Kir I

Kir I
Lični podaci
Puno ime	Kir I od Anšana
Datum rođenja	?
Datum smrti	oko 580. p. n. e.
Mesto smrti	Anšan,
Porodica
Potomstvo	Kambiz I
Roditelji	Teisp
Dinastija	Ahemenidi
Period	oko 640. p. n. e. - oko 580. p. n. e.
Prethodnik	Teisp
Naslednik	Kambiz I

Kir I (stpers. Kuruš, grč. Κύρος, pers. کوروش) bio je kralj Anšana od oko 640. p. n. e. do svoje smrti oko 580. p. n. e. Njegov otac Teisp osvojio je Anšan i time postavio temelje Persijskog carstva. Nasledio ga je sin Kambiz I.

Poreklo

Kir I pripada dinastiji Ahemenida i unuk je osnivača te dinastije Ahemena. Njegov otac je Teisp, koji je pred svoju smrt podelio kraljevstvo za svoja dva sina, tako da Kir I dobije Anšan, a njegov brat Arijaramn postane kralj Persije (u to vreme samo jedna od mnogobrojnih provincija u Iranu, a ne Ahemenidsko Persijsko carstvo čiji je osnivač Kirov unuk Kir II Veliki).

Pre vladavine

Podaci o Kiru I pre njegove vladavine oskudni su kao i uopšte podaci o njemu. Prvi put se pominje u 652. p. n. e. kada se vavilonski kralj Šamaš-šum-ukin (vladao 668. p. n. e. - 648. p. n. e.) pobunio protiv svog brata asirskog kralja kraljeva Asurbanipala (vladao 668. p. n. e. - 627. p. n. e.). Kir I pominje se kao saveznik Šamaš-šum-ukina. Rat između braće završio se porazom i samoubistvom Šamaš-šum-ukina.

Vladavina

Politička karta Bliskog istoka oko 600. p. n. e..

Nakon što je Asurbanipal porazio Elam postao je vladar nad nekoliko elamskih saveznika, među kojima se spominje i Kuras. Njegov stariji sin Aruku navodno je poslat da plati danak asirskom kralju. Kuras je posle toga nestao iz istorijskih zapisa, ali bi njegovo poistovećivanje sa Kirom I bilo prihvatljivo.

Asurbanipal je umro 627. p. n. e.. Međutim, Kir I je najverovatnije nastavio da plaća danak narednim asirskim kraljevima, Asurbanipalovim sinovima Ašur-etil-ilaniju (vladao 627. p. n. e. - 623. p. n. e.) i Sinšariškunu (vladao 623. p. n. e. - 612. p. n. e.). Obojica su bili neprijatelji medijskog kralja Kijaksara (vladao 633. p. n. e. - 584. p. n. e.) i njegovog saveznika vavilonskog kralja Nabopolasara (vladao 626. p. n. e. - 605. p. n. e.). Saveznici su osvojili asirski glavni grad Ninivu 612. p. n. e., iako su se ostaci asirske vojske još tri godine pružali otpor u gradu Haranu. To je značilo kraj Novoasirskog carstva.

Medija i Vavilon su podelili asirsku teritoriju čime je Anšan pripao Mediji. Kir I je najverovatnije proveo svoje poslednje dane kao vazal Kijaksara ili njegovog sina Astijaga (vladao 584. p. n. e. - 550. p. n. e.).

Kraj vladavine

Kira I nasledio je njegov sin Kambiz I. Kirov unuk je možda najpoznatiji persijski vladar Kir Veliki, osnivač Ahemenidskog Persijskog carstva.

Spoljašnje veze

• Kir I. od Anšana, livius.org Arhivirano na sajtu Wayback Machine (22. decembar 2012)
• Arukku sa „Encyclopædia Iranica“

Reference

• A. Shapur Shahbazi: Cyrus I sa: Encyclopædia Iranica, 6. poglavlje, str. 516.