Портал:Kozara i Potkozarje/23.-25. avgust 1941.

Napomena (ovdje)

23. avgusta 1941. godine stišala se obostrana vatra. Otpor ustanika je popustio, ali neprijatelj nije produžio nastupanje već se zadržao na padinama Kozare, zauzeo potkozarska sela i obezbjeđivao komunikacije koje vode prema Kozari. Neprijatelj je palio sela. Oko Kozare su se dizali do neba veliki plameni jezici. Šuma je bila puna izbjeglog naroda.

U Biltenu Glavnog štaba narodnooslobodilačkih partizanskih odreda Jugoslavije, broj 3. od 26. avgusta 1941. godine, zabilježena su zlodjela ustaša oko Prijedora. Ističe se da su ustaše pobile oko Prijedora 650 žena i djece. Ova prva neprijateljska ofanziva bila je zaista prvo vatreno krštenje naroda Kozare.

Očuvano je jedinstvo vojske i naroda. Svima je bilo jasno da se sa frontalnim načinom ratovanja neće moći izdržati.

Joco Marijanocić je zapisao: »Sjećam se tih izuzetno teških, dramatičnih i mučnih situacija, kada smo se odljepljivali, odvajali od fronta, tj. napuštali frontove. Knešpolje i svu ostalu slobodnu teritoriju je obavijao plameni obruč. Takvi prizori ostaju u nama kroz cijeli život. A naročito oni noćni plamsaji tog vatrenog obruča, u kojem su gorjele kuće i imanja mojih drugova, ubijani žene i djeca, starci i majke njihove, a mi se povlačili ko u Pastirevo, ko na Balj, ko na Vranovac, ko u Planinici i u Kozaru«.

Odred lješljanskih rudara podijelio se u dvije grupe. Na Karanu su ostali borci koji nisu bili voljni da idu u Kozaru, pa im je Šoša naredio da se ne razilaze. Drugi borci odreda otišli su sa Šošom na Kozaru i ulogorovali se na Mednjaku. To će biti poslije Prva četa.

Jedni borci s Balja su se povukli na Balj i oko Paleža, a drugi oko Mrakodola, gdje su većinu grupe sačinjavali braća Muharemi. Od ova dva odreda formiraće se kasnije tzv. Baljska, odnosno Četvrta četa.

Obrad Stišević piše: »Prvo je formiran Baljski vod, koji je bio u sastavu 3. karanske čete, a tek kasnije četa.«

Ustanici dubičkog fronta takođe su se podijelili u dvije grupe. Oni sa sektora lijevo od ceste Knežica-Dubica okupili su se na Vranovcu. Ostali borci otišli su sa Boškom Šiljegovićem i Milošem Šiljegovićem i u Kozari na Vitlovskoj stvorili logor. Njima se brzo pridružio i odred sa Vranovca. Tu će se od ovih boraca formirati Druga četa.

Na Vitlovskoj su se okupile snage jedinstvenog odreda i ustanici sa prijedorskog fronta. Odlučeno je da se te snage podijele u dva odreda. Jedan sa štabom koji će se povući duboko u Kozaru, a drugi koji će se povući preko Planinice u Pastirevo. To je bilo 25. i 26. avgusta 1941. godine. Odred koji je krenuo u Pastirevo imao je oko 30 boraca. Imao je štab u sastavu: komandir Žarko Zgonjanin, zamjenik Mlađo Obradović, politički komesar Ivica Marušić Ratko, sekretar partijske ćelije Joco Marijanović. Ovaj Odred sa Zgonjaninom na čelu krenuo je na Karan. Odred sa štabom, na čelu sa Mladenom Stojanovićem i Osmanom Karabegovićem, otišao je prema vrhu Lisini.

Prilikom napuštanja frontova partizani na Kozari su očuvali moralno-političko, organizaciono i idejno jedinstvo.