Korisnik:Faust002/pesak

Stola (lat. stola (pl. stolae)) je bila tradicionalna odeća rimskih matrona, nasuprot togama koje su bile uglavnom karakteristične za punoletne Rimljane, odnosno muškarce koji su imali rimsko građansko pravo. U rimskoj književnosti poznata je i kao vestis longa, što se može prevesti kao duga haljina. U upotrebi je bila skoro 400 godina, od perioda srednje republike do ranog carstva.

Istorija

Stola se kao termin prvi put pominje u rimskoj lirici, odnosno tragedijama pesnika Kvinta Enija (lat. Quintus Ennius, 239. p. n. e.―169. p. n. e.) koji je termin preuzeo iz grčkog στολή koji može označavati i mušku i žensku odeću i preveo ga kao stola i u posrednim izvorima . Već početkom prvog veka pre nove ere, u svakodnevnom životu grčka pozajmljenica stola potisnula je iz upotrebe originalni latinski naziv vestis longa rimske matrone koja se zadržala samo kao prikladniji stilski izraz u rimskoj lirici.

Karakteristike

Stola se karakteriše kao duga, obimna haljina bez rukava koja je vrlo slična klasičnom grčkom peplosu (peplos). Obično nosila preko pottunike (subucula) i ispod ogrtača (pallium). Sa ostalom odećom bila je povezana brošom (fibula). Smatrala se simbolom udatih žena, matrona koje su time isticale svoj status. Pored matrona, veruje se da su stole nosile i sveštenice vestalke.

Boja

Dostupni pisani rimski izvori ne pominju karakterističnu boju stole, odnosno pisci su se više interesovali da dokažu da boja nije bila eksplicitno određena. Nema dokaza ni da je boja stole bila zakonski regulisana. Kao dostupni izvori mogu poslužiti statue ili freske sa sačuvanim delovima pigmenata boja koji su u tamnijim nijansama. Kao indicije mogu poslužiti satire Horacija i Varona koji pominju belu, ljubičastu i svetlocrvenu boju ženskih haljina.

Savremeni uticaji

Kao jedan od najistaknutijih primera upotrebe stole u poznijim vremenima, a koja se oslanja na izvorne antičke uzore, jeste statua Kipa slobode u Njujorku.