Izlučivanje bakterija mokraćom
| Izlučivanje bakterija mokraćom | |
|---|---|
| Sinonim | Bacteruria |
 | |
| Veći broj bakterija u obliku štapića prikazanih između većih belih krvnih zrnaca na mikroskopiji mokraće kod osobe sa infekcijom mokraćnih kanala | |
| Specijalnosti | urgentna medicina, infektologija |
| Tipovi | Asimptomatska, simptomatska |
| Dijagnostički metod | analize mokraće, urinokultura |
| Lečenje | Na osnovu simptoma ili faktora rizika |
| Frekvencija | Asimptomatska: 3% (do 50% žena u staračkim domovima) Simptomatska:do 10% žena godišnje |
Izlučivanje bakterija mokraćom ili bakteriurija jedan je od simptoma u urologiji koji se koristi za prisustvo bakterija u mokraći.[1]
Može se klasifikovati kao asimptomatska i simptomatska. Asimptomatska bakteriurija se definiše kao prisustvo jedne ili više bakterijskih vrsta, u broju od ≥105 bakterijskih kolonija/ml, koje se izoluju iz mokraće koja je uzorkovana na odgovarajući način, bez obzira na prisustvo piurije, ali u odsustvu simptoma i znakova infekcije mokraćnih puteva (IMP). Simptomatska bakteriurija se definiša kao infekcije mokraćnih puteva, obično od strane jednog mikroorganizma, koja se najčešće javlja kod žena u reproduktivnom dobu.[2] Ova podela omogućava pravilnu procenu i lečenje bakteriurije i objašnjava ulogu interprofesionalnog tima u lečenju pacijenata sa ovim stanjem.[3]
Javlja se u 3-7% žena između 16-65 godina a samo u 0,1% muškaraca. Učestalost bakteriurije se povećava sa starenjem, a posebno u muškaraca posle 65 godina.[3]
Dijagnoza bakteriurije može se postaviti na osnovu kombinacije simptoma i pozitivne analize mokraće ili urinokulture.[3]
Značaj bakteriurije i indikacije za lečenje razlikuju se u zavisnosti od toga da li je ona otkrivena kod bolesnika sa normalnim mokraćim sistemom ili kod onih koji imaju bilo koju udruženu bolest ili stečenu ili urođenu anomaliju.[4]
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Bakteriurija se definiše kao prisustvo bakterija u mokraći i može se klasifikovati kao:[4]
Simptomatska bakteriurija[uredi | uredi izvor]
Simptomatska bakteriurija, koja se definiše kao infekcija mokraćnih puteva obično izazvana od strane jednog mikroorganizma, ili kao infekcije:
- donjih mokraćnih puteva (cistitis i prostatitis),
- infekcija gornjih mokraćnih puteva (pijelonefritis i pionefroza)
Asimptomtska bakteriurija[uredi | uredi izvor]
Asimptomtska bakteriurija se definiše kao kolonizacija sa jednim ili više organizama u uzorku mokraće bez simptoma ili znakova infekcije. Asimptomatska bakteriurija obično je uzrokovana bakterijom Ešerihija koli.[5] Drugi potencijalni patogeni su Klebsijela i streptokoki grupe B.[5][6] Češći je kod žena, starijih osoba, kod štićenika ustanova za dugotrajnu negu. kod osoba sa dijabetesom, kod osoba sa plasiranim mokračnim kateterom i kod osoba sa povredama kičmene moždine.
Takođe postoji veza između asimptomatske bakteriurije kod trudnica sa malom porođajnom težinom, prevremenim porođajem, cistitisa, infekcijom novorođenčeta i smrti fetusa.[5] Bakteriurija u trudnoći može da povećava rizik od preeklampsije.[7]
Epidemiologija[uredi | uredi izvor]
Pojava asimptomatske bakteriurije u odnosu na infekcije mokraćnih puteva varira među različitim populacijama. Mlađe, zdrave osobe mogu imati asimptomatsku bakteriuriju, ali je ona retka u poređenju sa starijim odraslim osobama.
