Petrovski barok
Petrovski barok (rus. Petrovskoe barokko) jeste stil barokne arhitekture i dekoracije iz 17. i 18. veka koji je favorizovao Petar Veliki. Korišćen je pri projektovanju zgrada u novoosnovanoj ruskoj prestonici Sankt Peterburgu, za vreme vladavine Petra Velikog i njegovih neposrednih naslednika.[2]
Za razliku od savremenog baroka Nariškina, favorizovanog u Moskvi, petrovski barok je predstavljao dramatičan otklon od vizantijskih tradicija koje su dominirale ruskom arhitekturom skoro čitav milenijum. Njegovi glavni praktičari - Domeniko Trezini, Andreas Šluter i Mihail Zemcov - crpili su inspiraciju iz skromne holandske, danske i švedske arhitekture tog vremena.[3]
Značajni primeri[uredi | uredi izvor]
Postojeći primeri stila u Sankt Peterburgu su Crkva Svetih Petra i Pavlaa (Trezini), Dvanaest kolegijuma (Trezini), Kunstkamera (Mattarnovi), Sala Kikin (Šluter) i Menšikovska palata (Đovani Fontana).
Petrobarokne strukture izvan Sankt Peterburga su retke; uključuju Menšikov toranj u Moskvi i Dvorac Kadriorg u Talinu.
Arhitektonski uticaji na Petra Velikog[uredi | uredi izvor]
Petar Veliki, takođe poznat kao Petar I, bio je car Rusije od 1682-1725. Bio je prvi ruski monarh koji je putovao van Rusije i putovanje ga je izložilo arhitekturi drugih zemalja. Njegova lična biblioteka je sadržala arhitektonske knjige iz Holandije, Francuske, Nemačke i Italije. Arhitektura ovih zemalja uticale su na njegov ukus u arhitekturi, dok je krenuo da gradi novu rusku prestonicu Sankt Peterburga. Petar je imao specifičnu ideju o tome kako želi da ovaj novi grad izgleda u smislu arhitektonskog stila, i preuzeo je inicijativu u regrutovanju ljudi koji bi mogli da pomognu u ostvarenju njegove vizije i istraživanju arhitektonskih stilova. Dok je bio na vlasti, Petar je pokušao da donese promene u Rusiju što je pre moguće i pokušao je da ugradi zapadni stil i tradiciju u svakodnevni život svojih građana. Kao deo toga, Petar je stavio na snagu propise koji su nalagali kako gradovi treba da izgledaju.[2]
Petrov prvobitni cilj za Sankt Peterburg je bio da ponovo stvori grad Amsterdam.[4] Kako je grad počeo sa izgradnjom, Petar je počeo da menja izgled zgrada, često menjajući planirani izgled zgrada kada je njihova izgradnja već počela. Ove izmene u poslednjem trenutku dovele su do toga da zgrade nisu pripadale jednoj određenoj arhitektonskoj školi.[5]
Nariškin barokni stil[uredi | uredi izvor]
Petar je odrastao u Moskvi, živeo je u Velikoj palati Kremlja i provodio vreme na više kraljevskih imanja van grada. Njegov otac je umro kada je imao četiri godine, tako da je Petar proveo mladost bez nadzora višeg autoriteta i mogao je da se bavi svojim strastima. Petar je razvio svoj ukus za arhitekturu gledajući zgrade koje su ga okruživale u detinjstvu, od kojih je mnogie sponzorisala njegova porodica. Ove crkve i kuće koje su okruživale Moskvu odražavale su evropski uticaj u svojoj strukturi i dekoraciji. Moskovski ili Nariškinov barokni stil, nazvan po Petrovoj majčinoj strani porodice, bio je naročito prominentan. Karakteristike ovog podtipa baroka su velike zgrade i manjak upotrebe drveta kao građevinskog materijala.[6]
Holandski barokni stil[uredi | uredi izvor]
Kako je Petar ušao u mladost i provodio vreme putujući, njegov arhitektonski ukus je počeo da favorizuje elemente holandske arhitekture. Petar se sastao sa holandskim arhitektom Simonom Šijnvoetom 1697. godine. Šijnvoet se specijalizovao za holandski barok, ali je takođe podučavao Petra o pomorskoj arhitekturi Prva kuća u Sankt Peterburgu koju je Petar dizajnirao koristila je elemente ovog pomorskog stila kojem ga je Šjinvoet naučio, uključujući ravne, ofarbane zidove od balvana, šindre nalik drvenim pločicama i prozore napravljene od malih ravnih stakla. Ovi elementi dizajna bili su drugačiji od ruskih stilova koji su viđeni do ovog trenutka.
