembra 1834. godine proizveden u čin protosinđela[1].
3. februara 1835. godine je izabran godine za episkopa Aradskog[1]. 25. marta iste godine u Sremskim-Karlovcima je došlo do njegove episkopske hirotoniji. 18. aprila iste godine dogodila se njegova intronizacija.[8]
Kao bolestan dao je ostavku, i na njegovo mesto je došao administrator vikar, arhimandrit Patrikije Popeskul. Po drugom izvoru, vladika je umro 1850. godine,[9][1] a stolica episkopska je popunjena 1852. godine.
Po jednom izvoru, borio se Gerasim kao pravoslavni vladika protiv uvođenja unije u svojoj eparhiji koju je nametao unijatski episkop Samuil Vulkan. Biće da je to bilo ranije. Jer je sa druge strane Sava Tekelija je smatrao Raca za "unijata", i kao takvog opasnog za srpski narod. Žalio se Tekelija da Vlasi uvode svoj jezik u srpske crkve, izbacuju srpske knjige i rade na povlašivanju - iskorenjivanju Srba.[10] On je zaista podržavao Vlahe tokom njihovog preotimanja eparhije, zbog čega se zamerio Srbima. Dao je vladika da se konzistorijalni pečet ispiše na vlaškom, umesto na srpskom jeziku. Mada je to bila carska privilegija dodeljena Srbima. Uspeo je tek 1847. godine da u sabornom aradskom hramu Sv. Jovana Krstitelja uvede vlaški liturgijski jezik.[11] Zato još kada je obavljana njegova inauguracija za episkopa "aradskog, velikovaradinskog i jenopoljskog" Srbi Arađani su svečanost bojkotovali. Štitio je nepopularnog (nemoralnog) sveštenika Tekelijine crkve, Srbina pop Nićifora Atanackovića. Atanacković koji je takođe bio naklonjen uniji, prethodno je povodom njegovog ustoličenja, objavio odu vladici Racu objavljenu 1835. godine u Budimu.[12]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Sava Vuković (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro: Beograd, Unireks: Podgorica, Kalenić: Kragujevac. str. 128.
- ^ Sava Popović Tekelija: "Opisanije života", stranica 267, Novi Sad 1966.
- ^ Vera Milosavljević: "Sava Tekelija i srpska misao", stranica 71, Beograd 1998.
- ^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu", peta knjiga, 102. stranica, Novi Sad 1932.
- ^ "Letopis Matice srpske", Novi Sad 1936.
- ^ "Banatski almanah", Temišvar 1828.
- ^ https://www.carsa.rs/jedan-zapis-vladike-save-vukovica-o-smrti-i-sahrani-mitropolita-stefana-stratimirovica-slaveno-serpskago-i-vlaskog-naroda/[mrtva veza]
- ^ Mircea Păcurariu (2002). „Rat Gherasim”. Dicționarul teologilor români (na jeziku: rumunski). București: Editura Enciclopedică. str. 409.
- ^ "Zapisnik aradskog Opšćestva srpskog", Arad 1847-1851.
- ^ Sava Tekelija: "Opisanije života moga", Beograd 1989.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 4/2006.
- ^ Nićifor Atanacković: "Stihoslovie na den...", Budim 1835.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
