Manastir Svetog Jovana Krstitelja (Ser)
| Manastir Svetog Jovana Krstitelja kod Sera | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Carigradska patrijaršija |
| Osnivanje | 1270. |
| Mesto | okolina Sera |
| Država |  Grčka |
Manastir Svetog Jovana Krstitelja (grč. Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών) je ženski pravoslavni manastir osnovan 1270 godine na gori Manikej [1], 10 km sjevero-istočno od grada Sera, Periferija Središnja Makedonija, Grčka.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Spiridon Gopčević navodi podatak da je ktitor manastira Stefan Dušan. U manastiru je postojala ktitorska freska cara Dušana [2] koju su bugarski popovi uništili pod uticajem antisrpske bugarske propagande. Cousinery je 1814. godine pogrešno opisao ovu restauriranu sliku kao da se na njoj nalazi, u prirodnoj veličini, slika bugarskog kralja (ktitora manastira). O njemu je još zapisao da se zvao Stefan, da mu je u Seru bila prijestonica i da je uzeo sebi za ženu Jelenu, ćerku Andronika III Paleologa [3]. Freska je ponovo otkrivena 2021. godine i na njoj se vide car Dušan, kralj Uroš i carica Jelena.
U ovoj svetoj obitelji su nađene u 19. vijeku vladarske hrisovulje pisane na grčkom jeziku, koje je izdavao car Dušan, a odnose se na grad Ser i taj manastir na planini Manikej. Pronašao ih je objavio sadržaj Đorđe Joanid 1856. godine.[4]
Pri manastiru je između 1867-1887. godine radila srpska narodna škola.[5]
Godine 1898. na dan Sv. Maksima Ispovednika, stari iguman manastira Hristifor "pomućen i zanet zaboravi jednog dana da su slike osnivača i osnivateljke (Srba) toga manastira postale ikone". Naredio je radnicima koji su opravljali unutrašnjost hrama da krečom premažu likove na tim starodrevnim živopisima, "čiji su otisci na duši narodnoj". Sudbina je ubrzo učinila svoje sa nerazumnim monahom. Izvesni razbojnik Koča iz mesta Trstenice, je pokušao posle godine dana (1899) da opljačka i taj manastir. Kako nisu našli novca, između 40 kaluđera oteli su starog igumana. Odveli su ga u planinu i zatražili za njega otkup, od 500 lira "za njegov život"; ali starac je pretrpevši muke već umro. Oba događaja desila su se na isti dan 13. avgusta (praznik Sv. Maksima), dve godine zaredom.[6]
Tokom 21. veka ostaci starih fresaka su otkriveni, u pitanju je freska cara Dušana, carice Jelene i kralja Uroša.[7]
Simonida Paleolog Nemanjić je umrla u ovom, Zihnijskom manastiru, u hramu Sv. Jovana Preteče i tu je sahranjena. Tu crkvu je kasnije iznova podigao car Dušan, postavši njezin ktitor. Svetu obitelj je podigao, iz razvalina, mitropolit zihinski Joakim, za vladavine starijeg Andronika. Potčini mu se još jedan manastir u Seru i oba su bila pod jednim igumanom, koji nije zavisio od mjesnog arhijereja, nego od carigradskog patrijarha. Ktitori su bili oba Andronika i baba cara Dušana, kraljica Simonida. Darove je manastir dobio i od Teodora Metohita, a Kantakuzin je vodio brigu i nadzor. Dušan, postavši car, posta i ktitor ovog manastira. Izdao je manastiru povelju 1345., u kojoj su navedeni brojni darovi.[8]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Gugl mape.
- ^ Nikoliću uručeni ključevi grada Sera.
- ^ Gopčević, Spiridon (1890). Stara Srbija i Makedonija. str. 165., 166. Beograd.
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1869. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1904. godine
- ^ "Carigradski glasnik", Carigrad 1899. godine
- ^ Jokić Stamenković, Dragana (1. 10. 2022). „U Grčkoj otkrivena freska porodice cara Dušana”. Politika. Pristupljeno 2. 10. 2022.
- ^ Srećković, Pantelija (2021). Istorija srpskoga naroda. Mladenovac: Mirdin. str. 457, 591.