Američko društvo za infektivne bolesti objavilo je podatke o prevalenciji asimptomatske bakteriurije koja je prikazana na ovoj tabeli:
| Grupe | Prevalenca (u %) | |
|---|---|---|
| Zdrave žene u premenopauzi | 1,0 do 5,0 | |
| Trudnice | 1,9 do 9,5 | |
| Žene u postmenopauzi (50 do 70 godina starostie) | 2,8 do 8,6 | |
| Osobe sa dijabetesom | Žene | 9,.0 do 27,0 |
| Muškarci | 0,7 do 1,0 | |
| Stariji ljudi koji žive u zajednici | Žene (starije od 70 godina) | >15,0 |
| Muškarci | 3,6 do 19,0 | |
| Stariji korisnici dugotrajne nege | Žene | 25,0 do 50,0 |
| Men | 15,0 do 40,0 | |
| Osobe sa lezijom kičmene moždine | Povremeni kateter | 23,0 do 89,0 |
| Sfinkterotomija i kondom kateter | 57,0 | |
| Osobe na hemodijalizi | 28,0 | |
| Osobe sa stalnim urinarnim kateterom | Kratkotrajno | 9,0 do 23,0 |
| Dugotrajno | 100 | |
Prema podacima Američkog društvo za infektivne bolesti utvrđeno je da žene i muškarci stariji od najmanje 70 godina imaju prevalenciju od 10,8% do 16% i 3,6% do 19%, što je respektivno. Korisnici dugotrajne nege takođe su imali povećanu prevalenciju sa 25% do 50% kod žena korisnika ovih usluga i 15% do 40% kod muškaraca.[8]
Dugotrajna upotreba stalnih urinarnih katetera je takođe povezana sa 100% prevalencijom asimptomatske bakteriurije, za razliku od kratkotrajne upotrebe katetera sa do 23% prevalencije.
Žene koja boluju od šećerne bolesti pokazale su povećanu stopu prevalencije u poređenju sa muškim sa šećernom bolesti, 9% do 27% u odnosu na 0,7% do 11%, što je respektivno.[8]
Što se tiče infekcije mokraćnih puteva, kod žena je veća verovatnoća da će ih razviti nego kod muškaraca, iako se porast primećuje kod muškaraca nakon 50. godine života. Otprilike 50% žena će razviti najmanje jednu infekciju mokraćnih puteva tokom svog života, pri čemu 1 od 3 žene ima infekciju donjih mokraćnih puteva do 24 godine. Kod mlađih žena, recidiv infekcije donjih mokraćnih puteva je 25% u roku od 6 meseci od prve pojave infekcije.
Ako se trudnice sa asimptomatskom bakteriurijom ne leče, do 40% će razviti infekciju donjih mokraćnih puteva, ali stvarna incidenca infekciju donjih mokraćnih puteva u trudnoći je samo 4%. Infekciju donjih mokraćnih puteva su druga najčešća infekcija za sve starije osobe koje nisu na dugotrajnoj nezi, čineći 25% svih infekcija.
Pojedinci sa stalnim urinarnim kateterima su u većem riziku od razvoja infekcije donjih mokraćnih puteva. Najčešća bolnička infekcija u bolnicama i staračkim domovima su infekcije mokraćnih puteva povezane sa kateterom.[8]
Etiologija[uredi | uredi izvor]
Postoji više načina da se mokračni putevi koloniziraju ili inficiraju bakterijama. Tipični pacijenti koji često kolonizuju mokraču bakterijama su oni stariji od 65 godina ili oni koji ispunjavaju jedan od sledećih uslova:[1]
- dugotrajni stalni urinarni kateteri, koji kod pojedinaca može izazvati kolonizaciju mokraćnih puteva bakterijam u roku od 48 sati od postavljanja
- neurogene bešika
- urinarna stoma
- žene u postmenopauzi, koje mogu biti izložene većem riziku od kolonizacije zbog gubitka kiselog vaginalnog pH.
- žene u trudnoći
Uobičajene bakterije koje kolonizuju mokraćne puteve su bakterije i gljivice koje uključuju Escherichia coli (najčešći patogen povezan sa infekcijom mokraćnih puteva), Enterococcus species, Candida species. Pacijenti sa kolonizovanim bakterima u mokraćnim putevima mogu biti asimptomatski, ili će postati simptomatski, i zbog infekcije moraju se lečiti. Žene imaju veću vjerovatnoću od muškaraca da razviju infekcijom mokraćnih puteva zbog njihove anatomije urogenitalnog trakta.[9][10][11][12]
Patofiziologija[uredi | uredi izvor]
Žene često razvijaju infekciju donjih mokraćnih puteva zbog toga što je mokraćna cev blizu rodnice i rektuma, što može dovesti do nenamernog unošenja fekalne flore u mokraćne puteve. Bakterije iz mokraćne cevi mogu da prežu e u mokraćnu bešiku i izazovu cistitis, a ako iz bešike preko mokraćovoda dođu do bubrega, onda se razvija pijelonefritis. Pijelonefritis se takođe može javiti i usled kolonizacije bubrega bakterijama preko limfnog sistema.[4]
Kada muškarci razviju infekciju donjih mokraćnih puteva, uključujući prostatitis, to je obično zbog opstrukcije kao što je urinarni kamen ili uvećana prostata.
