Episkop kostajnički Josif
| Josif Stojanović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 1775. |
| Mesto smrti | Osijek, Habzburška monarhija |
| episkop kostajnički | |
| Godine | 1754—1771 |
| Prethodnik | Arsenije Teofanović |
| Naslednik | eparhija ukinuta |
| episkop gornjokarlovački | |
| Godine | 1771—1774 |
| Prethodnik | Danilo Jakšić |
| Naslednik | Petar Petrović |
Josif Stojanović (rođen oko 1695.[1]- umro 2. marta 1775. godine, Osijek) bio je srpski pravoslavni episkop kostajnički od 1754. do 1771. godine, a potom i episkop gornjokarlovački od 1771. do 1774. godine.[2]
U misiji[uredi | uredi izvor]
Josif Stojanović je bio postrižnik sremskog manastira Vrdnika, kaluđer kojeg su tada zvali "Grešlika".[3] Zatim je dugo služio kao pridvorni jeromonah pri mitropolitskom dvoru u Sremskim Karlovcima. Prethodno je bio punih 10 godina arhiđakon u službi vladike budimskog Mihaila Miloševića. Vladika mu je po svojoj smrti 1728. godine ostavio testamentom svu imovinu "kao sinu", ali se ovaj nje nije hteo prihvatiti. Mitropolit Mojsije Petrović ga je potom sa arhimandritom Isaijom Antonovićem poslao u Srbiju, "da narod uči i utvrđuje ga vernosti k ćesaru".[4] Novi mitropolit Vićentije Jovanović ga 1731. godine postavlja za svog vikara u Grockoj i Smederevu. Tih godina Josif je u više poverljivih misija pohodio srpske krajeve u Srbiji i Banatu. Doprinosio je organizovanju nove "Ilirske regimente" (sastavljene od pravoslavnih Srba) koja je imala da ratuje pod okriljem Austrije. Zadovoljni mitropolit Jovanović ga zbog zasluga postavlja za vikara u Osijeku. Javlja se protosinđel Josif 1748. godine u Severinu, gde je administrirao episkopijom Horvatskom (Hrvatsko-severinsko vladičanstvo).[5]
Episkop kostajnički[uredi | uredi izvor]
Nakon smrti vladike Arsenija Teofanovića (1753) izabran je za novog kostajničkog episkopa, a hirotonisan je 20. januara 1754. godine u Sremskim Karlovcima od strane mitropolita Pavla Nenadovića. U to vreme, Kostajnička eparhija je obuhvatala oblast Banije i područje Varaždinskog generalata. Tokom narednih godina, episkop Josif se nije uspešno nosio sa sve većim problemima na području svoje eparhije, načinivši niz propusta u upravi, čime je izazvao negodovanje sveštenstva i naroda. Nakon raznih nevolja, morao je 1769. godine biti pokrenut postupak za njegovo razrešenje od eparhijske uprave. U isto vreme, državne vlasti su koristile neredovno stanje za sprovođenje zamisli o ukidanju ove eparhije, što je trebalo ostvariti putem njene podele, tako da je Banija pripadne Gornjokarlovačkoj eparhiji, dok je područje Varaždinskog generalata trebalo pripojiti Pakračkoj eparhiji. Sva ova pitanja, rešavana su između 1769. i 1771. godine, a za to vreme vladika Josif je na razne načine pokušavao da se održi na položaju.[6]
Episkop gornjokarlovački[uredi | uredi izvor]
Kada je početkom 1771. godine u Plaškom umro gornjokarlovački episkop Danilo Jakšić, karlovački mitropolit Jovan Đorđević (1769-1773) je uprkos svim ranijim nevoljama odlučio da za novog gornjokarlovačkog episkopa postavi upravo Josifa Stojanovića. Ova odluka uskoro se pokazala kao veoma štetna pošto je dovela do daljeg produbljivanja neredovnih prilika. Zbog starosti i sve lošijeg zdravlja, Josif Stojanović je uglavnom boravio u Kostajnici, iako je znao da njegov opstanak na dužnosti nije bio dobro primljen u eparhiji. Za to vreme, u preostalom delu eparhije zavladale su veoma nesrećne prilike, tako da je 30. juna 1774. godine vladika Josif konačno odlučio da podnese ostavku.[7] Nakon razrešenja, povukao se u Osijek, gde je umro 2. marta 1775. godine.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Javor", Novi Sad 1880.
- ^ Vuković 1996, str. 256.
- ^ "Brankovo kolo", Novi Sad 1898.
- ^ "Javor", Novi Sad 1880. str. 1526.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1905.
- ^ Grbić 1891, str. 188-192.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1854.
- ^ Grbić 1891, str. 193-204.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Grbić, Manojlo (1891). Karlovačko vladičanstvo. knj. 2. Karlovac.
- Kokotović, Budimir (2018). Grobna mesta arhijereja Karlovačkog vladičanstva. Beograd-Karlovac: Martiria.
- Orlović, Snježana (2017). Pravoslavna eparhija gornjokarlovačka: Šematizam. Beograd-Karlovac: Martiria.
- Radeka, Milan (1963). Srbi i pravoslavlje Gornje Krajine. Zagreb: Savez udruženja pravoslavnog sveštenstva.
- Radeka, Milan (1975). Gornja Krajina ili Karlovačko vladičanstvo. Zagreb: Savez udruženja pravoslavnih sveštenika.
- Točanac, Isidora (2012). „Parohije i sveštenstvo Gornjokarlovačke eparhije 1772. godine: I – Karlovački generalat” (PDF). Mešovita građa (Miscellanea). 33: 183—197. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 05. 2017. g. Pristupljeno 18. 12. 2018.
- Točanac, Isidora (2013). „Parohije i sveštenstvo Gornjokarlovačke eparhije 1772. godine: II — Banska krajina” (PDF). Mešovita građa (Miscellanea). 34: 131—147. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 03. 2018. g. Pristupljeno 18. 12. 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
