Одмор башибозука
| Arnautski ratnik; Albanski ratnik | |
 Odmor bašibozuka | |
| Umetnik | Paja Jovanović |
|---|---|
| Godina | oko 1887. — 1888. |
| Pravac | akademski realizam |
| Tehnika | ulje na dasci |
| Dimenzije | 41 x 32,5 cm (bez rama); 68 x 60,5 cm (s ramom) cm |
| Mesto | Muzej grada Beograda, Beograd |
Odmor bašibozuka poznata i kao Arnautski ratnik i Albanski ratnik je rano delo Paje Jovanovića, nastalo sredinom osamdesetih godina XIX veka. Primer je slike akademskog realizma iz umetnikove orijentalističke faze stvaralaštva. Slika prikazuje naoružanog bašibozuka koji se odmara uz čaj ili kafu i konzumira nargilu.
Delo Odmor bašibozuka nastalo je u tehnici ulja na dasci oko 1887. ili 1888. godine i nalazi se u posedu Muzeja grada Beograda, koji baštini legat Paje Jovanovića.[1]
Slika[uredi | uredi izvor]
Opis[uredi | uredi izvor]
Slika je dimenzije 41 x 32,5 cm i postavljena je u bogatom ramu sa čijim proporcijama ima ukupno 68 x 60,5 cm.[2] Prikazuje albanskog ratnika, koji se odmara uz čaj ili kafu i konzumira nargilu. Vojnik je odeven u bogatoj nošnji i pod punom ratnom opremom, uključujući kubure, jatagane i arnautsku pušku rašak - krdžalink. Zbog bogatog odela i opreme, pojedini istoričari umetnosti navode pretpostavku da je osoba sa slike zapravo zapovednik manje čete.[3]
Bašibozuk[uredi | uredi izvor]
Na slici Odmor bašibozuka prikazan je arnaut tj. bašibozuk, odnosno pripadnik neregularnih pešadijskih i konjičkih vojnih snaga osmanske vojske. Sastavljeni od dobrovoljaca, najčešće Čerkeza, Albanaca, Kurda i Roma-muslimana. Izbegavali su uređene borbe i bili poznati po zverstvima, pljački i odvođenju roblja. Bašibozuci su bili poznati po nedostatku discipline.
Provenijencija[uredi | uredi izvor]
O istoriji posedovanja slike Odmor bašibozuka se malo zna. Prema podacima iz kataloga Narodnog muzeja, Paja Jovanović: Sistemski katalog dela, Paja je sliku naslikao po porudžbini londonskog galeriste Henrija Velisa. Pretpostavlja se da je slika nastala sredinom osamdesetih godina XIX veka, za vreme umetnikovog boravka u okolini Skadra. Slika se našla u Njujorku pa potom ponovo u Londonu na aukciji u Kristisu, 1994. godine.[4] Tada je izlagana pod nazivom Arnautski ratnik.[5]
Godine 2023. Pajino delo se našlo na aukciji londonske aukcijske kuće Sadebi.[6] Na aukciji pod imenom Put svile - slike orijentalista i nameštaj iz rezidencije u Belgraviji, zakazanoj za 9. novembar, slika je prikazana pod lotom 90, u okviru kolekcije Orijentalne umetnosti i dekorativnih predmeta i nameštaja iz XVIII. veka.[7] Procenjena vrednost slike bila je od 70.000 do 100.000 funti.[8] Muzej grada Beograda je uz pomoć Vlade Srbije, ministarstva i predsednika[9] kupio sliku za 304.800 funti, odnosno 349.500 evra[10][7] sa uračunatim porezima i taksama, odnosno po ceni od 240.000 funti (oko 279.000 evra).[11]
Slika je početkom februara 2024. stigla u Srbiju[12][13][14][15], i od 5. marta se nalazi izložena u Konaku kneginje Ljubice.[16][17]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Muzej Paje Jovanovića”. www.mgb.org.rs. Arhivirano iz originala 27. 01. 2022. g. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ Jovanović, Nataša (2024-02-06). „Remek delo Paje Jovanovića "Odmor bašibozuka" od danas se nalazi u Beogradu, uskoro ćemo saznati i kada će biti izložena”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ Petrović, Petar (2012). Paja Jovanović: sistemski katalog dela (na jeziku: engleski). Narodni muzej Beograd. ISBN 978-86-7269-130-6.
- ^ „Slika Paje Jovanovića "Odmor bašibozuka" od danas se nalazi u Beogradu”. B92.net (na jeziku: srpski). 2024-06-02. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ Đ, V. (2024-02-07). „Slika Paje Jovanovića "Odmor bašibozuka" je u Beogradu”. Telegraf.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ „Slika Paje Jovanovića na aukciji u Londonu”. Politika Online. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ a b „RTS :: Zanimljivosti :: Slika Paje Jovanovića vraća se u Srbiju, Muzej grada Beograda kupio „Odmor bašibozuka“ za skoro 350.000 evra”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ „A Resting Bashi-Bazouk | The Silk Road: Orientalist Paintings and Furniture from a Belgravia Residence | 2023”. Sotheby's (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ „„BAŠIBOZUK“ PAJE JOVANOVIĆA SE VRAĆA U SRBIJU: Muzej grada Beograda kupio uz pomoć države sliku za 240.0000 funti”. NOVOSTI (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-28.
- ^ TV, Insajder (2023-11-09). „Potvrđeno za Insajder: Muzej grada Beograda kupio vrednu sliku Paje Jovanovića na aukciji u Londonu (FOTO)”. insajder.net (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ „Britanija dala saglasnost: slika Paje Jovanovića "Odmor bašibozuka" može da krene za Srbiju”. Politika Online. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ Tanjug (2024-02-06). „Slika Paje Jovanovića "Odmor bašibozuka" od danas se nalazi u Beogradu”. Euronews.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ „RTS :: Vest :: Slika Paje Jovanovića „Odmor bašibozuka“ stigla u Beograd”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ Koprivica, Jelena (2024-02-06). „"Odmor bašibozuka" konačno stigao u Beograd: Slika Paje Jovanovića je u fantastičnom stanju, otkriva za Nova.rs Jelena Medaković”. NOVA portal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-27.
- ^ srbija.gov.rs. „Slika Paje Jovanovića „Odmor bašibozuka” od danas u Beogradu”. www.srbija.gov.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-02-28.
- ^ „Jelena Medaković: Slika "Odmor bašibozuka" biće izložena od 5. marta u Konaku kneginje Ljubice”. TANJUG. 28. februar 2024. Pristupljeno 4. mart 2024.
- ^ Dimitrijević, Milica. „„Odmor bašibozuka” od 5. marta pred publikom”. Politika Online. Pristupljeno 2024-03-04.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
*Slika Paje Jovanovića “Odmor bašibozuka“ od danas u Beogradu — Ministarstvo kulture Republike Srbije