Pređi na sadržaj

Krsto Ivanović

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Krsto Ivanović
Datum rođenja1620.
Mesto rođenjaBudva, Venecijanska republika
Datum smrti1689.
Mesto smrtiVenecija

Krsto Ivanović (italijanski: Cristoforo Ivanovich; 1620 – 1689) bio je venetski istoričar i autor srpskog porekla. Ivanović je prvi istoričar mletačke opere i melodrame[1] i autor nekoliko libreta.[2]

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Ivanović je rođen u Budvi u pravoslavnoj porodici,[3] u vreme Mletačke Albanije. Prema vlastitom svedočenju, potiče od stare patricijske porodice koja se naselila u Budvi nakon napuštanja Cetinja.[4][5][6]

Njegova porodica je pripadala uglednom sloju budvanskog društva, a otac mu je bio trgovac koji je održavao veze sa venecijanskim kupcima. Ovo porodično okruženje omogućilo mu je rano upoznavanje sa italijanskom kulturom i jezikom, što će kasnije biti ključno za njegovu karijeru.[7] Osnovno obrazovanje stekao je u Budvi, gde je učio latinski jezik i osnove retorike kod lokalnih sveštenika.

U mladosti je pokazao izuzetan talenat za muziku i poeziju. Njegovi prvi pokušaji pisanja libreta datiraju još iz perioda boravka u rodnom gradu, kada je pisao kraće muzičke kompozicije za lokalne crkvene svečanosti. Ovaj rani period njegovog stvaralaštva obeležen je uticajem vizantijskih i slovenskih muzičkih tradicija, koje će kasnije umešno integrisati u italijanske operske forme.

U 1655. preselio se u Veronu, gde je bio član Accademia Filarmonica i Accademia dei Temperat. Godine 1657. seli se u Veneciju, grad u kojem je ostao do kraja života. Tamo je postao sekretar Leonarda Pesara, prokuratora San Marka, a kasnije, 1676. godine, postavljen je za kanonika Crkve Svetog Marka.

Karijera i doprinos operskoj umetnosti

[uredi | uredi izvor]

Od 1663. godine napisao je nekoliko libreta za opere koje su izveli u pozorištima Venecije, Beča i Pjaćence.[8][9]

Ivanovićev najznačajniji doprinos muzičkoj istoriografiji predstavlja njegovo sistematsko dokumentovanje venecijanske operske scene. On je katalogizovao sve opere održane u Veneciji od 1637. do 1681. godine u svojoj raspravi Memorie teatrali di Venzia, objavljenoj 1680. godine kao deo zbirke Minerva al tavolino. Ovo delo predstavlja prvi pokušaj sistematskog istorijskog pristupa operskoj umetnosti i smatra se temeljem moderne muzičke istoriografije.[10]

Njegov rad nije bio ograničen samo na dokumentovanje. Ivanović je aktivno učestvovao u razvoju operskih libreta, unoseći inovacije u dramaturšku strukturu i poetski izraz. Njegovi libreti odlikuju se psihološkom dubinom likova i vešto izgrađenim zapletima koji kombinuju elemente antičke mitologije sa savremenim društvenim temama. Posebno je značajan njegov rad na libretu za operu L'amor guerriero, koja se smatra jednim od najuspešnijih primera ranog baroknog muzičkog teatra.

Intelektualni krugovi i uticaj

[uredi | uredi izvor]

Kao član prestižnih venecijanskih akademija, Ivanović je bio u centru intelektualnog života svoga vremena. Njegova prepiska sa istaknutim kompozitorima, libretistima i muzičkim teoretičarima pruža dragocen uvid u estetske debate epohe. Posebno je zanimljiva njegova polemika sa Frančeskom Kavalijem oko pitanja odnosa muzike i teksta u operi, koja je uticala na razvoj operske estetike u drugoj polovini XVII veka.

Ivanović je takođe igrao važnu ulogu u kulturnim vezama između Venecije i istočnoadrijatskih oblasti. Njegovi kontakti sa intelektualcima iz Dubrovnika, Kotora i drugih dalmatinskih gradova doprineli su razmeni ideja i uticali na razvoj barokne kulture u celom regionu.[11]

Pisao je sva svoja dela na italijanskom, što svedoči o njegovoj potpunoj integraciji u venecijansku kulturnu sredinu, ali i o svesnom izboru da se obrati široj evropskoj publici. Njegov stil odlikuje se elegantnošću i preciznošću izraza, što ga svrstava među najbolje prozne pisce svoga vremena.

