Miloš Kovačević (kamenorezac)
| Miloš Kovačević | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1835. |
| Mesto rođenja | Guberevci, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 1866. (30/31 god.) |
| Mesto smrti | Guberevci, Kneževina Srbija |
| Umetnički rad | |
| Polje | Klesarstvo |
| Pravac | Kamenorezaštvo zapadne Srbije |
Miloš Kovačević (1835−1866) bio je klesar iz Guberevaca. Jedini od dragačevskih kamenorezaca koji je sebe nazivao „molerom” - slikarem, jer je smatrao da su spomenici „kamene ikone”.[1]
Život[uredi | uredi izvor]
O životu ovog majstora malo se zna. Poreklom iz siromašne porodice, rano je počeo da se bavi kamenorezačkim zanatom.[2] Moguće da je klesarsko umeće učio kod Radosava Čikiriza (1823-1864).
Spomenike je izrađivao širom Dragačeva, ali mu se spomenici sreću i u rudničkom Pomoravlju i Gruži.[1]
Kratko je živeo. Ne zna se gde je umro i sahranjen. Poslednje spomenike potpisao je 1866. godine.[1]
Delo[uredi | uredi izvor]
Spomenike je izrađivao u obliku stubova od peščara i krstova i ploča od studeničkog mermera.[1] U mladosti je pretrpeo znatan uticaj Radosava Čikirza. Gotovo mu je ravan u klesanju floralne ornamentike, dok je i izradi likova nešto slabiji. U klesanju slova bio je nenadmašan. Nadgrobni naslovi su mu kratki i šturi, bez pesničkih iskaza.[2]
Najuspelije likovno ostvarenje mu je spomenik Milosava Sokića iz Lipnice kod Čačka (umro 1853. godine), kapetana Trnavskog sreza, na kome je verno prikazana uniforma najvišeg predstavnika vojne, policijske i građanske vlasti u vreme prve vladavine kneza Miloša Obrenovića.[1]
Na spomenicima se potpisivao sa:
- rezao i molovao Miloš Kovačević iz Guberevaca
- piso slova rezac im: Miloš Kovačević iz Guberevaca[1]
Epitafi[uredi | uredi izvor]
Kratki epitafi ispisani predvukovskim pismom sadrže osnovne podatke o pokojniku:
Spomenik Stanici Ilić (†1840) (Grab – Ilića groblje)
- ovde počiva
- zemni ostatak
- STANICE
- supruge Obrada Ilića
- iz Sela Graba
- poživi 52 let.
- i umre 26-g Januarija u 1840 l:
- piso Slova rezac im:
- M: Miloš kovačević
- iz s: Gubereva[ca][3]
Spomenik Petru Anđeliću (†1841) (selo Guča – Anđelića groblje)
- 1841 g.
- ovde počiva
- petar Anđelić
- iz Guče poživi 51 g :
- i umrije 8 sept :
- spomenuga ego sin ilija
- p.i.m: m kov[ačević][3]
Spomenik Risti Plazini (†1844) (Guberevci – Plazinića groblje)
- Zemni ostatci
- RISTA PLAZINA
- bivši kmet ovog sela
- Gubere[vaca]
- požive 41 g.
- A umrije 14 : Avgus : 1844 :
- p[iso] i rezao
- Miloš kovač[ević][3]
Spomenik Toši Popoviću (†1852) (Goračići – Sjeničića groblje)
- Ovde počiva
- rab boži
- TOŠA Popović
- iz Goračića
- poživi 60 g[odina]
- umrio 26 marta u 1852 g.
- Pisa miloš k[ovačević
- iz Guberevaca].[3]
Spomenik Jovanu Vasoviću (†1861) (Grab – Rajičića groblje)
- Ovde počiva
- rab boži
- IOVAN VASOVIĆ
- iz graba
- biv. u zanimanju drvodelja
- poživi 35 g:
- umrie 6. feb. 1861
- ogradi Ego sinovac Janko,
- a pisa Miloš Kovačević
- iz guberevac(a).[3]
Spomenik Milosavu Vasoviću (†1864) (Grab – Rajičića groblje)
- Ovde počiva rab boži
- MILOSAV VASOVIĆ
- iz graba
- poživi 21. Go:
- biv[ši] voin: u zekciru učenja
- s narodnim voinstvom;
- i umre 11. Apri: 1864. g.
- Ovai nadgrobni spomen
- udari Ego brat
- uroš v[asović].
- Piso M[iloš] K[ovačević]
- iz Guberevaca.[3]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ Nikolić, Radojko (1998). Kamenoresci narodnog obraza: kamenorezaštvo i kamenoresci zapadne Srbije. Čačak: „Litopapir”. str. 51—52.
- ^ a b Marinković, Radovan M.; Marinković, Zoran (2010). Pisci iz Dragačeva : [leksikon]. Guča: Biblioteka Opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-01-4.
- ^ a b v g d đ Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Marinković, Radovan M (1985). Dragačevski zanati i zanimanja. Čačak: Litopapir.
- Dudić, Nikola (1995). Stara groblja i nadgrobni belezi u Srbiji. Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture; Prosveta. ISBN 978-86-80879-07-9.
- Marinković, Radovan M; Marinković, Zoran (2015). Vekovanja Goračića, Guberevaca i Živice. Guča: Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-15-1.
- Stojić, Nikola Nika (2011). Dragačevski epitafi : zapisi sa nadgrobnika i krajputaša (2. dopunjeno izd.). Čačak: Međuopštinski istorijski arhiv. ISBN 978-86-80609-45-4.
- Marinković, Radovan M.; Marinković, Zoran (2017). Kameni pamćenici Goračića : [epitafi na spomenicima]. Guča: Guča : Biblioteka opštine Lučani. ISBN 978-86-88197-28-1.
- Nikolić, Radojko (2018). Kamena knjiga predaka : o natpisima sa nadgrobnih spomenika zapadne Srbije (2, dopunjeno izd.). Čačak: Narodni muzej. ISBN 978-86-84067-63-2.