Krajputaši braći Lukić u Leušićima
| Krajputaši braći Lukić u Leušićima | |
|---|---|
 Krajputaši braći Vukomanu i Dragojlu Lukić u Leušićima. | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Leušići |
| Opština | Opština Gornji Milanovac |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Krajputaši |
| Vreme nastanka | 1920 |
Krajputaši braći Lukić u Leušićima (opština Gornji Milanovac) nalaze se u blizini mesta gde je nekada postojalo veliko stablo hrasta lužnjaka - zapis, takozvani "Žižovića grm". Spomenici su posvećeni Lukićima, rođenoj braći Vukomanu i Dragojlu, koji su izgubili živote tokom Prvog svetskog rata.[1][2]
Opis[uredi | uredi izvor]
Spomenici pripadaju reprezentativnom tipu. Rad su poznatog kamenoresca Uroša Markovića iz Pranjana.[3] Spomenici su jednovremeno napravljeni, gotovo identičnih dimenzija i slične obrade. Samo se klesani detalji i boja kamena donekle razlikuju.[1]
Oba spomenika su gotovo identična - u obliku tanke ploče koja se završava krstom. Prednje strane su bogato profilisane i dekorisane, naročito u najvišim zonama. Krstovi su ukrašeni elegantnim dekorativnim urezima između kojih se čita natis IS HS NI KA - "Isus Hristos pobeđuje". U sredini krstova, u visokom reljefu isklesane su dve različite cvetne "grane" simboličnog značenja. Različita je i profilacija lukova koji nadvisuju polja sa epitafima, kao i dekorativni biljni ornamenti u dnu spomenika. U uokvirena polja upisan je tekst epitafa, koji se nastavlja na poleđini spomenika. I ovde su, prateći formu krsta, urezane dekorativne arabeskne linije. U preseku krstova na Dragojlovom spomeniku urezan je krst, a na Vukanovom simbol večnosti - "drvo života".[3]
Materijal, dimenzije, stanje[uredi | uredi izvor]
Spomenici su isklesani od beličastog kamena "kablarca". Uglačane površine imaju prizvuk ružičaste i plave boje. Dimenzije spomenika gotovo su identične: 110h43h11 cm, dok su dimenzije dekorativnih krstova 43h41 cm. Oba obeležja su montirana na zajedničku osnovu - "coklu" dužine 125 cm. Spomenici, vremenom patinirani, dobro su očuvani.[1]
Epitafi[uredi | uredi izvor]
Epitaf Vukomanu Lukiću[uredi | uredi izvor]
- VUKOMAN
- LUKIĆ IZ
- LEUŠIĆA. BOLNI:
- ČAR. ŠUMADIN
- SKE DIVIZIJE
- PAO. ZA. SVOJU
Tekst se nastavlja ispod floralnog ornamenta:
- OTADžBINU. U. 21 G.
- 13. J - 1915. G. PRIĐI
- MILI PUTNIČE
- NAŠOJ PROŠLOSTI
Tekst se nastavlja na poleđini spomenika:
- TUGUJUĆI
- VAŠ OTAC
- TEODOR MATI
- DRAGINA BRAĆA
- VESELIN MILIĆ
- SESTRE ANICA
- SOFIJA ĐUKA
- I MILA SNA
- IVANKA 1920.
- GOD.
Epitaf Dragojlu Lukiću[uredi | uredi izvor]
- DRAGOJLE
- LUKIĆ. IZ
- LEUŠIĆA
- VOJNIK 4.TE
- ČETE I BAT
- ALjONA. 11.
- PUKA. PAO. ZA
- OTADžBINU
- U 28 G.
Tekst se nastavlja ispod floralnog ornamenta:
- 1917. G. PROČITAJ
- TE. TUŽNU. NAŠU
- MLADOS
Tekst se nastavlja na poleđini spomenika:
- OŽALOŠĆENI
- OTAC
- TEODOR MATI
- DRAGINA BRAĆA
- VESELIN MILIĆ
- SESTRE ANICA
- SOFIJA
- ĐURĐIJA
- MILA SNAJKA
- IVANKA BOG
- VAM DUŠICU
- OPROSTI MILI
- DEVERI
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v Savović 2009
- ^ Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine (2. dopunjeno i izmenjeno izd.). Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 188. ISBN 978-86-82877-16-5.
- ^ a b Nikolić, Radojko (1998). Nikolić Radojko, Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Nikolić, Radojko (1998). Nikolić Radojko, Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: Litopapir.
- Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine (2. dopunjeno i izmenjeno izd.). Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 188. ISBN 978-86-82877-16-5.
- Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine (2. dopunjeno i izmenjeno izd.). Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 188. ISBN 978-86-82877-16-5.
- Savović, Saša (2009). Srce u kamenu: krajputaši i usamljeni nadgrobnici rudničko-takovskog kraja. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-0181-5.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka: o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (2. dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.
