Manastir Svete Trojice Antonije-Sijski
| Manastir Svete Trojice Antonije-Sijski | |
|---|---|
| Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй monastыrь | |
 Antonije-Sijski manastir sa zvonikom | |
| Osnovne informacije | |
| Religija | pravoslavlje |
| Jurisdikcija | Ruska pravoslavna crkva |
| Opština | Arhangelski rejon |
| Država |  Rusija |
| Arhitektonski opis | |
| Tip arhitekture | crkva |
| Osnivanje | 1520. |
| Početak izgradnje | 1587. |
| Završetak izgradnje | 1606. |
| Specifikacije | |
| Dužina | 63.552697 |
| Širina | 41.555699 |
Manastir Svete Trojice Antonije-Sijski je muški manastir Arhangelske eparhije Ruske pravoslavne crkve, koji se nalazi na poluostrvu u Velikom Mihajlovskom jezeru u blizini sela Antonjevo-Sijski manastir u Holmogorskom okrugu.
Osnovao ga je 1520. godine Sveti Antonije Sijski koji je imao istaknutu ulogu u ruskoj istoriji i kulturi u 16. i 17. veku. Graditeljska celina manastira čija je gradnja započeta u 16. veku konačno je uobličila pred kraj 17. veka. Prvi i glavni hram bila je crkva Svete Trojica, po kojoj manastir nosi ime. Tokom skoro 40 godina Antonijevog delovanja formirane su tri crkve (od drveta): Svete Trojice, Blagoveštenja i Svetog Sergija Radonješkog.[1]
Veruje se da je manastir dugo bio centar kulturnog, duhovnog, pa i privrednog života u severnom delu Rusije. Ovde su boravile mnoge istorijske ličnosti, a aktivno se razvijala rukopisna škola, od kojih se neka dela trenutno čuvaju u najvećim arhivima Rusije. Ogroman bibliotečki fond, koji se formirao tokom dugog života manastira, ne može da promakne pažnji. Takođe je vredno napomenuti da je upravo ovde nastao izuzetan spomenik drevne ruske kulture - original Sijskog ikonopisa sa 500 slika-crteža sa ikona zapadnoevropskih gravura.[2]
Manastir je trenutno aktivan, a Bogosluženja se obavljaju svakodnevno.[3]
Položaj[uredi | uredi izvor]
Manastir Svete Trojice Antonije-Sijski se nalazi na poluostrvu u Velikom Mihajlovskom jezeru u blizini sela Antonjevo-Sijski manastir u Holmogorskom okrugu administrativno-teritorijalnoj jedinici (okrugu) i opštinskoj formaciji (opštinskom okrugu) u sastavu Arhangelske oblasti Ruske Federacije.
Ako se putujte sopstvenim prevozom autoputem M8 Arhangelsk-Moskva nakon 152 km, stiže se do oznake za skretanje za „Manastir Antonije-Sijski“.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Manastir Svete Trojice Antonije-Sijski osnovao je 1520. godine monah Antonije, nakon što je napustio Šeleksensku Nikolsku isposnicu, i sa monasima se nastanio na obali Velikog Mihajlovskog jezera i reke Sije, tada u potpuno nenaseljenom području. Pponevši sa sobom ikone Svetog Aleksandra, i Svetog Isaije, on se nastanio na ovom mestu uz dozvolu velikog moskovskog kneza Vasilija III (koji je vlado od 1505. godine, i drugog od pet sinova Ivana III i Sofije Paleolog).
Reka Sija (pritoki Severna Dvina ), koja izvire iz jezera, dala je ime manastiru.
Autoritarna politika monaha ovog manastira izazvala je u periodu između 1577. i 1578. godine nemire kod manastirskih seljaka, kojima su se pridružili i crnokosi seljaci (koji za razliku od kmetova, nisu bili lično zavisni, pa su stoga plaćali porez ne u korist zemljoposednika, već u korist ruske države),[4] iz Jemetskog logora i Dvinskog okruga.
Godine 1543. zemlja na obali Velikog Mihajlovskog jezera i reke Sije data je monasima na upravljanje. Posle dve godine manastir je dobio finansijske i sudske beneficije, a 1587. stiglo je i pismo cara Fjodora Ivanoviča za izgradnju kamene katedrale.
Zbog udaljenosti manastira i smutnih vremena, posao se protegao u četiri vladavine i trajao je ukupno 20 godina. Gradnja hrama Svete Trojice započela je prema povelji cara Fjodora Ivanoviča od 8. novembra 1587. godine, u kojoj je naređeno da izgradnju hrama nadgleda majstor Zahar poslan iz prestonice.
