Inukšuk

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Inukšuk kod Iglolika, Nunavutu, Kanadi.

Inukšuk (Inuktitut: ᐃᓄᒃᓱᒃ) ili Inuksuit u množini (Inuktitut: ᐃᓄᒃᓱᐃᑦ)[1] su znamenite stene koje su ljudi pravili i koje su inuitski narodi uzimali. Ove građevine mogu biti pronađene u oblastima Aljaske, severne Kanade i Grenlanda. Oblast u kojima se nalaze, severno od severnog polarnika, je najviše pokrivena tundrom.

Po istoriji, inukšuk je korišćen kao obeležja za puteve i orijentaciju, kako bi pomogli čoveku da zna gde se nalazi.[2] Narod Inupiata u severnoj Aljasci je koristio inuksuit kao pomoć u čuvanju jelena u specijalizovanim oblastima za klanje.[3] Variranjem po visini i veličini, inuksuit ima svoje drevne grane inuitskog naroda.[4]

Po istorijskim činjenicama, najobičnije vrste inukšuka su pravljene od kamena koje su bile postavljane iznad kamena. Najprostiji tip ovih struktura su samo uspravno postavljene stene. Postoje neke rasprave o tome da li su se pojavile ove stenovite građevine bile razvijene u inuitskoj kulturi pre dolaska i kolonizacije evropljana na ovim prostorima.

Na Inukšuk pointu na Bafinovom ostrvu, nalaze se više od 100 inuksuita. Ovo područje je određeno narodnim istorijskim područjem Kanade u 1969. godini.[5]

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Inukšuk na Foks poluostrvu u Kvebeku, Kanadi.

Reč inukšuk dolazi iz inuitske morfeme inuk, što znači "osoba", dok sufiks suk / shuk znači "zamena" ili "alternativa", što znači da reč inukšuk znači ono što deluje u svojstvu čoveka.[6] U Nunaviku i južnim delovima Bafinovog ostrva, inukšuk se naziva kao inutšuk. U raznim nunavutskim dijalektima, postoji etimološki srodno ime za inuksuit kao inuksugak (u množini inuksugait).

Torov čekić na poluostrvu Ungavi u Kvebeku, možda je isto inukšuk.

Današnje korišćenje[uredi | uredi izvor]

Inukšuk na zastavi Nunavuta.

Inukšuk se i danas koristi kao simbol inuitske kulture i tradicije. Na zastavi Nunavuta, Kanadskoj teritoriji, nalazi se inukšuk u centru zastave, kao što se nalazi i u zastavi Nunasiavuta. U Visokoj Školi "Inukšuk" u Ikaluitu je nazvan po tim stenovitim građevinama.

Po Ginisovom knjigom rekorda, najviši Inukšuk ikada napravljen se nalazi u Šombergu u kanadskoj teritoriji Ontario, visok je 11,377 metara i napravljen je 2007. godine.[7]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Spalding, Alex (1998). Inuktitut : a multi-dialectal outline dictionary (with an Aivilingmiutaq base). Thomas Kusugaq. Iqaluit, NT: Nunavut Arctic College. ISBN 1-896204-29-5. OCLC 39354748. 
  2. ^ Gray, Charlotte (2004). The museum called Canada : 25 rooms of wonder. Nancy Tong, Sara Angel. Toronto: created and produced by Otherwise Editions for Random House Canada. ISBN 0-679-31220-X. OCLC 54774774. 
  3. ^ „Wayback Machine” (PDF). web.archive.org. 2008-05-30. Arhivirano iz originala 30. 05. 2008. g. Pristupljeno 2021-04-21. 
  4. ^ „The Inuit Inukshuk - Canadian Arctic Inukshuks and Inuit of Canada”. www.freespiritgallery.ca. Pristupljeno 2021-04-21. 
  5. ^ „HistoricPlaces.ca - HistoricPlaces.ca”. www.historicplaces.ca. Pristupljeno 2021-04-21. 
  6. ^ „LivingDictionary.com - Online casino dictionary”. www.livingdictionary.com. Pristupljeno 2021-04-21. 
  7. ^ „Tallest Inukshuk”. Guinness World Records (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-21. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Инукшук&oldid=26891106”