Istraživač ruske istorije Džejms Krejft sugeriše da je najjasniji primer zgrade pod uticajem holandske arhitekture pod Petrovom vladavinom bila njegova Letnja palata u Sankt Peterburgu koja se nazivala i „Mala holandska kuća“. U pismu iz 1724. studentu arhitekture Ivanu Korobovu, Petar govori o svojoj sklonosti prema ornamentici holandskog baroka. U istom pismu, Petar izražava svoju nezainteresovanost za arhitektonske stilove Francuza i Italijana zbog nedostatka ukrasa i upotrebe kamena umesto cigle. Među Petrovim papirima pronađena je beleška u kojoj se opisuje kako je poslao dva ruska studenta arhitekture u Holandiju kako bi savladali holandski barokni stil i vratili se da grade crkve i kuće u Sankt Peterburgu. Osim što je ruske studente obučavao u inostranstvu, Petar je angažovao i holandske arhitekte da dođu i rade na projektima u Rusiji.[7]
Drugi stilovi[uredi | uredi izvor]
Iako je Petar preferirao holandski barokni stil, on je takođe tražio arhitektonsku inspiraciju iz drugih zemalja. Uprkos zabeleženoj nesklonosti prema francuskoj i italijanskoj baroknoj arhitekturi, Petar je poslao dva studenta arhitekture u Rim 1723. Naučnici sugerišu da je jednak broj studenata arhitekture poslat u Holandiju i Italiju tokom njegove vladavine i da je više italijanskih graditelja radilo na projektima za Petra u Rusiji nego holandski graditelji. U prvim godinama Sankt Peterburga, Francuzi su služili kao istaknuti dizajneri i dekorateri.[8]
Značajni arhitekti[uredi | uredi izvor]
Domeniko Trezini[uredi | uredi izvor]
Domeniko Trezini je rođen na italijanskom govornom području u Švajcarskoj 1670. Arhitekte koje su ga okruživale u mladosti bile su zaslužne za razvoj baroknog stila u južnoj Nemačkoj. Trezinijev arhitektonski stil ima vidljive uticaje nemačkog baroknog stila zajedno sa severnim stilom barokne arhitekture koji je pokupio tokom svog boravka u Kopenhagenu.[3] Trezini je takođe bio pod uticajem lombardskog baroknog stila u arhitekturi koji je bio popularan u severnoj Italiji tokom 17. veka.[9] Od 1703. do smrti 1734. Trezini je živeo u Sankt Peterburgu za vreme vladavine Petra Velikog. On je započeo mnoge građevinske projekte koji su činili osnovu grada. Zbog brojnih projekata na kojima je Trezini radio, dobio je 1710. titulu „potpukovnika utvrđenja i arhitekte“.[3]
Neki od Trezinijevih glavnih dela u gradu uključuju: Letnju palatu Petra Velikog, Lavru Aleksandra Nevskog, Dvanaest kolegijuma i Crkvu Svetih Petra i Pavla. Trezini i njegov tim dizajnirali su izgled Sankt Peterburga u razvoju uključujući ulice očekivanog centra budućeg grada grada na Vasiljevskom ostrvu.[3] Izgled grada je raspoređen u mrežnom formatu sa okomitim ulicama i kanalima. Trezinijev dizajn grada nije sledio evropski ideal urbanizma u to vreme.[10]
Godine 1714. Petar je objavio da sve kuće u Sankt Peterburgu treba da budu izgrađene po Trezinijevom modelu kuće. Kreirane su različite verzije porodične kuće za različite klase građana.[10] Petar je sve građane razvrstao u 14 različitih klasa, od kojih su sve imale različite stambene oblasti u Trezinijevom planu. Veličina doma građana direktno je odgovarala njihovom položaju u ovom društvenom rangu.[2] Niži slojevi su bili podeljeni po zanatima, a viši slojevi podeljeni po broju kmetova koju su kontrolisali.[11]
Postoji nekoliko gravura modela kuća i iako su često pripisane samom Treziniju, njegov pomoćnik Žan-Baptist Alekandr Le Blond je zaslužan za njihovo kreiranje.[3] Ovi planovi diktirali su stil ukrašavanja domova i materijale od kojih će se objekti graditi, koji su pripadali svakoj klasi građana. U samom centru grada, ove smernice su se striktno pridržavale. Što je dalje od centra grada, bilo je više fleksibilnosti u dizajnu domova. Uprkos naporima uloženim u održavanje uređenog dizajna grada, nakon Peterove smrti, sistem koji je Trezini dizajnirao pao je na stranu.[10]
