Zgrada Prvostepenog suda u Jagodini
 |
| Zgrada Prvostepenog suda u Jagodini | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Jagodina |
| Opština | Jagodina |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1908. |
Zgrada Prvostepenog suda u Jagodini podignuta je 1908. godine prema planovima koji su rađeni u Ministarstvu građevina Kraljevine Srbije, na uglu glavne ulice sa jednom od poprečnih.
Ime projektanta dugo je bilo nepoznato, dok komparativnom analizom nije primećena velika sličnost jagodinskog suda sa zgradom nekadašnjeg Prvostepenog suda u Leskovcu, za koju je projekat uradio arhitekta Svetozar Jovanović stariji. Istom analizom je uočena sličnost i sa zgradom ambasade Austrije u Beogradu, nekadašnjom kućom poznatog trgovca Dimitrija N. Krsmanovića, sagrađenom 1898/99. godine. Arhitekta ovog zdanja bio je Milorad Ruvidić, inače član Građevinskog saveta u Ministarstvu građevina Kraljevine do 1911. godine. Pretpostavlja se da je upravo on zaslužan za izgled zgrade Osnovnog suda u Jagodini.
Arhitektura zgrade[uredi | uredi izvor]
Zgrada jagodinskog suda građena je u duhu akademizma sa izvesnim dekorativnim elementima novog stila secesije, koji su naročito izraženi u enterijeru — dvoranama i holu sa monumentalnim stepeništem. Prema glavnoj ulici okrenuto je veće reprezentativno krilo, raščlanjeno središnjim rizalitom, dok je prema sporednoj ulici postavljeno manje, skromnije oblikovano krilo. Na zasečenom spoju bočnih krila modelovan je ugaoni rizalit, kao centralni motiv cele građevine.
Plan zgrade bio je funkcionalno rešen u skladu sa njenom namenom. Niz kancelarija u prizemlju i na spratu, okrenutih ka ulici, povezivali su dugi hodnici okrenuti ka dvorištu. Glavna dvorana suda nalazi se na spratu ugaonog rizalita, iznad ulaza. Dve nešto manje sale, jedna u prizemlju a druga na spratu, smeštene su u okviru rizalita bočne fasade. Obe su imale štuko dekoraciju u okviru koje su se nalazili i heraldički simboli. Raščlanjene su skromnim kordon vencima, između prizemlja i sprata, bogatije profilisanim krovnim vencem, kao i ugaonim pilastrima. Prozori oba krila uokvireni su dekorativnim bočnim profilima i natprozornicima, koji čine celinu sa malim kružnim prozorima u potkrovlju. U likovnom oblikovanju fasada glavna pažnja bila je posvećena rizalitima koji su u tom smislu gotovo jednaki.
Nešto bogatije naglašen je ugaoni rizalit sa glavnim ulazom u zgradu. U njegovoj kompoziciji dominiraju tri velika polukružno završena prozora glavne sudske sale, između kojih su pilastri sa jonskim kapitelima. Uglovi rizalita naglašeni su masivnim pilastrima obrađenim u duhu secesije. Završni motiv ove fasade predstavlja kompozicija sa državnim grbom u atici nad krovnim vencem. Monumentalnost ovog središnjeg dela sudskog zdanja potencirana je i nadvišenim četvorovodnim krovom u vidu zarubljene piramide, nad kojim je dekorativni element u vidu ograde od kovanog gvožđa.
