Златица (биљка)
| zlatica | |
|---|---|
| |
| Solidago virgaurea minuta | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Divizija: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Binomno ime | |
| Solidago virgaurea | |
Zlatica (čelebi grana, zlatna šiba, štapika) ili lat. Solidago virgaurea je biljka iz porodice glavočika (Asteraceae).
Opis biljke[uredi | uredi izvor]
Višegodišnja zeljasta biljka visoka 20-100 cm, uspravne, najčešće nerazgranate stabljike koja je okrugla i blago uzduž izbrazdana. Donji deo stabljike je go, dok je gornji obrastao proređenim, kratkim dlakama. Listovi imaju naizmeničan raspored, donji su na kratkoj dršci i testerasto nazubljeni, a gornji su bez drške i imaju ceo obod. Jezičasti i cevaasti cvetovi sakupljeni su užute, mirisne glavice, a one su grupisane u guste, vršne grozdaste ili metličaste cvasti.
Hemijski sastav droge[uredi | uredi izvor]
Kao droga upotrebljava se vršni deo biljke u cvetu. Osim u lekovite svrhe, kultivisane vrste zlatice se koriste kao ukrasne biljke, a cvetovi potopljeni u vodi su sredstvo za bojenje vune i svile. Čitava biljka sadrži lekovite supstance, od kojih su najvažniji tanini, saponini, gorke materije, flavonoidi, bojene materije, organske kiseline, eterično ulje i dr. Koristi se kao čaj, tinktura (u 70% alkoholu), vino.
Upotreba[uredi | uredi izvor]
U narodnoj medicini je poznata kao sredstvo za lečenje bolesti bubrega i mokraćnih puteva. Smiruje kašalj, poboljšava iskašljavanje sekreta i pomaže kod upale krajnika, grla i pluća kao i kod bronhitisa i astme. Smanjuje bolove kod reume, gihta i artritisa, kao i nekih hroničnih kožnih bolesti. Zbog sadržaja tanina koristi se kod upala za ispiranje usta i ždrela i kod proliva izazvanih nicanjem zuba kod dece, a pospešuje zaceljivanje rane posle vađenja zuba. Zvanična medicina, takođe, priznaje lekovita dejstva ove biljke pa se ona koristi za spravljenje različitih lekovitih čajeva, praškova, masti i krema.
Upotreba čelebi grane je, zbog prisustva saponina, ograničena na 4-6 sedmice u propisanim dozama. Osim toga, negde se u literaturi sreću podaci o otrovnosti ove biljke pa se usled toga savetuje opreznost pri upotrebi.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.