Umetanje hroničnog stalnog urinarnog kateteratakođe je faktor rizika za razvoj infekcije donjih mokraćnih puteva. Mikroorganizmi se mogu uneti u mokraćne puteve preko katetera putem fekalnih ili kožnih kontaminanata pacijenta ili kontakta sa zdravstvenim osobljem (jatrogena infekcija).
Dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Analiza mokraće i urinokultura su najvažniji laboratorijski nalazi koji se koriste za određivanje da li pojedinac ima infekciju mokraćnih puteva ili ne. Ovom analizom mora da se utvrdi da li su vrednosti belih krvnih zrnaca u mokraći (VBC) i leukocitne esteraze (LE) abnormalno visoke, što ukazuje na piuriju i moguću infekciju. Druge abnormalnosti se mogu primetiti analizom mokraće kod pojedinca sa infekcijom mokraćnih puteva uključuju pozitivnu vrednost nitrita. [13][14][15]
Ako se analiza mokraće smatra značajnom za infekciju mokraćnih puteva kod simptomatskog pacijenta bez drugih razloga za abnormalne nalaze (npr. asimptomatska osoba sa hroničnim postavljanjem urinarnog katetera), onda treba započeti empirijsku terapiju antibioticima. Empirijsko lečenje negativnog mokračnog nalaza može biti prikladno ako je pacijent neutropeničan i ako je utvrđeno da ima infekciju mokraćnih puteva na osnovu drugih faktora, uključujući značajan broj mikroorganizama u urinokulturi sa znacima i simptomima infekcije. Kada se analizom mokraće pod mikroskopskim poljem velike snage utvrdi više od 20 skvamoznih ćelija smatra se da je mokraća kontaminirana uzorak treba uzeti u obzir pre početka primene antibiotika da bi se utvrdilo da li je primena zaista indicirana. Ako analiza mokraće pokaže povišene VBC (više od 10) i LE (pozitivna vrednost), a osoba ima hronični stalni kateter, potrebno je dodatno razmotriti da li pacijent ima kliničke simptome infekcije mokraćnih puteva pre početka lečenja. Hronični stalni urinarni kateter sa bakteriurijom može iritirati zid bešike što dovodi do piurije bez stvarne infekcije.[4]
Urinokultura
Urinokulturu treba obavezno uradita, a kada rezultati urinokulture budu dostupni, trebalo bi utvrditi da li se patagon koji formira kolonije po mililitru (mL) smatra značajnim za infekciju mokraćnih puteva u odnosu na moguću kontaminaciju.
Slikovne metode
Metode snimanja nisu rutinski indikovane kod cistitisa ili akutnog nekomplikovanog pijelonefritisa, ali mogu biti od pomoći u određenim stanjima. Osobe sa upornim simptomima nakon 48 do 72 sata odgovarajuće antibiotske terapije trebalo bi da se podvrgnu slikovnoj evaluaciji gornjih mokraćnih puteva, kao i pacijenti sa pijelonefritisom koji izgledaju teško bolesni.
Kompjuterizovana tomografija (CT) bez kontrasta je obično dijagnostička metoda izbora, dok je kontrastno sredstvo neophodno kada su potrebne studije perfuzije bubrega. Pošto ne postoje klinički znaci koji mogu pouzdano razlikovati jednostavan akutni pijelonefritis od opasne, opstruirane pionefroze koja zahteva hitnu operaciju, treba razmotrite pre snimanja da li postoji istorija kamena u bubregu ili klinička sumnja na kamen u bubregu.
Diferencijalna dijagnoza[uredi | uredi izvor]
Diferencijalno dijagnostički od bakteriurije treba imati u vidu sledeća stanja i bolesti:
- Akutni pijelonefritis
- Rak bešike
- Hlamidijama izazvana genitourinarna infekcija
- Nebakterijski cistitis
- Emfizematozni pijelonefritis
- Emfizematozni cistitis
- Intersticijski cistitis
- Zapaljenjsku bolest karlice
Terapija[uredi | uredi izvor]
Odrasle osobe za koje je utvrđeno da imaju asimptomatsku bakteriuriju obično ne treba lečiti osim ako su trudne, ili su podvrgnute genitourinarnoj proceduri ili su imunokompromitovane (neutropenija, transplantacija bubrega). Pre nego što se započne primena antibiotika kod osoba sa poznatom infekcijom mokraćnih puteva trebalo bi prvo ukloniti ili zameneti urinarni kateter. Među antibiotike za lečenje infekcije mokraćnih puteva spadaju:
- fluorokinoloni,
- sulfametoksazol/trimetoprim,
- beta-laktami,
- nitrofurantoin (koji je indikovan samo za cistitis).
