Korisnik:Lazar Baltic/Radionica
Holandija[uredi | uredi izvor]
Holandija je država u Evropi. Na istoku graniči se sa Nemačkom, a na jugu sa Belgijom, dok se na zapadu graniči sa Severnim morem.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Holandiju su naselili Kelti, a potom Germani. Bila je deo Rimeske imperije. U 8. veku širi se hrišćanstvo. Posle se razvijalo zanatstvo, pa onda brodska trgovina. Često je menjala gospodare. Bila je važno kulturno područje pogotovo u Renesansi.
Godine 1589. formirana je Utrechtska unija koja se borila protiv španaca u osamdesetogodišnjem ratu. Priznata je 1588. od Španije. U početku se zvala Republika ujedinjenih provincija a kasnije Holandija.
Početkom 17. veka doživela je veliki napredak. Uskoro je postala jedna od najjačih trgovačkih sila. Zauzela je neka područja u Indiji, Istočnoj Indiji, Južnoj Africi i Severnoj Americi. U to vreme Holandija je bila najbogatija zemlja Evrope. U njenim bankama bilo je najviše novca. Od sredine 17. veka gubi svoj značaj.
Gubi ratove protiv Engleza, Francuza potom svoje kolonije. U ratu protiv revolucionarne Francuske je poražena i osvojena. Napoleon je kasnije stvorio Batovsku republiku, a kasnije anektirao Francuskom carstvu.
Nakon Bečkog kongresa 1815. Holandija je deo svojih kolonija izgubila u korist Britanske Imperije, a to je kompenzirano aneksijom Belgije. Međutim, 1830. godine Belgija je oružanim ustankom izborila nezavisnost.
U Prvom svetskom ratu Holandija je bila neutralna, ali za vreme Drugog svetskog rata ju je 1940. godine napala i okupirala nacistička Nemačka. Njene posede u Indoneziji je 1942. okupirao Japan. Nakon završetka rata ti su posedi proglasili nezavisnost, što je Holandija priznala nakon rata koji je trajao do 1949. godine.
Nakon rata Holandija se relativno brzo oporavila, potom postala glavni zagovornik regionalne saradnje koja je uključivala stvaranje Beneluksa, a kasnije projekta evropskog ujedinjenja. Tako je Holandija bila među 6 originalnih potpisnica Rimskog ugovora kojim je 1957. formirana Evropska ekonomska zajednica, a 1991 je na njenoj teritoriji potpisan Maastrichtski ugovor kojim se EEZ transformirala u Evropsku Uniju. Muđutim Holandski birači su evropsko ujedinjenje usporili odbivši na referendumu Ustav EU 2005. godine.
Politika[uredi | uredi izvor]
Holandija je država parlamentarne demokratije i ustavne monarhije. Kralj je vladar države-on predstavlja državu. Vlada dinastija. Izvršnu vlast ima ministarsko veće-odgovorno je Drugom domu za poslove vlade. Predsednika i ministra imenuje kralj. Holandija je podeljena na 12 provincja, a granice među njima određuje parlament. Izvršni organ provincije je kraljev poverenik. Sudsku vlast ima vrhovni sud.
Kraljevina se sastoji od Holandije, Arube i Holandskih Antila-sva tri dela su ravnopravna.
Od 30.04.1980. na prestolu je kraljica Beatrix Armgard iz kuće Oranje-nasau. Presto se ravnopravno nasleđuje.
Holandija ima dvodomni parlament: Prvi dom ima 75 članova, a drugi 150 zastupnika. Sedište parlamenta je u Hagu.
Administrativna podela[uredi | uredi izvor]
Holandija je podeljena u 12 administrativni regiona koji se nazivaju provincije. Na čelu se nalazi guverner. Zemlja je takođe izdeljena na vodene distrikete, kojima upravlja upravni odbor.
- Frizija
- Hroningen
- Drente
- Emen
- Overajsel
- Zvole
- Enšede
- Flevoland
- Almere
- Helderland
- Arnem
- Južna Holandija
- Utreht
- Severna Holandija
- Zeland
- Severni Brabant
- Limburg
Kultura[uredi | uredi izvor]
Holandija je imala veliki broj poznatih slikara. U 17-tom veku, koji je predstavljao veoma napredan period, živeli su i stvarali tzv. ”Veliki holandski majstor“, Rembrant van Rijn , Johanes Vermer, Jan Sten itd. Poznati holandski slikari 19-tog i 20-tog veka su Vinsent van Gog, Piet Mondrian, a tu je i veliki grafički umetnik M.S.Esher. Holandija je zemlja filozofa Erasmusa Roterdamskog i Spinoze. Dnevnik Ane Frank objavljen je posle njene smrti i preveden na sve veće svetske jezike.
Vetrenjače, tulipani, klompe, Delftska keramika glavne su asocijacije na Holandiju.
Jezik[uredi | uredi izvor]
Zvanični jezik je Holandski, a pored njega kao drugi zvanični jezik je Frizijski koji se govori u severnoj provinciji Frizija. Nekoliko različitih dijalekata Saksonskog se govore u severnom i istočnom delu zemlje, dok se u jugozapadnom delu zemlje susreće Zeeuwse dijalekt.