Naučnici smatraju da je sveobuhvatni urbanistički dizajn Petra Velikog jedno od njegovih najvećih nasleđa.[12]
U dizajnu njegovih zgrada, holandski barokni stil je vidljiv u vrstama ornamentike koje je preferirao. Za stubove, Trezini je preferirao kvadratne pilastre kao dekorativni element i ograničio njihovu upotrebu samo tamo gde su bili strukturalno neophodni ili su služili glavnoj svrsi u celokupnom dizajnu. Trezini je takođe inspirisao rad Kristofera Rena, čiji se rad na katedrali Svetog Pavla pojavljuje u Trezinijevim skicama.[9]
Trezini je osnovao kancelariju za izgradnju u Sankt Peterburgu i postao njen prvi direktor. Ova škola je bila prva institucija koja je ponudila formalnu obuku za arhitekte u Rusiji. Među onima koji su bili obučavani bio je i Mihail Zemcov koji je nastavio Trezinijev rad.[13] Drugi arhitekti sa kojima je Trezini radio tokom svog života i nastavili izgradnju svojih zgrada nakon njegove smrti bili su Karlo Đuzepe i Pjetro Antonio Trezini.[9]
 |
 |
 |
 |
|---|
Đovani Marija Fontana[uredi | uredi izvor]
Mihail Zemcov[uredi | uredi izvor]
.jpg) |
|---|
Frančesko Bartolomeo Rastreli[uredi | uredi izvor]
 |
 |
 |
|---|
Georg Johan Matarnovi[uredi | uredi izvor]
 |
|---|
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Building of St. Petersburg”. The Petrine Revolution in Russian Architecture. Chicago: University of Chicago Press. str. 156.
- ^ a b v Shvidkovsky, Dmitry (2007). „Russian Imperial Baroque”. Russian Architecture and the West. New Haven: Yale University Press. str. 183. ISBN 9780300109122.
- ^ a b v g d Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Building of St. Petersburg”. Petrine Revolution in Russian Architecture. Chicago: University of Chicago Press. str. 156.
- ^ Brumfield, William Craft (1983). „Saint Petersburg: The Imperial Design”. Gold in Azure: One Thousand Years of Russian Architecture. Boston, Mass.: D.R. Godine. str. 233—237.
- ^ Brumfield, William Craft (1983). "Saint Petersburg: The Imperial Design". Gold in Azure: One Thousand Years of Russian Architecture. Boston, Mass.: D.R. Godine. p. 238. ISBN 9780879234362.
- ^ Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Building of St. Petersburg”. Petrine Revolution in Russian Architecture. University of Chicago Press. str. 147–148.
- ^ Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Buildings of St. Petersburg”. Petrine Revolution in Russian Architecture. University of Chicago Press. str. 148–149.
- ^ Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Buildings of St. Petersburg”. Petrine Revolution in Russian Architecture. University of Chicago Press. str. 150.
- ^ a b v Scvidkovskii, D O (2007). „Russian Imperial Baroque: Peter the Great's Foreign Architects: Dominico Trezzini”. Russian Architecture and the West. New Haven, CT: Yale University Press. str. 197—200.
- ^ a b v Shvidkovskii, D O (2007). „Russian Imperial Baroque”. Russian Architecture and the West. New Haven, CT: Yale University Press. str. 194—195.
- ^ Brumfield, William Craft (1983). „Saint Petersburg: The Imperial Design”. Gold in Azure: One Thousand Years of Russian Architecture. Boston, Mass.: D.R. Godine. str. 229. ISBN 9780879234362.
- ^ Brumfield, William Craft (1983). „Saint Petersburg: The Imperial Design”. Gold in Azure: One Thousand Years of Russian Architecture. Boston, Mass.: D.R. Godine. str. 237. ISBN 9780879234362.
- ^ Cracraft, James (1988). „Revolution Embodied: The Building of St. Petersburg”. The Petrine Revolution in Russian Architecture. Chicago: The University of Chicago Press. str. 158.