Povećanje otpornosti bakterija na uobičajene oralne antibiotike nametnulo je neophodnost pažljivog pregleda rezultata osetljivosti urinokulture. Otpornost na patogena koja se javlja u infekciji mokraćnih puteva javljaa se ne samo u stacionarnom okruženju, već i u ambulantnim uslovima. Mađu ovim vrstama spadaju E. Coli i Klebsiella koje postaju otporne preko beta-laktamaze proširenog spektra. Postoje neki izuzeci, ali ovi mehanizmi rezistencije dovode do in vivo kliničkih neuspeha kod svih penicilina, cefalosporina i monobaktama. Karbapenemi su tipično izabrana klasa lekova koji su kod ovih patogena otpornih na više lekova.
Lokalne podatke antibiograma treba pregledati kako bi se odredile najbolje opcije empirijske terapije za infekciju mokraćnih puteva . Ovo zahteva određivanje najbolje opcije za organizme kao što su E. Coli, Klebsiella species, i Proteus. Poželjno je da osetljivost za date bakterije bude 80% do 90% ili veća od nedavnih podataka o lokalnoj osetljivosti mokraće. Empirijska terapija takođe treba da bude određena na osnovu individualnih alergija i svih nedavnih urinarnih kultura pojedinca u slučaju da je potrebno da se pokriju bilo koji organizmi otporni na više lekova.
Kada se saznaju rezultati osetljivosti kulture pojedinca, terapiju treba modifikovati kako bi se osiguralo da se koristi antibiotik sa najužim spektrom koji pokriva mikroorganizam koji se leči, a da se i dalje postigne odgovarajuća penetracija u bešiku i bubrege po potrebi. Ako pacijent takođe ima infekciju krvotoka zbog istog organizma kao infekciju mokraćnih puteva, poželjan je baktericidni antibiotik. U ovim slučajevima antibiotik bi trebalo da ima najmanje 90% oralne bioraspoloživosti ako je oralni antibiotik odgovarajuća opcija za oba mesta infekcije. Bilo koji antibiotik koji zahteva doziranje putem bubrega treba proceniti na osnovu klirensa kreatinina pojedinca ili procenjene brzine glomerularne filtracije. Kada se antibiotik na odgovarajući način smanji, trebalo bi preduzeti još jedan korak kako bi se obezbedilo sprovođenje antimikrobne terapije.
Trajanje terapije bi trebalo da bude dovoljno dugo za iskorenjivanje patogena, ali ne preterano dugo kako ne bi izazove neželjene događaje ili rezistenciju. Pacijenti sa nekomplikovanim cistitisom se obično leče od 3 do 7 dana, u zavisnosti od izabranog antibiotika. Kod nekomplikovanog pijelonefritisa, terapija antibioticima se kreće od 5 do 14 dana. Kod komplikovanog cistitisa i pijelonefritisa lečenje može trajati od 7 do 14 dana, u zavisnosti od individualnih okolnosti.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Bakteriurija: uzroci, simptomi, dijagnoza, lečenje”. sr-m.iliveok.com. Pristupljeno 2023-07-18.
- ^ Najar, M. S.; Saldanha, C. L.; Banday, K. A. (2009). „Approach to urinary tract infections”. Indian Journal of Nephrology. 19 (4): 129—139. ISSN 1998-3662. PMC 2875701
. PMID 20535247. doi:10.4103/0971-4065.59333 .
- ^ a b v Geerlings, Suzanne E. (2016). „Clinical Presentations and Epidemiology of Urinary Tract Infections”. Microbiology Spectrum. 4 (5). ISSN 2165-0497. PMID 27780014. doi:10.1128/microbiolspec.UTI-0002-2012.
- ^ a b v g Crader, Marsha F.; Kharsa, Antoine; Leslie, Stephen W. (2022), Bacteriuria, StatPearls Publishing, PMID 29489257, Pristupljeno 2023-02-20
- ^ a b v Smaill, Fiona M.; Vazquez, Juan C. (25. 11. 2019). „Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11.
- ^ Emami A, Javanmardi F, Pirbonyeh N (avgust 2020). „Antibiotic resistant profile of asymptomatic bacteriuria in pregnant women: a systematic review and meta-analysis”. Expert Review of Anti-Infective Therapy. 18 (8): 807—815. PMID 32321329. S2CID 216084453. doi:10.1080/14787210.2020.1759420..
- ^ Szweda, H.; Jóźwik, M. (2016). „Urinary tract infections during pregnancy - an updated overview”. Developmental Period Medicine. 20 (4): 263—272. PMID 28216479..
