Manastir Svetog Jovana Vladimira
| Manastir Svetog Jovana Vladimira | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Albanska pravoslavna crkva |
| Osnivanje | 1381. |
| Osnivač | Karlo Topija |
| Lokacija | |
| Mesto | selo Šijon kod Elbasana |
| Država | Albanija |
| Koordinate | 41° S; 20° I / 41° S; 20° I |
  Manastir Svetog Jovana Vladimira Manastir Svetog Jovana Vladimira na karti Albanije | |
Manastir Svetog Jovana Vladimira (alb. Manastiri i Shën Gjon Vladimirit) manastir je koji se nalazi u naselju Šijon kod Elbasana. Posvećen je Jovanu Vladimiru, vladaru Duklje i Srbije u periodu od oko 1000. do 1016. godine. Jovan je po jednom izvoru bio i kralj „Zete i Škipetarije”.[1] Sagrađen je kao manastir Srpske pravoslavne crkve, ali ga je preuzela Albanska pravoslavna crkva.[2]
Dodat je na spisak religijskih kulturnih spomenika Albanije 1948. godine.[3] Manastir je podigao Karlo Topija 1381. na temeljima starije crkve.[4] Tokom 18. vijeka Kostandin Špataraku je oslikao zidove hrama.[5] Originalna mermerna ploča na kojoj je ćiriličnim pismom napisano ime osnivača i ktitora skinuta je 2006, da bi njeno mjesto bila postavljena ploča sa grčkim natpisom.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Manastir je nastao oko prvobitne crkve i postao središte novoosnovane Dračke eparhije u 18. vijeku. Drački arhiepiskop Grigorije (1768—1772), autor je Elbasanskog jevanđelja, najstarijeg rukopisa na albanskom jeziku.[6]
Manastirska crkva je izgrađena u vizantijskom stilu, od kamena, bez kubeta. Na spoljašnjim zidovima hrama bilo je natpisa na grčkom jeziku, a unutra su se mogle vidjeti stare ikone rađene na koži, bakru i drvetu. Mošti Svetog Vladimira bile su smještene u oltaru na desnoj strani, u drvenom ćivotu pa opet u kamenom sarkofagu. Sarkofag je bio zaključan sa katancem i zapečaćen sa tri pečata. U oltaru sa lijeve strane su postavljeni riznica i knjižnica. Služba svetitelju se izvodila na albanskom jeziku i bila je kraća od one na slovenskom jeziku. U porti manastirskoj nalazili su se manastirski konaci. U porti se nalazila jedna manja kamena ploča na kojoj je navodno stajao svetac, kada se molio. Za vrijeme Prvog svjetskog rata u manastiru su boravili austrougarski vojnici, koju su mu veliku štetu nanijeli.[7] Kaplan Burović piše da su Albanci podmetnuli mine i ovaj manastir srušili 1964. godine.[8]
Mitropolit Albanske pravoslavne crkve Visarion je prije Drugog svjetskog rata bio ujedno i iguman tog manastira. Pri manastiru je između dva svjetska rata bilo otvoreno sklonište za iznemogle starce i starice iz okoline Skadra.
Ivan Jastrebov je o ovoj svetoj porodici zapisao da se nalazi na jedan sat udaljenosti sjeverozapadno od Elbasana u prelijepoj dolini Kuča. Manastir je uživao veliko poštovanje pravoslavnih u cijeloj Albaniji. O Jovanu Vladimiru se svašta pripovijedalo u srednjoj Albaniji. Dosta toga je preuzeto iz grčkog Akolufija štampanog u Veneciji. Jastrebov odbacuje taj tekst, koji sa strahopoštovanjem govori o svecu i njegovim navodnim čudima, kao basnu. Crkva koju je podigao Vladimir je srušena u zemljotresu kada je porušen Drač, 12. godine. Obnovio ju je Karlo Topija 1380, o čemu svjedoči grčki natpis na crkvi u kome je nazvan rođakom francuskog kralja. Taj grčki natpis je stajao u doba Jastrebova iznad ulaznih crkvenih vrata. Jastrebov i donosi original teksta, bez prevoda.[9] U tekstu se spominje pod imenom Jovan Vladimir. Jovan je dodato od naroda i od Crkve usvojeno jer je kao i Sveti Jovan Krstitelj izgubio život odsijecanjem glave.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ „Pravda“, Beograd 3. avgust 1934. godine
- ^ „Srpski spomenici u Albaniji na koje smo zaboravili: Manastir Svetog Jovana Vladimira”. IN4S. Pristupljeno 6. 6. 2025.
- ^ „Religious buildings with the "Culture Monument" status” (na jeziku: engleski). Republic of Albania National Committee for Cult. Arhivirano iz originala 6. 7. 2011. g. Pristupljeno 28. 10. 2010.
- ^ Anamali, Skënder (2002), Historia e popullit shqiptar në katër vëllime (na jeziku: albanski), I, Botimet Toena, str. 294, OCLC 52411919
- ^ Zeqo, Moikom (22. 5. 2006). „Gjeniu më shqiptar i ikonografisë Kostandin Shpataraku”. Koha Jone (na jeziku: albanski). Nikolle Leska. str. 10—11.
- ^ Elsie, Robert (1995), „The Elbasan Gospel Manuscript ("Anonimi i Elbasanit"), 1761, and the Struggle for an Original Albanian Alphabet” (PDF), Südost-Forschungen, Regensburg, Germany: Südost-Institut, 54, ISSN 0081-9077
- ^ "Pravda", Beograd 1934. godine
- ^ Burović, Kaplan (2014). Skadar, pp. 36. Niš: Štamparija Viktorija.
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija. Beograd: Službeni glasnik. str. 472., 473.