U to vreme (od 1601. do 1605. godine) ovde je bio zatočen bojar Fjodor Nikitič Romanov (kasnije Patrijarh moskovski i cele Rusije), otac budućeg cara Mihaila Fedoroviča,[5] osnivača dinastije Romanovih, koji je bio prognan po nalogu Borisa Godunova. On se u manstiru zamonašio pod imenom Filaret.[6]
Gradnja hrama završena je 30. jula 1606. godine, a njegovo osvećenje obljeno je sledeće (1607) godine.
Još za života Antonija, manastir je bio uticajna crkva i administrativni centar Podvinja, dobro poznatog u Moskvi.
Manastiru Svete Trojice Antonije-Sijski bio je pripojen manastir Ivanovo Jemecki koji je postojao do 1613. godine u okrugu Holmogori, na oko 180 km od Arhangeljska na reci Jemce.
Do kraja 17. veka ovde se postepeno pojavljuje ansambl kamenih građevina.[7]
- Do kraja 16. veka sagrađena je Trojička katedrala sa kapelom u čast Svetog Antonija Sijskog (njegove svete mošti su pod čunom).[5]
- Crkva Blagoveštenja sa trpezarijom i odajama pojavila se u prvoj polovini 17. veka.[8]
- Crkva Tri Jerarha Moskovska sa zvonikom podignuta je 1652. godine.[9]
- I, konačno, 1770-ih godina podignuta je kamena portna crkva sa 3 prestola Svetog Andreja Prvozvanog, Svetog Sergija Radonješkog, Florusa i Laura.[1]
U predpetrinsko doba, Sijski manastir je bio jedan od najvećih centara duhovnog života na ruskom severu. Iz zbirke manastirskih knjiga potiču jedinstveni rukopisi kao što su Sijsko jevanđelje iz 16. veka i ilustrovani kalendari.
U biblioteci manastira, koja je formirana tokom nekoliko vekova nalazi se najveća kolekcija rukom pisanih i štampanih knjiga na ruskom severu posle Soloveckog manastira. Ovde su se mogle naći:[2]
- biblijske i bogoslužbene knjige,
- dela otaca i učitelja crkve,
- svakodnevna literatura,
- spomenici crkvenog prava i polemike,
- udžbenici iz kosmografije, geografije, lingvistike, pa čak i umetnosti.
Biblioteka je popunjena i poznatim istorijskim ličnostima. Među njima se može razlikovati Ivan Grozni, zahvaljujući kome se u Antonjevsko-Sijskom manastiru pojavilo Jevanđelje po Luki sa tumačenjem Teofilakta Bugarskog.[2]
Podaci o ikonopiscima sačuvani su u pisanim dokumentima. Monah Antonije je bio ktitor manastira i ikonopisac, a ikonopisci su bili i iguman Teodosije i arhimandrit Nikodim koji su živeli u 17. veku.[1]
U 20. veku ceo arhiv je prenet u Arhangelsko antičko skladište, a danas su Biblioteka Akademije nauka, Ruska nacionalna biblioteka i Ruska državna biblioteka vlasnici mnogih rukopisa. Samo deo knjiga, uključujući i moderne, dostupan je za preuzimanje na zvaničnom sajtu. Pored duhovnog štiva, svako može da se upozna i sa nekoliko publikacija o manastiru.[2]
Vredno je napomenuti da je 1730. godine u manastiru boravio prvi veliki ruski prirodnjak Mihail Lomonosov, kome je uručen kaput od ovčije kože da ulepša dugo putovanje do Moskve.[2]
Do kraja 18. veka manastir je postepeno propadao,jer nije obnavljan. Zahvaljujući tome predpetrovske građevine ovog manstira izbegle uobičajene obnove us tilu toga vrema, pa je manastir u celini zadržao svoj prvobitni izgled.
Godine 1858. Fjodor Verhovcev je napravio novi manstirski relikvijar za mošti monaha, koji je osveštao 7. maja 1859. godine episkop Aleksandar .
Manastir nakon Oktobarske revolucije[uredi | uredi izvor]
Posle Oktobarske revolucije, stari dokumenti su oduzeti od monaha i prebačeni u Arhangelski regionalni arhiv, odakle su transportovani u Moskvu 1958. i 1966. godine.
Manastir je za versku službu zatvoren odlukom Jemetskog okružnog izvršnog komiteta od 12. juna 1923. i odlukom prezidijuma Arhangelskog pokrajinskog izvršnog komiteta od 11. jula 1923. godine.