- ^ a b v g Colgan R, Nicolle LE, McGlone A, Hooton TM (septembar 2006). „Asymptomatic bacteriuria in adults”. American Family Physician. 74 (6): 985—990. PMID 17002033..
- ^ „Pattern of Urinary Antibiograms in a Tertiary Care Hospital of Eastern India”. J Assoc Physicians India. 64 (4): 26—30. april 2016. PMID 27734638..
- ^ Detweiler, Keri; Mayers, Daniel; Fletcher, Sophie G. (novembar 2015). „Bacteruria and Urinary Tract Infections in the Elderly”. Urol Clin North Am. 42 (4): 561—8. PMID 26475952. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.002..
- ^ Mamuye, Yeshwondm (mart 2016). „Antibiotic Resistance Patterns of Common Gram-negative Uropathogens in St. Paul's Hospital Millennium Medical College”. Ethiop J Health Sci. 26 (2): 93—100. PMID 27222621. S2CID 17995907. doi:10.4314/ejhs.v26i2.2..
- ^ „Infections in diabetes”. J Pak Med Assoc. 65 (9): 1028—30. septembar 2015..
- ^ Detweiler, Keri; Mayers, Daniel; Fletcher, Sophie G. (novembar 2015). „Bacteruria and Urinary Tract Infections in the Elderly”. Urol Clin North Am. 42 (4): 561—8. PMID 26475952. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.002.
- ^ Bookallil M, Chalmers E, Andrew B. Challenges in preventing pyelonephritis in pregnant women in Indigenous communities. Rural Remote Health. 2005 Jul-Sep;5(3):395.
- ^ Prasad, A.; Cevallos, M. E.; Riosa, S.; Darouiche, R. O.; Trautner, B. W. (jul 2009). „A bacterial interference strategy for prevention of UTI in persons practicing intermittent catheterization”. Spinal Cord. 47 (7): 565—9. PMC 2705471 . PMID 19139758. doi:10.1038/sc.2008.166.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- US Preventive Services Task Force; Owens, D. K.; Davidson, K. W.; Krist, A. H.; Barry, M. J.; Cabana, M.; Caughey, A. B.; Doubeni, C. A.; Epling Jr, J. W.; Kubik, M.; Landefeld, C. S.; Mangione, C. M.; Pbert, L.; Silverstein, M.; Simon, M. A.; Tseng, C. W.; Wong, J. B. (2019-09-24). „Screening for Asymptomatic Bacteriuria in Adults: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement”. JAMA. 322 (12): 1188—1194. PMID 31550038. S2CID 202746652. doi:10.1001/jama.2019.13069..
- Raz R. Asymptomatic bacteriuria. Clinical significance and management. Int J Antimicrob Agents. 2003 Oct. 22 Suppl 2:45-7.
- Lin E, Bhusal Y, Horwitz D, et al. Overtreatment of enterococcal bacteriuria. (2012-01-09). „Overtreatment of enterococcal bacteriuria”. Arch Intern Med. 172 (1): 33—8. PMID 22232145. doi:10.1001/archinternmed.2011.565..
- Mody, L.; Juthani-Mehta, M. (2014-02-26). „Urinary tract infections in older women: A clinical review”. JAMA. 311 (8): 844—54. PMC 4194886 . PMID 24570248. doi:10.1001/jama.2014.303..
- Matuszkiewicz-Rowińska, J.; Małyszko, J.; Wieliczko, M. (2015-03-16). „Urinary tract infections in pregnancy: Old and new unresolved diagnostic and therapeutic problems”. Arch Med Sci. 11 (1): 67—77. PMC 4379362 . PMID 25861291. doi:10.5114/aoms.2013.39202..
- Kazemier, B. M.; Koningstein, F. N.; Schneeberger, C.; Ott, A.; Bossuyt, P. M.; De Miranda, E.; Vogelvang, T. E.; Verhoeven, C. J.; Langenveld, J.; Woiski, M.; Oudijk, M. A.; Van Der Ven, J. E.; Vlegels, M. T.; Kuiper, P. N.; Feiertag, N.; Pajkrt, E.; De Groot, C. J.; Mol, B. W.; Geerlings, S. E. (novembar 2015). „Maternal and neonatal consequences of treated and untreated asymptomatic bacteriuria in pregnancy: A prospective cohort study with an embedded randomised controlled trial”. Lancet Infect Dis. 15 (11): 1324—33. PMID 26255208. doi:10.1016/S1473-3099(15)00070-5..
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Klasifikacija | |
|---|---|
| Spoljašnji resursi |
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