Spomenik Krstu Ivanoviću vajara Marka Beltramea

Nasleđe i značaj

[uredi | uredi izvor]

Ivanovićev uticaj na razvoj operske umetnosti i muzičke istoriografije daleko prevazilazi okvire njegove epohe. Njegova metodologija dokumentovanja i analize muzičko-dramskih dela postala je uzor za generacije muzičkih istoričara. Mnogi savremeni istraživači smatraju da je Ivanović postavio temelje za razvoj muzikologije kao naučne discipline.

Njegovo delo Memorie teatrali di Venezia i danas se koristi kao nezamenljiv izvor za proučavanje ranog perioda venecijanske opere. Preciznost njegovih podataka i analitički pristup čine ovo delo jednim od najpouzdanijih izvora za razumevanje razvoja barokne operske tradicije.

U savremenoj Crnoj Gori i regionu, Ivanović se sve više prepoznaje kao važna figura kulturne istorije. Njegov primer pokazuje kako su intelektualci sa ovih prostora mogli da ostvare značajan uticaj na evropsku kulturu, čak i u periodima kada su njihove zemlje bile pod stranom vlašću.[traži se izvor]

Dela

[uredi | uredi izvor]

Gotovo sva njegova dela su muzičke drame.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Muzički informativni centar | Croatian Music Information Centre”. quercus.mic.hr. Arhivirano iz originala 16. 07. 2019. g. Pristupljeno 2019-07-16. 
  2. ^ „Cristoforo Ivanovich (1628-1688)”. www.musicologie.org. Pristupljeno 2019-07-16. 
  3. ^ primorskenovine. „Don Krsto nakon decenije "izlazi" iz podruma”. www.primorskenovine.me (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-07-16. 
  4. ^ „MONTENEGRINA - digitalna biblioteka crnogorske kulture i nasljedja”. www.montenegrina.net. Pristupljeno 2019-07-16. 
  5. ^ „[Projekat Rastko Cetinje] Miroslav Pantic: Knjizevnost na tlu Crne Gore i Boke Kotorske od XVI do XVIII veka (1990)”. www.rastko.rs. Pristupljeno 2019-07-16. 
  6. ^ Deretić, Jovan; Bojović, Zlata; Mitrović, Marija (2007). Istorija književnosti za prvi razred srednje škole. Beograd: Zavod za udžbenike. str. 155. 
  7. ^ Marko Petković (2014). „Cristoforo Ivanovich i venecijanska opera”. Arti musices. str. 123—145. Pristupljeno 2025-05-31. 
  8. ^ „Krsto Ivanović – Butua.com – kultura i kulturni turizam Budve” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-07-16. 
  9. ^ „[Projekat Rastko - Boka] Casopis"Boka", 23/2003.”. www.rastko.rs. Pristupljeno 2019-07-16. 
  10. ^ „Opera in Seventeenth-Century Venice - The Creation of a Genre”. 
  11. ^ Marco Benedetti (2019). „Cultural Networks in the Adriatic: The Case of Cristoforo Ivanovich”. Mediterranean Studies Quarterly. str. 45—67. Pristupljeno 2025-05-31. 
  12. ^ Ivanovich, Cristoforo (1681). Minerva al tavolino (na jeziku: italijanski). Appresso Nicolò Pezzana. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Ivano Cavallini: "Questioni di poetica del melodramma del Seicento nelle lettere di Cristoforo Ivanovich", in Giovanni Legrenzi e la Cappella ducale di San Marco, pp. 185–99 (Venice, 1990)
  • Norbert Dubowy: Introduction to C. Ivanovich: Memorie teatrali di Venezia(Lucca, 1993)
  • Miloš Milošević: "Il contributo di Cristoforo Ivanovich nell'evoluzione del melodramma seicentesco", in Il libro nel bacino adriatico (secc. XVI–XVIII)], pp. 111–24 (Venice, 1989)
  • Miloš Velimirović. Cristoforo Ivanovich from Budva: the First Historian of the Venetian Opera(1967)
  • Thomas Walker. "Gli errori di Minerva al tavolino: osservazioni sulla cronologia delle prime opere veneziane", in Venezia e il melodra
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Крсто_Ивановић&oldid=30438263”