Sledile su nove odluke sovjetskih vlasti kojima je manastirski kompleks korišćena za potrebe radne komune, kolektivne farme, a u njegovim objektima su se jedno vreme nalazili:[2]
- dom za odmor radnike drvne industrije,
- dom za decu sa invaliditetom,
- starački dom,
- pionirski kamp „Avtomobilist“ za decu zaposlenih u autotransportnim preduzećima u Arhangeljsku i Severodvinsku, od 1970-ih.
- dača Arhangelskog oblasnog izvršnog komiteta.
Oskrnavnjeno sveto mesto (1923-1992)
List Arhangelske oblasti „Volna“ izvestio je da je prva grupa turista od 50 ljudi stigla u Sijsko odmaralište u 14 časova 4. juna 1923. godine. Svaki od pristiglih je dobio: dušek, jastuk, dve čaršave, dva ćebad, par posteljine, čarape, papuče, jaknu, pantalone i kućni ogrtač. Takođe, za turiste je pripremljena sportska i kulturna rekreacija: fudbal, šah, kroket, štapovi za pecanje, biblioteka ne samo iz knjiga dobijenih od raznih sovjetskih organizacija, već se nalaze i na lokaciji manastira.[10]
Vraćanje manastira RPC[uredi | uredi izvor]
Tokom 1992. godine manastirski kompleks je vraćen Ruskoj pravoslavnoj crkvi, koja je odmah započela obnovu manastira.[2]
Obnovom manastira jedno vreme rukovodio je iguman, kasnije arhimandrit Trifon (Plotnikov), tačnije do 31. maja 2010. godine, kada je iz zdravstvenih razloga razrešen dužnosti igumana manastira.
Trenutno u manastiru ima 13 monaha, i oko 60 stalnih radnika.
Oživljavanje manastira u njemu je oživela i liturgijska, duhovno-prosvetna, društvena i dobrotvorna, misionarska delatnost, a monasi Antonjevsko-sijskog manastira učestvovali su u brojnim crkveno-arheološkim ekspedicijama u okolini Kožezerskog (1997) i Krasnogorskog (1998) manastira.[11]
Po drevnom predanju, u Antonjevsko-sijskom manastiru je ponovo uspostavljena monaška biblioteka, ikonopisna radionica i proizvodnja sveća.
Gazdinstvo ima senokose, oranice, male šumske parcele, stočarsku farmu, štalu, plastenike, garažu, pekaru, mašinsku, stolarsku, krznarsku, i druge radionice.[11]
Monasi manastir Antonije-Sijski vode brigu i o nekoliko okolnih parohija eparhije koje nemaju sveštenike.
Svake godine manastir poseti do 5 hiljada ruskih i stranih hodočasnika.[11]
Restauratorski radovi u manstiru su i dalje u toku.
Jutarnje službe u manastiru Sijski počinju u 7:00 radnim danima, a u 9:00 praznicima i vikendom. Večernje je u 16:30, subotom - u 18:00.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Gradnju hrama izveo je artel zidara iz Vologde, kombinujuči tehnike novgorodske arhitekture (izgradnja svodova na svodovima niskog obima) i moskovske tehnike (lučne veze u zapadnom zidu, široki antablatur ispod zakomara) .
Otprilike 100 godina nakon izgradnje, hram je bio prepokriven na četiri vode, a tada je promenjen i oblik centralne kupole.
Početna Blagoveštenska crkva , zajedno sa trpezarijom i kelarskim odajama, osnovana je 1638. godine i podignuta za pet godina na mestu ranije postojeće crkve brvnare. Da postojeći objekat ponavlja arhitektonsko rešenje stare crkve svedoče ovi atributi drvene hramovne arhitekture:
- dvodelni oltar,
- dve minijaturne kupole nad dva oltara (izgubljene),
- visoki šator na osmougaoniku srednje veličine.
Verovatno je u isto vreme kada i trpezarija podignut i manastirski zvonik. Teško je utvrditi tačan datum njegove izgradnje: pismo za početak radova izdao je 1593. godine Fjodor Joanovič, a osvećenje je izvršeno tek 1661. godine, za vreme vladavine Alekseja Mihajloviča.
Svete porte sa Sergijevom crkvom i dvospratne ćelije podignute su posle požara 1658. godine, između 1661. i 1687. godine. Konačno, sav graditeteljski posao je završen tek 1699. godine. Sačuvan je zapis da je kasnije ovaj arhitektonski kompleks dozidan sa najboljom arhitekturom, i sa priloženim dnevnim sobama.
