Mono (narod)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mono
Mono i Monkinja stoje pored skladišta žira u okrugu Fresno u Kaliforniji 1920. Monoi su koristili brašno od žira za pravljenje hleba. Porodice su obično imale 8 ili 9 košara sa žirovima (košare su bile veličine košare na slici)
Ukupna populacija
oko 2.300
Regioni sa značajnom populacijom
SAD (Kalifornija, Nevada)
Jezici
monski, engleski
Religija
Tradicionalna plemenska religija, hrišćanstvo
Srodne etničke grupe
Severni Pajuti, Šošoni

Monoi su jutoastečki narod, starosedeoci su Severne Amerike, a njihova tradicionalna teritorija se nalazi u američkoj državi Kaliforniji. U centralnoj Sijera Nevadi, istočnoj Sijeri (većim delom južno od Bridžporta) i susednim  delovima  Velikog basena.

Prema rezultatima popisa stanovništva u SAD Zapadnih Monoa je 2010. bilo 2.250 (kada se uključe ljudi mešanog porekla 3.564).[1] Registrovanih pripadnika tri plemena Istočnih Monoa (sve tri grupe uključuju pored Istočnih Monoa i Timbiše) bilo je: Big Pajn 462,[2] Bišop 1.441[3] i Loun Pajn 296,[4] ukupno 2.199.

Ime i geografska rasprostranjenost[uredi | uredi izvor]

Monoi su takođe bili poznati i pod imenima "Mona", "Monači" i "Nortfork Mono". Pod imenom Nortfork Mono ih je zabeležio Edvard Vinslou Giford, etnograf koji je proučavao stanovništvo u oblasti oko reke San Hoakin 1910-ih. Njihovi zapadni susedi Jokati zvali su ih Monači, što znači „ljudi muve” (dvokrilci) jer su larve dvokrilaca bile njihov glavni izvor hrane i glavna roba kojom su trgovali.[5] Od imena Monači nastalo je njihovo današnje ime Mono.

Ime kojim su Monoi sami sebe nazivali je Nimi. Čistokrvni Monoi su nazivani Kavu Nimi.[6]

Danas, mnogi Monoi žive u gradu Nort Fork u okrugu Madera. Monoa ima širom Kalifornije: u dolini reke Ovens, dolini San Hoakin, kao i u brdskim krajevima naročito u okrugu Frezno i u oblasti zaliva San Franciska.

Plemena[uredi | uredi izvor]

Monski narod se deli na dve grupe plemena: Istočne Monoe i Zapadne Monoe. Granica između njih je planinski greben Sijera. Istočni Monoi poznati su i pod imenom Ovens Vali Pajuti.[7] Zapadni Monoi tradicionalno su živeli u centralnom delu južnog podnožja Sijera Nevade.[8]

Istočni Mono[uredi | uredi izvor]

Danas postoji 5 federalno priznatih grupa Istočnih Monoa ili Ovens Vali Pajuta (prve četiri grupe uključuju pored Istočnih Monoa i Timbiše (Timbiša Šošone))

  • Big Pajn potpleme Ovens Vali Pajuta-Šošona Indijanaca rezervata Big Pajn
  • Pajuti-Šošoni Indijanci naselja Bišop kolonije Bišop
  • Pajuti-Šošoni Indijanci naselja Loun Pajn rezervata Loun Pajn
  • Fort Indipend`ns indijanska zajednica Indijanaca Pajuta rezervata Fort Indipend`ns (u većoj meri se identifikuju sa Severnim i Južnim Pajutima nego sa Zapadnim Monoima)
  • Utu Utu Gvaitu Pajuti pleme Benton Pajuti rezervata (u većoj meri se identifikuju sa Severnim i Južnim Pajutima nego sa Zapadnim Monoima)

Zapadni Mono[uredi | uredi izvor]

Danas postoji 5 federalno priznatih grupa

  • Big Sendi rančerija Mono Indijanaca Kalifornije (Zapadni Monoi)
  • Kold Springs rančerija Mono Indijanaca Kalifornije (Zapadni Monoi) 
  • Nortfork rančerija Mono Indijanaca Kalifornije (Zapadni Monoi)
  • Tejb`l Maunt`n rančerija Kalifornije (Jokati i Zapadni Monoi)[9]
  • Tuli River Indijansko pleme rezervata Tuli River (Jokati, Zapadni Monoi i Tubatulabali)[10]

Jezik[uredi | uredi izvor]

Monski jezik pripada zapadnoj podgrupi numičke grane juto-astečkih jezika. Moni svoj jezik zovu Nim.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „2010 Census CPH-T-6. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States and Puerto Rico: 2010” (PDF). census.gov. 
  2. ^ California Indians and Their Reservations. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. januar 2010) San Diego State University Library and Information Access. 2009.
  3. ^ "California Indians and Their Reservations: Bishop Reservation." Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. januar 2016) San Diego State University Library and Information Access. 2011.
  4. ^ Pritzker, str. 229
  5. ^ Sprague 2003, str. 3, 205
  6. ^ Sydney M. Lamb. 1957.
  7. ^ "Pregled" Kalifornija " i drugi Indijanski jezici: Mono."
  8. ^ „Kalifornijski Indijanci i njihovi rezervati.”. Arhivirano iz originala 26. 07. 2010. g. Pristupljeno 04. 09. 2016. 
  9. ^ Pritzker, str. 159
  10. ^ Pritzker, str. 137

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Cook, Sherburne F. 1976. The Conflict between the California Indian and White Civilization. University of California Press, Berkeley.
  • Kroeber, A. L. 1925. Handbook of the Indians of California. Bureau of American Ethnology, Bulletin No. 78. Washington, DC.
  • Pritzker, Barry M. A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford. . Oxford University Press. 2000. ISBN 978-0-19-513877-1. 
  • Sprague, Marguerite (2003). „Welcome to Bodie”. Bodie's Gold. Reno, Nevada: University of Nevada Press. ISBN 978-0-87417-628-5. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mono na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Моно_(народ)&oldid=27673679”