Manastirska arhiva i riznica[uredi | uredi izvor]
U manastiru je tokom njegoovog viševekovnog postojanja sakupljena ogromna arhiva koja je brojala preko 20 hiljada arhivskih jedinica: stotine depozita, popisa prihoda i rashoda itd.[11]
Manastirska riznica je posedovala i veličanstvena dela ruske juvelirske umetnosti, među kojima su značajnija:[11]
- čaša za blagoslov (1583),
- panagija (1608), koja je pripadala je sijskom igumenu Teodosiju
- dragoceni polijelej poklon patrijarha Filareta iz 1628. godine.
U manastiru je nastao izuzetan spomenik drevne ruske kulture - Sijski ikonopisni original sa 500 crteža sa ikona zapadnoevropskih gravura.[11]
Bogoslužbeni predmeti[uredi | uredi izvor]
U manstiru se nalaze sledeći bogoslužbeni predmeti:[3]
Svetinje[uredi | uredi izvor]
- Čudotvorna slika Bogorodice "Smolenskaja"
- Slika Bogorodice "Vladimirskaja"
- Čudotvorna ikona Životvorne Trojice
- Ikona Bogorodice "Nežnost"
Sakristije[uredi | uredi izvor]
- Jevanđeoski oltar moskovske štampe, 7135 (1627)
- Oltarsko jevanđelje 7189 (1681) od Patrijaršijskog rizničara Pajsija
- Oltarsko jevanđelje iz 7189 (1681), srebrni putir i vazduh, prilozi plemića Semjona Timofejeviča Rimorjeva
- Aprakovo jevanđelje iz 17. veka
- Jevanđelje 15-16 veka koje pripada Svetom Antoniju
- Čudotvorna slika Bogorodice "Smolenskaja"
- Odežde od persijske materije
- Slika Bogorodice "Vladimirskaja"
- Služba monahu Antoniju Čudotvorcu
- Odežda Svetog Antonija
- Jevanđelje, 1570-te
- Drvena svetinja za čuvanje svetih ostataka
- Oltarski krst
- Objašnjenje Jevanđelja o jevanđelistu Luki
- Veliko jevanđelje iz 17. veka
- Čudotvorna ikona Životvorne Trojice
- Ikona Bogorodice "Nežnost"
- Veo na raku Svetog Antonije iz Sije.
Sveto jezero[uredi | uredi izvor]
Sveto jezero se nalazi desetak kilometara od Mihajlovskog prema selu Jemetsku. Na strmoj obali Svetog jezera nalazi se drevni paganski hram, na čijem mestu je podignut pravoslavni krst.
Prema legendi, jedan seljak, koji je dugo bio bolestan od lepre ili neke druge slične bolesti, pecajući ribu u ovom jezeru, umočio je noge u vodu i odjednom osetio ozdravljenje u nogama, a kada je uronio u vodu oporavilo se i celo njegovo telo. Na mesto isceljenja postavio je Kazansku ikonu Bogorodice.
Zahvaljujući ovom čudesnom isceljenju, jezeru su meštani dali naziv Sveto jezero.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй monastыrь (Rossiя - Severo-Zapad, Arhangelьskaя oblastь) — vOtpusk.ru”. Votpusk.ru. Pristupljeno 2022-04-18.
- ^ a b v g d đ e ž „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь”. Turister.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2022-04-30.
- ^ a b „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь”. Azbuka palomnika (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2022-04-18.
- ^ Crnouhi seljaci // Enciklopedijski rečnik Brockhausa i Efrona : u 86 tomova (82 sveske i 4 dodatna). - Sankt Peterburg. , 1890-1907.
- ^ a b v „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй monastыrь, Arhangelьskaя oblastь | Bank Rossii”. www.cbr.ru. Pristupljeno 2022-04-18.
- ^ „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь”. holmogori.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2022-04-18.
- ^ „Monastыrь, Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь”. sobory.ru. Pristupljeno 2022-04-30.
- ^ „Monastыrь, Troickiй Antoniev Siйskiй mužskoй monastыrь. Cerkovь Blagoveщeniя Presvяtoй Bogorodicы”. sobory.ru. Pristupljeno 2022-04-30.
- ^ „Monastыrь, Troickiй Antoniev Siйskiй mužskoй monastыrь. Cerkovь Treh Svяtiteleй”. sobory.ru. Pristupljeno 2022-04-30.
- ^ „Oskvernili svяtoe mesto”. www.siyamon.ru. Pristupljeno 2022-04-17.
- ^ a b v g d đ „Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь”. Informacionnый portal (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2022-04-17.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй mužskoй monastыrь - na sajtu:www.azbyka.ru (jezik: ruski)
- Svяto-Troickiй Antonievo-Siйskiй monastыrь - na sajtu: www.votpusk.ru (jezik: ruski)
